چرا دگزامتازون برای درمان آنفلوآنزا مناسب نیست؟

شیوع موج آنفلوآنزا امسال زودتر از سال‌های قبل در کشور آغاز شد؛ بیماری‌ای که بر اساس اعلام مسئولان وزارت بهداشت تاکنون جان تعدادی از مبتلایان را گرفته و رعایت نکردن نکات بهداشتی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

به گزارش ایسنا، آنفلوانزا عفونت ویروسی است که به سیستم تنفسی حمله می‌کند و در بیشتر افراد، با یکسری درمان‌های ساده برطرف می‌شود، اما گاهی اوقات، آنفلوانزا و عوارض آن می‌تواند کشنده باشد. اکثر افراد مبتلابه آنفلوانزا تب، سردرد و سرفه را تجربه می‌کنند و با یک درمان ساده بهبود می‌یابند. بااین‌حال، در تعداد کمی از بیماران نوع آنفلوانزا شدیدتر می‌شود که حتی نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان دارد.

جالب است بدانید که کودکان خردسال زیر پنج سال و به‌ویژه کودکان زیر ۱۲ ماه، افراد بالای ۶۵ سال، ساکنان خانه‌های سالمندان و سایر مراکز مراقبت که طولانی ‌مدت بستری هستند، زنان باردار تا دو هفته پس از زایمان، افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند آسم، بیماری‌های قلبی، کلیوی، کبد و دیابت، افراد دارای شاخص توده بدنی بالاتر از ۴۰، در گروه کسانی هستند که در معرض خطر بیشتر ابتلا به آنفلوانزا قرار دارند. افراد مبتلا به ویروس قبل از شروع علائم تا حدود پنج روز پس از شروع علائم مسری هستند. کودکان و مبتلایان به سیستم ایمنی ضعیف ممکن است برای مدتی طولانی‌تری مسری باشند.

ممکن است آنفلوانزا مانند سرماخوردگی با عطسه و گلودرد همراه باشد، اما سرماخوردگی معمولاً به‌آرامی بروز می‌کند، درحالی‌که آنفلوانزا به‌طور ناگهانی روی می‌دهد. اگرچه سرماخوردگی می‌تواند یک مزاحم باشد، اما معمولاً شرایط با آنفلوانزا بسیار بدتر می‌شوید. تب بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد،  دردناک شدن ماهیچه‌های بدن، لرز و عرق، سردرد، سرفه خشک و مداوم، خستگی و ضعف، گرفتگی بینی و گلودرد از علائم شایع ابتلا به آنفلوانزا است.

چند درمان اساسی برای آنفلوانزا

برای درمان آنفلوانزا به چیزی بیش از استراحت در رختخواب و نوشیدن مایعات نیاز ندارید، اما اگر شخص به عفونت شدید مبتلا شود، در معرض خطر بیشتری قرار می‌گیرد و در این حالت پزشک ممکن است داروی ضدویروسی تجویز کند. این داروها بیماری را کوتاه و به جلوگیری از عوارض جدی کمک می‌کنند. عوارض جانبی داروهای ضدویروسی ممکن است شامل تهوع و استفراغ باشد. در حال حاضر، بیشتر سویه‌های آنفلوانزا در گردش، در برابر آمانتادین و ریمانتادین مقاوم شده‌اند که داروهای ضدویروسی قدیمی‌تری هستند و دیگر توصیه نمی‌شوند.

مبتلایان به آنفلوانزا برای کاهش علائم بیماری باید نوشیدن زیاد مایعات، آب، آب‌میوه و سوپ‌های گرم برای جلوگیری از کم‌آبی را مدنظر قرار دهند. برای کمک به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با عفونت، فرد مبتلا به استراحت بیشتری نیاز دارد. بسته به علائم ممکن است لازم باشد سطح فعالیت خود را تغییر دهید.

بیماران مبتلابه آنفلوانزا بهتر است برای تسکین درد مسکن مصرف کنند. استامینوفن و ایبوپروفن مناسب است. همچنین برای جلوگیری از شیوع آنفلوانزا در جامعه باید بکوشند، برای این کار رعایت نکات بهداشتی ضروری است. شست و شوی دقیق و مکرر دست‌ها، یک روش مؤثر برای جلوگیری از بسیاری از عفونت‌های شایع است. اگر صابون و آب به‌راحتی در دسترس نیست از ضدعفونی‌کننده‌های دستی استفاده کنید.

