هر نوع تابلو برق دارای ویژگی‌های خاصی است که مزایا و محدودیت‌هایی را به همراه دارد. آشنایی با این مزایا و معایب، به انتخاب بهتر و بهینه‌تر تابلو کمک می‌کند. مواردی مثل سهولت تعمیر، ایمنی، هزینه، فضای مورد نیاز و مقاومت در برابر عوامل محیطی در این ارزیابی‌ها اهمیت زیادی دارند.
انواع تابلو برق را بشناسید
تابلو برق‌ها بسته به نوع کاربرد، ساختار فنی و محل نصب، به انواع مختلفی مثل تابلو برق استخری ، تابلو فشار ضعیف، فشار متوسط، تابلو توزیع، کنترلی، کشویی، تابلو برق سه فاز و ثابت تقسیم می‌شوند. شناخت هر یک از این انواع برای انتخاب صحیح در پروژه‌های ساختمانی یا صنعتی ضروری است. هر تابلو عملکرد خاصی دارد و طراحی آن باید متناسب با نیاز مصرف‌کننده و شرایط محیطی انجام شود تا بهره‌وری سیستم برق‌رسانی افزایش یابد.
تابلو برق فشار ضعیف
تابلو برق فشار ضعیف (LV Panel) به منظور کنترل و توزیع برق با ولتاژ کمتر از ۱۰۰۰ ولت، معمولاً در محدوده ۲۲۰ یا ۴۰۰ ولت، استفاده می‌شود. این تابلوها در ساختمان‌های مسکونی، تجاری، کارخانجات و تأسیسات صنعتی برای تغذیه تجهیزات و محافظت از مدارها کاربرد دارند. اجزای اصلی آن شامل کلیدهای مینیاتوری (MCB)، کلیدهای محافظ نشتی جریان (RCD)، کنتاکتورها، رله‌ها و باس‌بارهاست.
بیشتر بخوانید» تابلو برق فرمان برای کنترل، مدیریت و ایمنی عملکرد تجهیزات برقی مانند موتورها، پمپ‌ها و سیستم‌های تهویه استفاده می‌شود. این تابلو نقش حیاتی در اتوماسیون صنعتی، کاهش خطای انسانی و افزایش بهره‌وری سیستم‌های الکتریکی دارد. با این حال درصورتی که تمایل دارید از آخرین تغییرات قیمت تابلو فرمان مطلع شوید، روی لینک داده شده کلیک کنید.
طراحی این تابلوها باید به گونه‌ای باشد که از نظر ایمنی، تهویه و دسترسی آسان به تجهیزات، کاملاً استاندارد باشد. نصب صحیح تابلو فشار ضعیف، نقش مهمی در پایداری عملکرد شبکه داخلی و جلوگیری از آسیب به تجهیزات الکتریکی ایفا می‌کند. این تابلوها معمولاً در ورودی یا طبقات ساختمان قرار می‌گیرند و بسته به نیاز، در انواع دیواری یا ایستاده ساخته می‌شوند.
تابلو برق فشار متوسط
تابلو برق فشار متوسط (MV Panel) برای توزیع و کنترل برق در ولتاژهای بین ۱ تا ۳۶ کیلوولت طراحی می‌شود. این تابلوها معمولاً در پست‌های برق، صنایع بزرگ، ایستگاه‌های برق منطقه‌ای و نیروگاه‌ها کاربرد دارند و وظیفه آن‌ها توزیع ایمن انرژی الکتریکی بین شبکه فشار قوی و فشار ضعیف است. تجهیزات داخلی آن شامل کلیدهای قدرت (مانند سکسیونر و دژنکتور)، ترانس‌های ولتاژ و جریان، رله‌های حفاظتی و باس‌بارهای مخصوص می‌باشد.
به دلیل حساسیت بالا، این تابلوها اغلب دارای سیستم‌های حفاظتی پیشرفته و قابلیت مانیتورینگ از راه دور هستند. تابلوهای فشار متوسط در انواع گازی (GIS) و هوایی (AIS) تولید می‌شوند. انتخاب نوع و طراحی مناسب آن‌ها نیازمند بررسی دقیق شرایط شبکه و بار مصرفی است، زیرا ایمنی، قابلیت اطمینان و عمر مفید شبکه توزیع به عملکرد صحیح این تابلوها وابسته است.
