عناوین روزنامه های اقتصادی - سه‌شنبه ۲۴ تیر ۱۳۹۹

تصاویر صفحه نخست روزنامه‌های اقتصادی امروز کشور در زیر قابل مشاهده است:

روزنامه های: دنیای اقتصاد - کسب و کار - دنیای خودرو - ابرار اقتصادی - آفتاب اقتصادی - صبح اقتصاد - اسکناس - آسیا - جهان صنعت - عصر اقتصاد - اقتصاد ملی و...

روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت:

کرونا باعث تلف شدن ۱/۵ میلیون شغل شد

کرونا یک میلیون و ۵۰۰ هزار شغل را از بین برد. براساس آخرین داده های اعلام شده از مرکز آمار ایران، جمعیت شاغل کشور در فصل قبل به ۲۲ میلیون و ۹۶۳ هزار نفر رسیده که در مقایسه با بهار ۹۸، نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ هزار افت را نشان می دهد. این مسئله سبب شده که نسبت اشتغال جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در بهار امسال به ۹/ ۳۶ درصد برسد. عددی که در بهار سال پیش ۹/ ۲ درصد بیشتر بود. علاوه‌براین، از کل جمعیت فعال کشور در بهار ۹۹، در قیاس با فصل مشابه سال قبل حدود ۲ میلیون نفر کاسته شد.

تحولات کرونایی بازار کار

نخستین تصویر آماری از اثر کرونا (corona) بر بازار کار ایران منتشر شد. مطابق اعلام مرکز آمار ایران، بررسی نتایج، حاکی از مشهود بودن اثر کووید- ١٩ بر بازار کار کشور در فصل بهار نسبت به فصل مشابه سال پیش است. مطابق این نتایج، جمعیت غیر فعال کشور افزایش و جمعیت شاغل و بیکار کشور (جمعیت فعال) با کاهش ملموسی روبرو شده است. بررسی نرخ بیکاری اشخاص ١٥ ساله و بیشتر نشان می دهد که ۸/ ۹ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده اند. این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال ١٣٩٨، معادل ۱/ ۱ درصد کاهش یافته است. ولی بیشتر این کاهش، مرهون افت نرخ مشارکت است و نمی توان به دید مثبت، به آن نگاه کرد. در بهار ١٣٩٩، به میزان ۴۱ درصد جمعیت ١٥ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده اند؛ یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی این را نشان میدهد که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ١٣٩٨) به میزان ۷/ ۳ درصد کاهش یافته است. بطور دقیقتر، حدود ۲ میلیون نفر از بازار کار ایران در بهار ۹۹ خارج شده اند که بیش از یک میلیون و ٢٠ هزار نفر آنرا زنان و ٩٧٠ هزار نفر آن را مردان تشکیل می دهند. از آن طرف جمعیت شاغلان کشور نیز با افت روبرو شده است. جمعیت شاغلان ١٥ ساله و بیشتر در این فصل ٢٢ میلیون و ٩٦٣ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال پیش تقریباً یک میلیون و پانصد هزار نفر کاهش داشته است. همانطور که پيشتر پیش بینی می شد، بيش ترین شغل از دست رفته در بخش خدمات کشور بوده است. تعداد جمعیت شاغل در بخش خدمات، در بهار سال جاری معادل ۱۱ میلیون و ۴۰۴ هزار نفر بوده که نسبت به بهار پارسال، بیش از ۷۳۲ هزار نفر کاهش را بازگو می کند. همچنین بنظر می آید که اشخاص دارای اشتغال ناقص در ایام کرونا، ضربه بزرگی خوردند؛ چراکه جمعیت شاغلان دارای شغل ناقص، حدود ۶۳۴ هزار نفر کاهش یافته تا سهم اشتغال ناقص در بازار کار ایران از ۱۰ درصد در بهار ۹۸ به ۹/ ۷ درصد در بهار ۹۹ برسد. اشخاص دارای اشتغال ناقص شامل تمام شاغلانی است که در هفته مرجع آمارگیری، کم تر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده اند.