آنفلوانزا در هرجایی که اجتماعات بسیار است به‌راحتی گسترش می‌یابد. در مراکز مراقبت از کودک، مدارس، ساختمان‌های اداری، سالن اجتماعات و حمل‌ونقل عمومی احتمال شیوع بیشتر است.

ویروس‌های آنفلوانزا دائماً در حال تغییر هستند و سویه‌های جدید مرتباً ظاهر می‌شوند. اگر در گذشته به آنفلوانزا مبتلا شده‌اید، بدن قبلاً آنتی‌بادی‌هایی برای مبارزه با آن‌گونه خاص ویروس ساخته است. اگر ویروس‌های آنفلوانزا در آینده شبیه به مواردی باشد که قبلاً با آن‌ها روبرو بوده‌اید، یا با داشتن این بیماری یا با واکسیناسیون، این آنتی‌بادی‌ها ممکن است از بروز عفونت جلوگیری کرده یا شدت آن را کاهش دهند. اما آنتی‌بادی‌ها در برابر ویروس‌های آنفلوانزا که در گذشته با آن‌ها روبرو شده‌اید، نمی‌توانند شما را از انواع آنفلوانزای جدید محافظت کنند.

درمان‌های دارویی برای این بیماری ویروسی به طرق مختلف انجام می‌شود بیماران مبتلابه این بیماری غالباً به‌عنوان بخشی از درمان، داروهای استروئید دریافت می‌کنند، اگرچه شواهد حمایت از استفاده از استروئیدها در این شرایط بحث‌برانگیز است. اگرچه واکسن سالانه آنفلوانزا صد درصد مؤثر نیست، اما بهترین دفاع در برابر این بیماری محسوب می‌شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) واکسیناسیون سالانه آنفلوانزا را برای همه افراد در سن ۶ ماه یا بالاتر توصیه می‌کند.

درمان دارویی آنفلوانزا بستگی به علائم بیماری متفاوت است. به‌عنوان‌مثال، اگر دچار گرفتگی بینی یا سینوس هستید، یک ماده سوز آورنده می‌تواند کمک‌کننده باشد. برای کاهش تورم در بینی از مواد ضد احتقان استفاده می‌شود. بااین‌وجود، مواد ضد احتقان کننده اسپری بینی نباید بیش از چند روز استفاده شود، زیرا در صورت استفاده طولانی علائم بازگشت مجدد ایجاد می‌کنند.

آنتی هیستامین‌های بدون نسخه اغلب افراد را دچار خواب آلودگی می کند، در حالی که مواد ضد احتقان می توانند باعث افزایش فشار خون یا بیدار ماندن افراد شوند. به خاطر داشته باشید که هر دو داروی ضد احتقان و آنتی هیستامین‌ها می توانند با داروهای دیگری که مصرف می‌کنید، در تضاد باشند و ممکن است برخی شرایط را تشدید کند. با پزشک خود صحبت کنید که کدام داروی برای علائم آنفلوانزا شما مناسب است. نکته قابل توجه اینکه قبل از استفاده از هرگونه دارویی، از جمله داروهای بدون نسخه، تأیید پزشک را دریافت کنید و بیش از چند روز از غرغره آب نمک استفاده نکنید.

گاهی تزریق دگزامتازون یکی از درمان‌هایی است که برای مهار این بیماری از سوی پزشکان تجویز می‌شود.

به تازگی، عضو کمیته کشوری آنفلوانزا با بیان اینکه همچنان بیشترین ویروس در گردش آنفلوآنزا در سال جاری H۱N۱ است، درباره برخی تصورات در زمینه تزریق دگزامتازون در این بیماری، به ایسنا گفت: دگزامتازون هرچند که علائم التهاب را کاهش می‌دهد، اما ممکن است باعث کاهش قوای سیستم ایمنی فرد مبتلا به آنفلوانزا شده و وضعیت بیمار را وخیم‌تر کند.

مردانی افزود: تزریق دگزامتازون در موارد ابتلا به آنفلوانزا اصلا توصیه نمی‌شود؛ چراکه دگزامتازون نوعی کورتون تزریقی است و هرچند که علائم التهاب را کاهش می‌دهد، اما ممکن است باعث کاهش قوای سیستم ایمنی فرد شود و وضعیت آنفلوانزا را در بیمار وخیم‌تر کند. بنابراین توصیه می‌کنیم که افراد مبتلا به آنفلوانزا حاد به هیچ عنوان به تزریق دگزا به‌ویژه به صورت خودسرانه اقدام نکنند.

