امیدواری «حسن فتحی» برای ادامه سریال شهرزاد

حسن فتحی کارگردان سریال شبکه نمایش خانگی «شهرزاد» به شایعات پایان داد و پس از اتمام فصل سوم مجموعه در یادداشتی که در صفحه شخصی خود نوشت، عنوان کرد: «خانم‌ها، آقایان، تماشاگران محترم، سه فصل سریال «شهرزاد» به پایان رسید و امید است در آینده‌ای نزدیک امکان ساخت فصل چهارم آن که در آن شاهد بازگشت مجدد قباد، شهرزاد و فرهاد به متن قصه خواهیم بود، فراهم شود!»

فتحی، آب پاکی را روی دست مخاطب‌ها ریخت و آنها را همچنان در تعلیق نگه داشت. باز هم داستان سریالی که خیلی‌ها فقط منتظر پایانش بودند و دیگر با میل و رغبت روزهای ابتدایی آن را دنبال نمی‌کردند روند خود را ادامه خواهد داد. قسمت پایانی فصل سوم سریال «شهرزاد» با کشته شدن «قباد» (شهاب حسینی) به عنوان یکی از کاراکترهای اصلی این سریال، ۲۱ خرداد در شبکه نمایش خانگی توزیع شد. همه عناصر داستان و روایت خبر از پایان فصل سوم سریال «شهرزاد» می‌داد ولی حالا احتمال بازگشت کاراکتر «قباد» به میان آمده است. بنابراین پرونده سریال «شهرزاد» همچنان روی میز است و برخی برای توصیف این اتفاق از اصطلاح «پایان تلخ یا تلخی بی‌پایان» بهره بردند. 

داستان چگونه ادامه خواهد داشت؟

در صنعت سریال‌سازی روز دنیا معمولا سریال‌های پر طرفدار و پول‌ساز با شگردهایی مانند: «مشتق» (اسپین‌آُف) و «اقتباس» (آداپتیشن) ادامه پیدا می‌کنند. مثلا سریال آمریکایی بسیار محبوب «خانه پوشالی» (۲۰۱۳) با تمام حواشی سیاسی و واقعی که داشت از روی سریالی به همین نام ساخته شد که پیش از این در بریتانیا در سال‌ ۱۹۹۰ روی آنتن رفته بود.

آن سریال اصلی هم از روی رمانی به همین نام به نویسندگی «مایکل دابز» ساخته شد که یک سیاست‌مدار محافظه‌کار بریتانیایی است. «اسپین‌آف» هم معمولا به مجموعه فرعی از مجموعه اصلی گفته می‌شود. مثلا سریال «اصیل‌ها» (۲۰۱۳) مجموعه‌ای مشتق شده از سریال «خاطرات خون‌آشام» (۲۰۰۹) است. سازندگان مجموعه «اصیل‌ها» داستان جدیدی را بر اساس شخصیت‌های«خاطرات خون‌آشام» روی آنتن بردند. در «اسپین‌آف» معمولا با جزئیات بیشتری از داستان اصلی یا قصه‌ای متفاوت از گذشته مواجه خواهیم بود که بر اساس ایده اولیه شکل گرفته است.

سریال پربیننده «بهتره با ساول تماس بگیری» (۲۰۱۵) با توجه به یکی از شخصیت‌های اصلی سریال «بریکینگ بد» (۲۰۰۸) ساخته شد. «باب ادنکیرک» بازیگر اصلی «بهتره با ساول تماس بگیری» است. ادنکیرک در نقش یک وکیل تبه‌کار به اسم واقعی «جیمز مک‌گیل» ایفای نقش می‌کند که بعدها به نام مستعار «ساول گودمن» تغییر نام می‌دهد. وکیل حاضر پیش‌تر در مجموعه تلویزیونی «برکینگ بد» نیز حضور داشت و به تبهکار دیگری به اسم «والتر وایت» کمک می‌کرد.

مجموعه «بریکینگ بد» آنقدر طرفدار داشت که مسئولان سازنده را مجبور کرد تا «اسپین‌آف» آن را بسازند. از سوی دیگر، در صنعت فیلم‌سازی معمولا با ادامه مجموعه‌های پر مخاطبی روبه‌رو می‌شویم که سازندگان آنها، داستان را به هر طریقی که امکانش باشد ادامه می‌دهند. مجموعه فیلم‌های «بیگانه» که همچنان قسمت‌های جدیدی از آن ساخته می‌شود نمونه موفق این شیوه از فیلم‌سازی است. هر قسمت از فیلم «بیگانه» به زمان خاصی از داستان و شخصیت اصلی می‌پردازد. در یک قسمت، ماجرای چند روز پس از پایان اتفاق قسمت قبلی را می‌بینیم و در فیلمی دیگر قصه صدها سال آینده را می‌بینیم؛ حتی قسمتی از این مجموعه ماجرای چندین سال پیش از قسمت اول را روایت کرد.