علاوه بر این، داده دیگری که اثر کرونا بر بازار کار ایران را نشان می دهد، کاهش متوسط ساعت کار است. جواد حسین زاده، رییس مرکز آمار ایران در این مورد به «دنیای اقتصاد» گفت: «متوسط ساعت کار نیروی کار شاغل در بازار کار ایران، بین سال های ۹۰ تا ۹۸ حول و حوش ۴۴ ساعت در هفته بوده است. یعنی هر شاغل ایرانی بطور متوسط در هفته ۴۴ ساعت کار کرده است. این عدد برای بهار سال گذشته معادل ۸/ ۴۵ ساعت بوده، ولی در بهار امسال این شاخص به ۴/ ۴۰ ساعت رسیده است. بنابراین یک افت ۴/ ۵ ساعتی در میزان مدت کار شاغلان بوجود آمده که کم سابقه است.» از نظر حسین زاده، این افت در اثر محدودیت های بوجود آمده به علت شیوع کرونا حادث شده و احتمالا موقتی خواهد بود. با این حال، یک سناریوی بد این است که بخشی از کاهش ساعت کار به علت رکود باشد؛ چراکه معمولا در زمان رکود، پیش از تعدیل نیروی کار، ساعت کار متوسط کاهش می یابد. البته این رکود هم میتواند ناشی از شیوع کرونا و تعطیلی بخشی از مشاغل رخ داده باشد.

وضعیت بیکاری جوانان و فارغ التحصیلان

همگام با روند نرخ بیکاری کل نیروی کار، نرخ بیکاری در گروه سنی جوان نیز با کاهش همراه شده است. نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله در بهار سال جاری با افت ۲ درصدی به ۵/ ۲۴ درصد رسیده است. اگر نرخ مشارکت این گروه سنی نیز مشخص بود، دقیقتر می شد قضاوت کرد که چه سهمی از افت نرخ بیکاری، به علت افت جمعیت فعال بوده است. در گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ سال نیز افت نرخ بیکاری گزارش شده است. به میزان ۴۹۶ هزار نفر از بیکاران این گروه سنی کاسته شده است. ولی مشخص نیست که چه تعداد از آن ها شاغل شدند و چه تعداد از بازار کار بطور کلی خارج شدند. در کنار گروه سنی جوان، نرخ بیکاری جمعیت فارغ التحصیل نیز با افت روبرو شده است. در بهار ۹۹ نسبت به بهار ۹۸، نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر فارغ التحصیل آموزش عالی با کاهش ۳/ ۳ درصدی، به ۵/ ۱۳ درصد رسیده است. در این مورد نیز به علت مشخص نبودن نرخ مشارکت، نمی توان افت نرخ بیکاری را مثبت تلقی کرد.

اثرات کرونا (corona) در استان ها

مهم ترین مولفه ای که میتوان با استناد به آن اثر کرونا بر بازار کار را تعقیب کرد، نرخ مشارکت اقتصادی است. نرخ مشارکت در کل کشور افت ۷/ ۳ درصدی را ثبت کرد. ولی میزان افت نرخ مشارکت در استان ها متفاوت بوده است. فرضا در استان سیستان و بلوچستان نرخ مشارکت اقتصادی با افت قابل توجه ۶/ ۶ درصدی به ۴/ ۳۳ درصد رسید که کم ترین میزان مشارکت در بازار کار ایران در فصل بهار به حساب می آید.

ولی در استانی مثل آذربایجان شرقی، میزان افت نرخ مشارکت معتدل تر و در حدود ۶/ ۱ درصد بوده است.

