سابقه‌ی حضور دایناسورها در استرالیا یکی از موضوعاتی است که دانش چندانی درباره‌ی آن وجود ندارد و تنها تعداد انگشت‌شماری از گونه‌ها در سال‌های گذشته کشف شده‌اند. بااین‌حال فسیلی که به‌تازگی یافت شده، سال‌ها بدون آنکه بدانیم، دراختیارما بوده است.
مجموعه‌ی عجیبی از استخوان‌ها که سال‌ها بدون مطالعه در قدیمی‌ترین موزه‌ی استرالیا رها شده بود، اکنون به گونه‌ی جدید دایناسور تبدیل شده است. این فسیل اولین مدرک از وجود گله‌ای از دایناسورها در این کشور است که کامل‌ترین مجموعه‌ی اسکلت فسیل‌شده محسوب می‌شود و در سنگ اوپال محافظت شده است. فیل بل، نویسنده‌ی مقاله می‌گوید:
تاکنون، این موضوع در استرالیا بی‌سابقه بوده است. حدود ۶۰ استخوان قدیمی در کل مجموعه وجود دارد که تعداد درخورتوجهی برای دایناسوری استرالیایی است.
باب فوستر، معدنچی استرالیایی مشغول در شهرکی دورافتاده به‌نام لایتنینگ‌ریج، کسی بود که این بقایای درخشان محافظت‌شده در سنگ اوپال را کشف کرد. فوستر که مسحور استخوان‌های دایناسوری کشف‌‌شده‌اش بود، سفری طولانی را پیمود تا به موزه‌ی استرالیا در سیدنی برسد. او در مصاحبه بانیویورک‌تایمز گفت:
من این چمدان‌ها را در قطار و اتوبوس با خودم حمل کرده و از پله‌ها بالا برده بودم. وقتی رسیدم، خسته بودم و آن را بازکردم و همه را روی میز ریختم. آنها به‌دنبال این بودند که فسیل‌ها را قبل از افتادن روی کف زمین از هوا بگیرند.
البته به‌دلایل توضیح‌ندادنی، بزرگ‌ترین مجموعه فسیل‌های اوپال‌شده‌ی دایناسورها به‌طورکامل بدون مطالعه رها شد. سال‌ها بعد، فوستر برخی از آنها را در ویترین مغازه‌ی اوپال‌فروشی در سیدنی دید. او هرچه توانست از مغازه گرفت و آنها را در سال ۲۰۱۵ به مرکز اوپال استرالیا اهدا کرد. اینجا بود که نخستین مطالعه‌ی رسمی آغاز شد. پس از سال‌ها مطالعه‌ی دقیق با استفاده از اسکنرهای سی‌تی به‌جای استخراج فیزیکی، پژوهشگران دانشگاه نیوانگلند در آرمیدال بقایای گونه‌ای کاملا ناشناخته از دایناسور را کشف کردند و آن را به افتخار کاشف و محل کشف آنFostoria dhimbangunmal نام نهادند.
این بقایا که به‌وسیله‌ی سنگ اوپال پوشانده شده بود، احتمالا متعلق به چهار دایناسور گیاه‌خوار بوده که باایگوآنادندانان مرتبط هستند. این گروه از دایناسورها که در دوره‌ی کرتاسه زندگی می‌کردند، تا قبل از آن عمدتا دراروپا و آمریکای‌شمالی یافت شده بودند. فوستوریا دومین دایناسور تشریح‌شده در استرالیا و همچنین جوان‌ترین دایناسور محسوب می‌شود. برخلاف همتای استرالیایی خود در مرکز کوئینزلند، بستر استخوانی که در آن فسیل فوستوریا پیدا شده، ازنظر چینه‌شناسی بالاتر است.
طبق برآورد پژوهشگران، این دایناسورها زمانی در حاشیه‌ی شرقی دریای داخلی استرالیا پرسه می‌زدند. استرالیا در جریان کرتاسه میانی، بخشی از ابرقاره گوندوانا به‌حساب می‌آمد. این فسیل‌ها ادعای گذشته درباره‌ی پراکنش وسیع این گروه خاص از دایناسورها را تأیید می‌کند که جمجمه‌ی اسب‌مانند و بدن کانگرومانند داشته‌اند.
وقتی حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش، دریای داخلی استرالیا شروع به ناپدیدشدن کرد، ماسه‌سنگ‌های نزدیک لایتنینگ‌ریج در شرایط اسیدی قرار گرفتند و سیلیکایی را آزاد کردند که به‌آرامی سفت شد و اوپال را تشکیل داد. هنگامی‌که این ماده‌ی درخشان در سراشیبی‌ها گیر افتاد و استخوان‌های فاسد دایناسورها را دربرگرفت، قالب درخشانی در اطراف این بقایای باستانی تشکیل شد.
پژوهشگران براساس چهار مورد از این فسیل‌ها که در حوالی لایتنینگ‌ریج پیدا شده، استدلال می‌کنند مجموعه‌ی فوستر متعلق به گله‌ای متشکل از حداقل چهار حیوان با اندازه‌ی مختلف، ازجمله دو مورد بزرگ دارای طولی به حد پنج متر و یک مورد متوسط و یک مورد کوچک بوده است. قوس عصبی میان‌دمی یکی از جانوران نشان می‌دهد هنوز ازنظر اسکلتی، به‌بلوغ نرسیده بوده است. بل در مصاحبه با نشنال‌جئوگرافیک گفت:
ما استخوان‌هایی از تمام بخش‌های بدن داریم؛ اما یک اسکلت کامل نیستند. این‌ها شامل استخوان‌های لگن، ران‌ها، بازوها، جمجمه، پشت، دم و پاها می‌شوند. بنابراین، یکی از کامل‌ترین دایناسورهای شناخته‌شده در استرالیا است که ۱۵ تا ۲۰ درصد از استخوان‌های آن وجود دارد.
تصور کنید همه‌ی این فسیل‌های ارزشمند برای دهه‌ها پشت ویترین مغازه‌ی اوپال‌فروشی نشسته بودند. این پژوهش در مجله‌ی Journal of Vertebrate Paleontology منتشر شده است.
- 13
- 2