بنابراین سه راه مذکور پیش روی سریال «شهرزاد» هم خواهد بود. به احتمال فراوان باید منتظر ادامه سریال حاضر به همراه غافلگیری باشیم. قاعدتا، گروه نویسنده‌های شهرزاد نمی‌تواند به راحتی به صنعت سریال‌سازی و «اسپین‌آف»های هالیوودی به راحتی نظر داشته باشند. امکانات سینمایی ما بسیار محدود است. هالیوودی‌ها با مخاطب‌های جهانی و گردش مالی سرسام‌آوری روبه‌رو هستند. با این وجود گمان می‌رود که حسن فتحی امکان پرداخت زندگی شخصیت‌های اصلی داستان را از جایی پیش از افتتاح فصل اول داشته باشد. باید منتظر ماند و تماشا کرد. 

پایان «شهرزاد» هندی، آبکی یا موفق بود؟

علاقه‌مندان پیگیر سریال «شهرزاد» در فضای مجازی شلوغ‌بازی‌های خودشان را برای پایان سریال محبوبشان به راه انداختند. برخی که اصلا در دل ماجرا نبودند، هاج و واج به آنها می‌نگریستند. طرفدارها، دیالوگ‌های منتخب و صحنه‌های برگزیده احساسی مختلفی از ماجرای «شهرزاد» و «قباد» در صفحه‌های شخصی‌شان منتشر کردند. البته خیلی‌ها هم دست به دامان نقد منفی شدند و بالا و پایین سریال را کوبیدند. به نظر می‌رسد که در فصل سوم سریال جذبه‌های پیرنگ عشقی تاریخی فصل اول و پیرنگ مافیایی فصل دوم دیگر مورد توجه نبود و پیرنگ مقاومت در برابر زور بیشتر پر رنگ شده است.

برخی‌ها هم گفتند که حسن فتحی واقعا می‌خواست سریال را تمام کند و در دام کش و کش‌بازی و هندی‌بازی نیفتد. البته نباید از نظر دور نگه داشت که در بیشتر تبلیغات سریال «شهرزاد» با واژه سریالی «عاشقانه» برخورد کرده‌ایم و همین موضوع توجه سازندگان را به پیرنگ «عشقی» یا فضای «رمانتیک» نشان می‌دهد که در سینمای هند به طور قابل توجهی در دسترس است اما آیا سرسال «شهرزاد» به شیوه سینمای هند پیش رفت؟ نظر خیلی‌ها منفی است. اغلب تماشاگران «شهرزاد»، فصل دوم آن را ضعیف ارزیابی کردند و فصل سوم را جاندارتر از گذشته دریافتند. فصل دوم سریال برای خیلی‌ها عجیب بود.

مثلا طنز‌های کلیشیه‌ای و خارج از داستان داشت. حتی سکانس آموزش رانندگی شهرزاد باعث دلخوری عده‌ای شد. فصل سوم هم با تبلیغات فراوانی به عنوان پایان مجموعه «شهرزاد» معرفی شد. زهرا که یکی از بینندگان سریال و زنی میانسال است به «ابتکار» می‌گوید: «با دیدن پایان فصل سوم «شهرزاد» که در آن شخصیت قباد جانش را از دست می‌دهد اصلا غمگین نشدم. به نظرم کارگردان این سریال نتوانست همذات‌پنداری خوبی بین تماشاگران و شخصیت‌های اصلی ایجاد کند. شخصیت «قباد» درگذشت.

خب، که چه؟» محمدرضا که علاقه‌مند به مسائل سیاسی است و سریال «شهرزاد» را به خوبی دنبال کرده است، به «ابتکار» می‌گوید: «به نظرم صحنه‌ پایانی فیلم خیلی هندی بود. قباد که روی زمین افتاده و دو نفر با اسلحه او را محاصره کرده‌اند، چگونه باید بتواند از دل خاک چوبی را بیرون بکشد و با «سروان آپرویز» (امیر جعفری) درگیر شود؟ در ادامه، هر دو هم تیر می‌خورند. داستان به شکلی تمام می‌شود که انگار هر دو مرده‌اند. تولیدکنندگان «شهرزاد» اعلام کرده بودند که فصل سوم، فصل پایانی مجموعه خواهد بود ولی حالا نمی‌دانم چرا می‌خواهند داستان را کش بدهند؟» حالا باید دید که سریال «شهرزاد» که به خوبی توانست طرفدارهای پر و پاقرصی را برای خودش دست و پا کند به چه مسیری خواهد رفت. ادامه دارد یا نه؟

سیدحسین رسولی