درحالی که در بهار سال گذشته نرخ مشارکت تنها در ۳ استان کمتر از ۴۰ درصد بوده، ولی اثرات کرونا موجب شد تا در بهار ۹۹، نرخ مشارکت در ۱۱ استان به کم تر از ۴۰ درصد نزول کند. بطور کلی بیشترین اثرات کرونا بر بازار کار استان های اردبیل، اصفهان، ایلام، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، فارس، گیلان، یزد و سیستان و بلوچستان گزارش شده است. افت نرخ مشارکت در این استان ها بیش از ۵ درصد بوده است. جالب این که با وجود محدودیت های کرونایی، نرخ مشارکت در یک استان با افزایش نیز همراه شد. نرخ مشارکت نیروی کار در استان چهارمحال و بختیاری با افزایش ۸/ ۰ درصدی به ۷/ ۴۴ درصد رسید. هر چند بازار کار آمادگی پذیرش افزایش جمعیت فعال را در این استان نداشت؛ چراکه نرخ بیکاری در چهارمحال و بختیاری با ۲/ ۲ درصد افزایش به ۱/ ۱۹ درصد در بهار ۹۹ صعود کرد.

نیمه دیگر آمار اشتغال بهار

روز گذشته علاوه بر گزارش رسمی مرکز آمار از تحولات بازار کار در فصل بهار ، مصاحبه ای هم از رئیس این مرکز منتشر شد. جواد حسین زاده در این گفتگو به نکات جالبی از تحولات فصل بهار اشاره کرد که نیمه دیگر تحولات را بازگو می کند. مهم ترین نکات اشاره شده به شرح زیر است:

در فصل بهار امسال نسبت به فصل مشابه سال قبل حدود ٢ میلیون نفر از بازار کار خارج شده اند. همچنین در این بازه حدود یک میلیون و ٥٠٠ هزار نفر از جمعیت شاغل کاسته شده که نشان می دهد کرونا بازار اشتغال ایران را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.

به طور کلی از ٢٠ گروه فعالیت های عمده اقتصادی، فقط ٥ گروه فعالیتی با افزایش جمعیت شاغل مواجه شده اند و سایر گروه های فعالیتی کاهش شاغلان را در دوره مورد بررسی تجربه کرده اند. بیشترین میزان افزایش جمعیت شاغل مربوط به گروه سلامت انسان و مددکاری اجتماعی است که این خود شاهدی بر تاثیر بیماری کووید- ١٩ بر بازار کار کشور در دوره ذکر شده است. بيش ترین کاهش نیز مربوط به رشته فعالیت های کشاورزی، صنعت ساخت، عمده فروشی و خرده فروشی، حمل و نقل، آموزش و هتل و رستوران است.

در قیاس با فصل مشابه سال پیش به میزان ٢ میلیون و ٧٦٠ هزار نفر به جمعیت غیر فعال افزوده شده است. بخش چشمگیری از این میزان افزایش در جمعیت غیرفعال مربوط به افزایش جمعیت زنان خانه دار با رقم یک میلیون و ٧٢ هزار نفر بوده و ٥٠٩ هزار نفر نیز به جمعیت دارای درآمد بدون کار افزوده شده که ٤٣٠ هزار نفر آن مربوط به مردان بوده است.

در بهار ۹۹ نسبت به فصل بهار ۹۸، وضع فعالیت ۸/ ۱۴ درصد از اشخاص شاغل به غیرفعال تغییر یافته و ۲/ ۳۷ درصد از افراد جویای کار نیز در همین مدت از بازار کار خارج شده اند. ۶/ ۹۳ درصد از اشخاص غیرفعال نیز در همان وضعیت غیرفعال باقی مانده اند.

حجم ساعت کار انجام شده در طول یک هفته مرجع توسط جمعیت شاغل نسبت به فصل مشابه سال ۹۸ بیش از ١٩٥ میلیون نفر ساعت کاهش یافته و از یک میلیارد و ۱۲۱ میلیون نفر ساعت به ٩٢٦ میلیون نفر- ساعت در دوره مورد بررسی رسیده که این پدیده در سال های گذشته بی سابقه بوده است.