سم کشنده بوتالیوم موجود در غذا را بشناسید

خدیجه رحمانی متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران، درباره بوتولیست (مسمویت غذایی) اظهار کرد: بوتولیست یک نوع بیمارd نادری است که بر اثر غذاهای آلوده به باکتری بوتولینیوم ایجاد می‌شود. این نوع  باکتری عمدتاً در خاک غیرفعال است ولی وقتی در محیط کم اکسیژن قرار می‌گیرد ایجاد مسمومیت می‌کند. این سم، بو و رنگ خاصی ندارد و به همین دلیل نمی‌توانید از طریق ظاهر، آن را تشخیص دهید ولی  حتی مقدار کم این سم می‌تواند برای فرد بسیار کشنده باشد.

وی در ادامه افزود: مسمومیت ناشی از مصرف غذاهایی است که حاوی سم باکتریایی هستند و منبع اصلی باکتری‌ها کنسرو‌های خانگی است که خاصیت اسیدی پایینی دارند یا کنسروهای آماده‌ای که نامناسب تهیه شده‌ باشند و ظاهر مناسبی ندارند و باد کرده‌اند. همچنین مواد غذایی تخمیری یا دودی، کلاً غذاهای نگهداری شده مانند سیر و پنیر مانده می‌تواند موجب تولید این نوع سم شوند. معمولاً غذاهای گرمی که بیش از ۴ ساعت در دمای اتاق مانده باشند، قابل خوردن نیستند، زیرا باکتری‌های سم بوتولیوم در آنها به راحتی رشد می‌کنند.

رحمانی متذکر شد: نوع دیگری از این سم مخصوص نوزادان است که در اثر مصرف عسل ممکن است ایجاد شود. یک نوع نادر دیگر در زخم‌های آلوده است، یعنی افرادی که دارای زخم‌ هستند، زخم آن‌ها تولید میکروب کرده است و باکتری‌های به وجودآمده  باعث ایجاد سم بوتولینیوم می‌شوند.

رحمانی درباره علائم و نشانه‌های سم بوتولینیوم بیان کرد: نشانه‌های بارز این سم دردهای شکمی، تهوع، استفراغ و اسهال است. علائم و نشانه‌های دیگر آن مانند دوبینی، تاری دید، افتادگی پلک به دلیل ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن، لکنت زبان و در موارد شدیدتر مشکل در بلع، خشکی زبان، ضعف عضلات و ماهیچه‌ها، خستگی‌های عمومی از نشانه‌های بارز این نوع سم هستند.

وی درباره پیشگیری از این نوع سم اظهار کرد: در صورت تهیه کنسرو در منزل باید از روش پخت تحت فشار بالا استفاده کنید. معمولاً فشار مناسب حدود ۱۲۰ درجه و به مدت ۵دقیقه باید اعمال شود. البته معمولاً برای تهیه مربا و ژله‌ها نیازی به این فشار بالا وجود نیست زیرا قند موجود در مربا و ژله‌ها می‌توانند مانع رشد باکتری‌ها شوند.

رحمانی یادآور شد: به تمام افراد توصیه می‌شود تا جایی که امکان دارد از غذاهای غیرپاستوریزه شده استفاده نکنند و غذاهای پخته‌ شده‌ای که به مدت ۳ الی ۴ساعت در دمای اتاق مانده‌اند مصرف نکنند و پیاز و سیری که تفت داده‌ شده‌اند در دمای معمولی نگهداری نشود.

او بیان کرد: اگر از کنسروهای خانگی استفاده می‌کنید ابتدا به مدت ۱۰ دقیقه با هم زدن مکرر بجوشانید تا سم و باکتری موجود از بین بروند. از کمپوت‌هایی که ظاهر سالمی ندارند و باد کرده‌اند استفاده نکنید، اما در صورت سالم بودن آنها، اگر به مدت ۲۰ دقیقه جوشانده شوند، می‌توانید از آنها استفاده کنید. مادران به شیرخواران کمتر از یک سال خود عسل ندهند زیرا موجب ایجاد این نوع سم در آنها می‌شود.