عناوین روزنامه های اقتصادی - سه‌شنبه ۸ مهر ۱۳۹۹

تصاویر صفحه نخست روزنامه‌های اقتصادی امروز کشور در زیر قابل مشاهده است:

روزنامه های: دنیای اقتصاد - ابرار اقتصادی - آفتاب اقتصادی - صبح اقتصاد - اسکناس - آسیا - جهان صنعت - کسب و کار و...

روزنامه دنیای اقتصاد نوشت:

بازگشت بورس به اوایل تیر/ شاخص سهام حمایت تکنیکال را شکست

شاخص کل بورس تهران روز گذشته بعد از حدود ۴۰روز نوسان بالای سطح یک میلیون و ۵۵۰ هزار واحدی در نهایت به زیر این سطح افت کرد. در صورت تثبیت نماگر یاد شده زیر این سطح میتوان انتظار ریزش بیشتر در این نماگر را داشت. بررسی معاملات بازار سهام طی روزهای گذشته نشان می دهد که به رغم تلاش بسياري که برای حمایت از بازار با بخشنامه و دستور انجام شده اس ، این بازار برای بازگشت به روند صعودی دو سال و نیمه خود، نیازمند تقویت درونزای طرف خرید خواهد بود. بررسی های «دنیای اقتصاد» نشان می دهد که خروج بیشتر نقدینگی حقیقی در بورس و فرابورس در صورتی متوقف می شود که وظیفه قيمت‌گذاري به بازارها سپرده شود و اگر دخالت دولت قرار نیست از بین برود حداقل درخصوص صنایع بورسی محدود شود. «تحریم» پرکاربرد است ولی محبوب نیست. در سال های گذشته هر چیز که کم آمده و گران شده به مثابه ضربه ای قلمداد شده که از جانب دژخیم تحریم بر پیکره نحیف معیشت خانوار فرود آمده است؛ از گرانی حبوبات تا سقوط آزاد ارزش ریال که به واسطه خلق پول بی حد و حساب رخ می دهد. البته این گفته ها به آن معنا نیست که نظام ظالمانه تحریم ها علیه ایران هیچ یک از این مصائب را بوجود نیاورده است، بلکه منظور صحت سنجی ادعاهایی است که بنظر میرسد گویندگان آنها با بالارفتن از دیوار خصم ایالات متحده علیه ملت ایران تحریم را بعنوان مجالی یافته اند که برای لاپوشانی ضعف های داخلی مطلوب و کارآمد است. در بسياري از کشورهای جهان فرض بر این است که تعداد و تنوع بنگاه های اقتصادی حاضر در بازار سرمایه به حدی بالا است که این عامل در کنار وجود شفافیت، کارایی زیر ساخت ها و قوانین، شاخص های سهام را به دماسنجی برای درک بهتر وضعیت اقتصاد تبدیل می کند. در ایران اگرچه این گفته به هزار و یک دلیل نظیر کارایی پائین ساختارها، وجود دخالت گسترده دولت در نظام قيمت‌گذاري و تغییرات زيادي که دائما در قوانین و دستورالعمل ها داده می شود، صادق نیست با این حال میتوان از شاخص های سهام بعنوان گواهی برای سو مدیریت و جهت گیری روانی بازار استفاده کرد.