چرا دگزامتازون نه؟

دگزامتازون شکل عمومی دارو با نام تجاری Decadron است که بر روی سیستم ایمنی بدن کار می کند تا به کاهش خارش، تورم و التهاب کمک کند و برای درمان انواع شرایط از جمله آلرژی، آرتروز، مشکلات خون یا مغز استخوان، مشکلات پوستی و گسترش مولتیپل اسکلروز (MS) استفاده می‌شود. دگزامتازون کورتیکواستروئید از کلاس هورمون استروئیدی است. سازمان غذا و دارو (FDA) در سال ۱۹۵۸ Decadron را تصویب کرد. این دارو به صورت خوراکی یا تزریق داخل وریدی  است. همچنین به فرم های موضعی برای پوست و چشم وجود دارد.

دگزامتازون عوارض جانبی بر بدن نیز دارد. از جمله اگر عفونت قارچی در هر کجای بدن وجود داشته باشد، این دارو عفونت را بدتر کند. در حین مصرف این دارو، هیچ واکسنی را بدون اجازه پزشک نباید دریافت کرد، زیرا ممکن است بر نحوه کار واکسن تأثیر بگذارد.

دگزامتازون می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و عفونت را بدتر کند یا عفونی که قبلاً داشته اید و یا اخیراً دچار آن می‌شوید بدتر کند. در مورد هرگونه بیماری یا عفونی که طی چند هفته گذشته داشته اید به پزشک خود بگویید.

در صورت ابتلا به آبله مرغان یا سرخک نیز داروهای استروئیدی مناسب نیست. تمام واکسن ها ممکن است در حالی که استروئید مصرف می کنید مضر شوند. هنگام مصرف این دارو، واکسن دریافت نکنید.

استفاده از دگزامتازون را به طور ناگهانی متوقف نکنید.

در صورت ابتلا به بیماری کبد (مانند سیروز)، اختلال تیروئی، مالاریا، سل، پوکی استخوان، اختلال عضلانی، گلوکوم یا آب مروارید، عفونت تبخال چشم؛ عفونت معده، کولیت اولسراتیو، دیورتیکولیت، بیماری التهابی روده،  افسردگی یا بیماری روانی، نارسایی احتقانی قلب و فشار خون بالا  مصرف این دارو مشکل ساز است.

استفاده از دگزامتازون با داروهای خاص توصیه نمی شود. داروهایی که برای درمان افسردگی و عفونت استفاده می شود، آسپرین یا داروهای ضد درد که خطر ابتلا به اثرات دستگاه گوارش را افزایش می دهد.

بیماران مبتلا به دیابت از مصرف دگزامتازون خودداری کنند. (داروی استروئیدی ممکن است سطح گلوکز را در خون یا ادرار را افزایش دهد).

این دارو بر نتایج آزمایش‌های پزشکی خاص تأثیر می‌گذارد.

نتایج برخی تحقیقات حاکی از این است که ممکن است به جنین در حال توسعه آسیب برساند. اگر هنگام مصرف دکادرون باردار شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین کورتیکواستروئیدها در شیر مادر ظاهر می شوند و مانع از رشد کودک ‌می‌شوند یا عوارض جانبی ناخواسته دیگری ایجاد کنند.

عوارض جانبی دگزامتازون نیز شامل افزایش اشتها، آکنه، پوست سر خشک، نازک شدن مو، صورت مایل به قرمز و روشن شدن پوست، تورم در ناحیه شکم، افزایش وزن، بیخوابی است.

عوارض جانبی شدید دگزامتازون که در صورت بروز باید سریعا به پزشک مراجعه شود نیز شامل، اضطراب، آشفتگی، پرخاشگری، ضربان قلب یا نبض نامنظم، افسردگی یا نوسانات خلقی، تورم اندام ها، بی حسی، سوزن سوزن شدن، تنگی نفس و مشکل در راه رفتن و صحبت کردن است.

انتظار نمی‌رود مصرف بیش از حد دگزامتازون منجر به ایجاد علائم تهدید کننده زندگی شود. استفاده طولانی مدت از دوزهای زیاد می تواند منجر به نازک شدن پوست، کبودی، تغییر در چربی بدن (به خصوص در صورت، گردن و کمر) ، افزایش آکنه یا موهای صورت، مشکلات قاعدگی، ناتوانی جنسی شود .