دکتر ابوالفضل صالح، عضو هیأت علمی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در گفت‌وگو با ایسنا،پدیده اسیدی‌شدن اقیانوس‌ها را یکی از موضوعات روز دنیا دانست که به دلیل افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی رخ می‌دهد و گفت: به‌ویژه در دوره صنعتی شدن به دلیل افزایش یافتن میزان دی اکسید کربن در اتمسفر، مقدار زیادی از این گاز گلخانه‌ای هرساله وارد اقیانوس‌ها می‌شود.
وی ادامه داد: بر اثر واکنش‌هایی که دی اکسید کربن با آب اقیانوس‌ها انجام می‌دهد، اسید کربنیک تولید می‌شود و در نهایت آب دریاها و اقیانوس‌ها اسیدی‌تر از گذشته خواهد شد و از آنجایی که روند اسیدی‌تر شدن آب اقیانوس‌ها نسبت به سال‌های قبل تشدید شده، این موضوع نگرانی‌هایی را در جامعه جهانی ایجاد کرده است.
صالح، اسیدی شدن دریاها را باعث بروز تأثیرات منفی به‌ویژه بر روی اکوسیستم دریایی دانست و یادآور شد: پیش‌بینی می‌شود که اگر روند اسیدی شدن ادامه یابد، بسیاری از گونه‌ها به‌ویژه گونه‌های جانوری که از کربنات کلسیم برای ساختن اسکلت و یا پوسته محافظ خود استفاده می‌کنند، در معرض خطر و تهدید قرار می‌گیرند.
این محقق حوزه اقیانوس، آب سنگ‌های مرجانی، جلبک‌های آهکی، دو کفه‌ای‌ها، نرم‌تنان دریایی و بسیاری از جانوران کف‌زی و شناور زی مانند پلانکتون‌ها و حتی برخی از گونه‌های ماهیان که مستقیماً از ساختارهای کربنات کلسیم استفاده می‌کنند را از جمله موجوداتی دانست که تحت تأثیر اثرات منفی اسیدی شدن دریاها قرار دارند.
این عضو هیأت علمی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، اضافه کرد: مطالعاتی که ما در خلیج فارس و دریای عمان انجام دادیم، نشان می‌دهد در شرایط فعلی این دو محیط دریایی از نظر اسیدی بودن فعلاً با مشکلات حادیمواجه نیستند و شرایط از این لحاظ مساعد است.
وی در عین حال خاطر نشان کرد: خلیج‌فارس مانند سایر محیط‌های دریایی جهانی در صورتی که روند افزایشی گاز گلخانه‌ای دی اکسید کربن در اتمسفر ادامه یابد، در آینده‌ای نه چندان دور به شرایط بحرانی اسیدی شدن نزدیک خواهد شد.
مهمترین دلایل مرگ مرجان‌های خلیج فارس
صالح در خصوص مرگ مرجان‌های خلیج فارس، تاکید کرد: در شرایط فعلی بیشترین تهدید برای مرجان‌های دریایی، تهدید گرمایش است؛ چراکه انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسید کربن در اتمسفر چند اثر منفی را همزمان دارد که از آن جمله می‌توان به"اسیدی شدن دریاها و اقیانوس‌ها" اشاره کرد که این امر موجب تغییر در شیمی دریاها می‌شود.
وی"گرم شدن دریاها و اقیانوس‌ها" را از دیگر پیامدهای افزایش گازهای گلخانه‌ای دانست و گفت: در چنین شرایطی دمای سطحی آب دریاها افزایش می‌یابد و آنچه که بیش از همه مرجان‌های خلیج فارس را تهدید می‌کند و باعث سفید شدگی آنها به‌ویژه در ماه‌های گرم سال می‌شود، عبور دما از آستانه تحمل مرجان‌ها است.
به گفته وی اگر این فرآیند ادامه‌دار باشد و برای چند هفته در تابستان به طول بینجامد، منجر به سفید شدن مرجان‌ها می‌شود و اگر فرآیند طولانی‌تر شود، این روند منجر به مرگ و میر مرجان‌ها در خلیج فارس خواهد شد.
صالح، اظهار کرد: از سوی دیگر گرم شدن آب‌های سطحی، مقدار و سطح اکسیژن را در آب‌های عمیق دریاها و یا اقیانوس‌ها کاهش می‌دهد که این امر نیز خطر دیگری است که محیط‌های دریایی را تهدید می‌کند.
آیا دریای خزر در معرض اسیدی شدن قرار دارد
این عضو هیأت علمی با تاکید بر اینکه تمام محیط‌های دریایی و بدنه آبی کره زمین از جمله دریاها و اقیانوس‌ها تحت تأثیر اسیدی شدن قرار دارند، خاطر نشان کرد: دریای خزر نیز از این امر مستثنی نیست؛ ولی نیاز است مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود.
وی با بیان اینکه محیط دریای خزر یک محیط بسته محسوب می‌شود، یادآور شد: بر این اساس مطالعات اسیدی شدن بر روی دریای خزر نیاز به مطالعات پایه‌ای به ویژه در زمینه شیمی دریای خزر دارد.
اثرات سیلاب‌ها بر کاهش گرمایش آب
صالح در پاسخ به این سوال که آیا سیلاب‌های اخیر موجب کاهش میزان گرم شدن آب آب‌های ساحلی کشور شده است یا خیر، گفت: افزایش ورودی رودخانه‌های فصلی و یا دائمی به محیط‌های دریایی به‌ویژه در زمانی که به صورت کوتاه مدت و برهه‌ای است، تأثیرات کوتاه‌مدت و منطقه‌ای و محدود بر محیط‌های دریایی دارد.
این محقق حوزه دریا، با اشاره به مطالعات میدانی بعد از رخداد سیلابی اخیر، گفت: در یکی از گشت‌های تحقیقاتی که در خلیج فارس و اردیبهشت ماه امسال انجام دادیم، تأثیر سیلاب‌ها را تا حتی ۵۰ کیلومتر دور از ساحل در دهانه اروندرود مشاهده کردیم.
وی افزایش کدورت آب و کاهش شوری آب را از پیامدهای وارد شدن آب سیلابی به درون خلیج فارس و دریای عمان دانست و تاکید کرد: ولی این تأثیرات کوتاه مدت است و می‌توان گفت در بلندمدت این سیلاب‌ها در وضعیت محیط دریایی مانند خلیج فارس اثری نخواهد داشت.
- 15
- 4