بهای گزاف وقت کشی با توپ تحریم

طی روزهای گذشته گفته هایی از مقام ریاست جمهوری نقل شد که در آن بار روانی و اقتصادی همه تحریم ها تلویحا بر دوش کاخ سفید گذاشته شده بود. بررسی های «دنیای اقتصاد» از داد و ستد های چند ماه نخست امسال، حکایت از آن دارد که اگرچه تحریم توانسته به انتظارات تورمی جهت دهد، با این حال آنچه به نوسان بیشتر قیمت ها منجر شد و سرعت رشد انتظارات تورمی را افزوده است، ضعف های عمده موجود در نظام تصمیم گیری اقتصادی ایران است. این مسئله در سالها و ماه های گذشته به شکل تحریمی خودخواسته بروز کرده که ریشه آن در داخل و میان قوانین وساختارهای معیوب نهفته است. یکی از حوزه هایی که ضعف مدیریت در آن بسیار به چشم می خورد بازارهای مالی کشور است که از ابتدای سال تا به حال بارها قربانی قيمت‌گذاري دستوری شده ؛ این مسئله اگر چه خود را در قالب نوسان قیمت در بازارهای ذی نفع نشان داده با این حال تمامی سهامداران شرکت ها را نیز تحت‌تأثیر قرار می دهد. در حالی طی ماه های اخیر بروز ضعف در بخش تقاضای بازار سهام بیش از پیش نمایان شده که از اواسط مرداد ماه امسال شاهد تغییر جهت در شاخص های بازار مربوطه هستیم. در بررسی این وضعیت حتی اگر منکر این قضیه باشیم که آتش هیجان فروش در بورس تهران با اختلاف نظر وزرای اقتصاد و نفت بر سر عرضه دومین صندوق قابل معامله دولت در بازار سرمایه شعله ور شد، بدون شک نمی توانیم تغییرات یک باره قوانین در هفته های اخیر را که در مسائلی همچون اعمال محدودیت بر صندوق های با درآمد ثابت و سپس لغو آن یا ممنوعیت معاملات الگوریتمی و منع خرید و فروش یکروزه سهام نمایان بود نادیده بگیریم. این در حالیست که در طول دو ماه اخیر مسئولان بازار سرمایه و بسیاری از دست اندرکاران اقتصاد کشور بر آن بوده اند تا با تقویت تقاضا از سوی شرکتهای تابعه و حقوقی های قدرتمند به حمایت از قیمت سهام بپردازند. از ابتدای امسال تا به حال حجم ورود نقدینگی سرمایه گذاران خرد به این بازار به حدی بوده که در عمل بازی از دست شرکت ها و ارگان های مربوطه خارج شده و آن ها توانایی مقابله با عرضه و تقاضای این بخش از فعالان بازار را نداشته اند. پر واضح است که به هنگام ریزش قیمت ها در بازارهایی نظیر بورس و فرابورس نیز حمایت حقوقی یا سهامداران عمده چندان کارآمد نخواهد بود و به جز آنکه برای چند روز یا چند هفته جلوی سرعت ریزش قیمت سهام را بگیرد، فایده بیشتری را نصیب بازار سرمایه نمی کند. بنابراین بنظر میرسد اگر فعالیت بازار سرمایه در روزهای پیشرو با مفروضات قبلی تداوم یابد بازگشت این بازار به روند صعودی دو سال و نیم گذشته رویایی بیش نخواهد بود.

لزوم انعطاف پذیری در اقتصاد

حال این سؤال پیش می آید که اگر نخواهیم در روزهای آتی ریزش بازار را شاهد باشیم و حجم بالای فروش را که در حداکثر قیمت مجاز روزانه ساکن مانده را بدیهی تلقی کنیم، چه راهکارهایی وجود دارد تا این تصور را تحقق ببخشد؟

بررسی گزارش های ارائه شده در تارنمای کدال حکایت از آن دارد که در حال حاضر بخش بزرگی از صنایع حاضر در بورس و فرابورس قربانی قيمت‌گذاري دولتی و مداخله در نظام بازار هستند. روز گذشته در حالی خبر زیان ۸۰ هزار میلیارد تومانی صنعت خودرو به بازار مخابره شد که در وضعیت فعلی بسياري از خودروهای تولید داخل با قیمتی ۵/ ۲ تا حتی ۳ برابر آنچه که در صورت های مالی درج می شود به فروش می رسند. این وضعیت در صنایعی که از دلار ۴۲۰۰ تومانی بهره می برند یا قیمت آن ها به نحوی از انحا از طرف دولت کنترل می شود، کما بیش صادق است.

