استاد حسین دهلوی، چهره ماندگار موسیقی ایران، دیروز در ۹۲ سالگی نغمه وداع را خواند. او در سالهای پایانی عمر، به فراموشی دچار شده بود؛ طوری که چند بار مسیر خانهاش را گم کرده بود؛ اما این آهنگ ساز بزرگ، در موسیقی هیچوقت به بیراهه نرفته است. انگار تکلیف او از همان ۹ سالگی که مادر برایش از ویولن گفت، شروع شد.
استاد دهلوی از آخرین شاگردان دستپرورده ابوالحسن صبا بود و شاگردان بیشماری را به جامعه موسیقی تقدیم کرد. درباره جایگاه این رهبر ارکستر و آهنگ ساز بزرگ، با کیوان ساکت که روزهای کوتاه اما پرباری را در کنار او گذرانده است، هم صحبت شدیم و او از حسین دهلوی گفت. کیوان ساکت ماه آینده با ارکستر ملی روی صحنه خواهد رفت.
آخرین بازمانده نسل تکرارنشدنیها
گفتن از آهنگ سازی چون حسین دهلوی، فقط از یک آهنگ ساز برمیآید. کیوان ساکت معتقد است استاد حسین دهلوی جزو آخرین نفرات نسلی بود که در ایران تکرار نمیشود و شاید به این زودیها جایگزینی نداشته باشد. او با اشاره به اثر ماندگار «بیژن و منیژه» و تنظیم «به زندان» دهلوی بر یکی از ساختههای معروف صبا به همین نام، در توصیف ویژگیهای کاری مهم استاد دهلوی به خراسان گفت:«یکی از مهمترین ویژگیهای او، ساخت آثاری بود که در زمان خودش بسیار نو و بدیع بود که به جاودانههای موسیقی ملی ایران هم تبدیل خواهد شد.
آثاری مانند بیژن و منیژه، در واقع جاودانه هایی است که در موسیقی ملی ایران می ماند. او همچنین کتاب با ارزش «پیوند شعر و موسیقی آوازی» را نوشت که واقعا جایش در آهنگ سازی ایران خالی بود. زحماتی که او در زمان ریاست هنرستان موسیقی و همچنین در کلاسهای خصوصی برای تربیت شاگردانش کشید، ستودنی است.
تشکیل ارکستر ایرانی و همچنین رهبری ارکستر صبا و نوشتن پارتیتورهای ارزشمند، بخش دیگری از کارهای مهم او در عرصه موسیقی است. اصولا نوشتن و انتشار پارتیتور در کشور ما که بیشتر مردم و هنرمندان به موسیقی تکصدایی گرایش دارند، هیچ هدفی جز اشاعه فرهنگ، تشویق به آهنگ سازی و یادگیری ارکستراسیون ندارد بنابراین کسی که این همه زمان میگذارد و کاری را که برای ارکستر میکند در اختیار مردم قرار میدهد، از لحاظ فرهنگی جایگاه بسیار ارزشمندی دارد. تعداد شاگردان ایشان از شمار خارج است و به نوعی میشود گفت تمام هنرمندان تاثیرگذار نسل قبل، شاگرد ایشان بودند.»
استاد بامرام موسیقی
کیوان ساکت بر این باور است که بیش از همه دو ویژگی حسین دهلوی را در بین بقیه آهنگ سازها برجسته تر میکرد. او در این باره میگوید:«یکی این که او از لحاظ تحصیلات، موسیقی غربی را نزد استادان غربی که در ایران بودند، یاد گرفته بود؛ اما عنصر و نشانه های ایرانی بودن در کارهایش خیلی زیاد بود. دوم این که شرافت، تعهد و مرام کاری او در بین همنسلان و همعصران خودش، مثالزدنی بود. حدود ۲۰ سال پیش استاد دهلوی به یکی از کنسرتهای من که دعوتشان کرده بودم آمد.
فردای آن روز با من تماس گرفت و گفت من مایلم به شما که داری برای موسیقی ایرانی تلاش میکنی، شخصا کتاب «پیوند شعر و موسیقی آوازی» خودم را درس بدهم. من با اشتیاق پذیرفتم و حدود سه ماه، شاید هم بیشتر، این کتاب را با هم کار کردیم. استاد جزء به جزء کتاب را به من میگفت و به من تکلیف میداد. در آخر هم، با همه اصرار من، هیچ وجهی را بابت آموزش قبول نکردند و این یکی از همان ویژگیهای اخلاقی ایشان بود که گفتم. در سالهای اخیر چون بیمار بودند و دوستداشتم تصویری که از ایشان دارم همان تصویر سرزنده و سالم باشد، سعی کردم از طریق خانوادهشان جویای احوال استاد باشم. او برای موسیقی دغدغه داشت و دیگر مانند او تکرار نخواهد شد.»
اکرم انتصاری
- 13
- 1