این مساله در حالی رخ داد که قیمت بسیاری از این نمادها حتی با وجود ریزش دو ماهه در بورس و فرابورس بنظر بسياري از کارشناسان با ارزش ذاتی خود فاصله قابل توجه دارند و نمی توان افت قیمت دور از انتظار رخ داده در ماه های اخیر را توجیهی برای ارزندگی سهام آن ها دانست. تمامی این مسائل در حالی مطرح شده که روز گذشته زمزمه هایی مبنی بر ممنوعیت ورود منابع بانک ها برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه از سوی خبرگزاری ها منتشر شد که بر مبنای آن ورود پول این دسته از فعالان اقتصادی برای ورود به بازار سهام غیرقانونی است و تا هنگامی که مصوبه ای از شورای پول و اعتبار صادر نشود، امکان تحقق نخواهد داشت. بنابر تمامی این شواهد برای تقویت بازار هیچ راهی نخواهد بود جزء این که پدرسالاری دولت در این بازار تمام شود و محدودیت های قیمت هم در بهای مواد اولیه و هم کالای نهایی برداشته شود. این مسئله به راحتی میتواند صنایعی نظیر خودرو را به یکباره از زیان سنگین به سود برساند. تمامی این مسایل و عوامل در حالی مطرح شد که پایان معاملات روز دوشنبه در بورس تهران با کاهش ارزش معاملات خرد به ۲ هزار میلیارد تومان همراه شد. در این روز میزان سهام فروخته شده از اشخاص حقیقی به حقوقی به حدود ۱۱۴۴ میلیارد تومان رسید که نسبت به روزهای رونق بازار تا قبل از ۱۹ مرداد ماه ۹۹ افزایشی جدّي را نشان می دهد. درحالی مجموع ارزش معاملات خرد بورس و فرابورس در این روز به حدود ۳۹۰۰ میلیارد تومان بالغ شد که ارزش صف های فروش در پایان روز یاد شده به ۶/ ۱۴ هزار میلیارد تومان رسیده، از این رو حدود چهار برابر ارزش دادو ستدهای روزانه است. این ارقام در شرایطی به ثبت رسیده که در روز ابتدایی هفته مقامات بورس تهران با هدف بهبود وضعیت بازار معاملات روزانه را نیز ممنوع کردند و با این کار گامی مخرب در جهت کاهش نقدشوندگی بازار برداشتند. بنظر میرسد بازار سهام در روزهای اخیر بيش ترین ضربه را نه از جانب تحریم های خارجی و حجم بالای فروش بلکه از تحریم های داخلی خورده که از سوی متولیان مربوطه به بازار تحمیل شده است. هم اکنون به نظر می آید که فعالان بازار بعد از فروکش کردن هیجان خرید در این بازار به فکر آن افتاده اند تا قیمت ها را نه فقط با عواملی همچون ارزش جایگزینی بلکه با در نظر گرفتن ریسک های موجود و عدم اطمینان بالایی که به بازار تحمیل می شود، تعدیل کنند.

شاخص و حمایتی که از دست رفت

عواملی از این دست سبب شد تا دیروز شاهد خروج بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان از هفت گروه بورسی (با بيش ترین خالص فروش حقیقی) باشیم. در میان این گروه ها سه صنعت محصولات شیمیایی، فلزات اساسی و بانک ها به ترتیب سهامی به ارزش ۳۰۰۰، ۲۵۰۰ و ۱۲۵۰ میلیارد ریال را از حقوقی ها به حقیقی‎ ها انتقال دادند. عواملی از این دست سبب شد تا در پایان معاملات روز گذشته شاخص کل بورس تهران ۵/ ۳ درصد افت کند و این نماگر با ۵۴ هزار و ۹۵۶ واحد افت از حمایت یک میلیون و ۵۵۰ هزار واحدی پائین تر رفت و به کم ترین سطح در سه ماه اخیر رسید. همین امر سبب شد تا سطح حدودی یاد شده از این پس به مقاومت روانی در میان فعالان بازار تبدیل شود. در حال حاضر در صورتی که افت شاخص در روزهای بعد تداوم یابد، این مساله محقق می شود.