تابلو برق توزیع
تابلو برق توزیع یکی از مهمترین اجزای شبکه الکتریکی در ساختمان‌ها و صنایع است که وظیفه پخش انرژی الکتریکی را از منبع اصلی به بخش‌های مختلف مصرف‌کننده بر عهده دارد. این تابلوها در مسیر توزیع ثانویه قرار دارند و معمولاً برق را از تابلو اصلی دریافت و به تابلوهای فرعی، روشنایی، پریزها و دیگر تجهیزات منتقل می‌کنند. در طراحی آن‌ها از تجهیزات حفاظتی مانند فیوزها، کلیدهای اتوماتیک، رله‌ها و ترمینال‌ها استفاده می‌شود تا هم از تجهیزات حفاظت شود و هم امکان قطع و وصل بخش‌های مختلف شبکه فراهم شود.
تابلو توزیع می‌تواند در انواع دیواری، ایستاده یا رک‌مونت ساخته شود. بسته به میزان بار و فضای فیزیکی، تابلو ممکن است تک‌فاز یا سه‌فاز باشد. استفاده از کابل‌کشی منظم، تهویه مناسب و علامت‌گذاری صحیح اجزای داخلی از الزامات مهم در ساخت و نصب تابلو توزیع است.
تابلو برق کنترلی
تابلو برق کنترلی (Control Panel) برای کنترل عملکرد تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی طراحی می‌شود. این تابلوها معمولاً در خطوط تولید، کارخانجات، آسانسورها، تأسیسات تهویه، پمپ‌ها و سیستم‌های اتوماسیون استفاده می‌شوند. در این تابلوها تجهیزات فرمان مانند کنتاکتور، تایمر، PLC، اینورتر، رله، سویچ‌ها و نمایشگرها به کار می‌رود. هدف اصلی این تابلو، دریافت سیگنال از سنسورها یا اپراتور و اعمال فرمان به تجهیزات اجرایی مانند موتورها یا شیرهای برقی است.
تابلوهای کنترلی به دلیل حساسیت بالای عملکرد، نیازمند طراحی دقیق از نظر چیدمان، تهویه، نویزپذیری و ایمنی هستند. بسته به سطح اتوماسیون، این تابلوها می‌توانند ساده (مدار فرمان دستی) یا بسیار پیشرفته و مبتنی بر PLC و HMI باشند. این تابلوها معمولاً در کنار تابلو قدرت یا در اتاق‌های کنترل نصب می‌شوند و نقش مهمی در بهره‌وری و ایمنی سیستم دارند.
تابلو برق کشویی (Withdrawable Panel)
تابلو برق کشویی نوعی طراحی پیشرفته برای تابلوهای فشار ضعیف یا متوسط است که در آن تجهیزات کلیدزنی و حفاظتی روی یونیت‌های کشویی نصب می‌شوند. این یونیت‌ها به راحتی از تابلو خارج یا وارد می‌شوند بدون اینکه نیاز به قطع کامل برق باشد، به همین دلیل در صنایع حساس مانند پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و کارخانجات بزرگ استفاده فراوان دارد. ساختار کشویی باعث افزایش سرعت نگهداری، تعمیرات و تعویض قطعات می‌شود. تابلوهای کشویی معمولاً شامل چندین سلول مجزا هستند که هر کدام عملکرد مشخصی دارند. سیستم قفل مکانیکی و بین‌قفل الکتریکی در این تابلوها برای جلوگیری از خطای انسانی تعبیه می‌شود.
با وجود قیمت بالاتر نسبت به تابلوهای ثابت، امنیت، انعطاف‌پذیری و کاهش زمان توقف خطوط تولید از جمله مزایای مهم آن است. این تابلوها بیشتر در سیستم‌هایی با مصرف بالا و نیاز به عملکرد پیوسته مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تابلو برق ثابت (Fixed Panel)
تابلو برق ثابت ساختار ساده‌تری نسبت به تابلوهای کشویی دارد و در آن تجهیزات به صورت ثابت روی بدنه تابلو نصب می‌شوند. به دلیل طراحی ساده و هزینه کمتر، این تابلوها در پروژه‌های معمولی ساختمان‌ها، تأسیسات صنعتی سبک و کارگاه‌ها کاربرد دارند. اگرچه برای نگهداری نیاز به قطع برق کل تابلو است، اما در پروژه‌هایی که نیاز به تعمیرات مکرر یا تغییرات مداوم نیست، کاملاً مناسب است.
اجزای این تابلوها شامل کلیدها، فیوزها، کنتاکتورها، رله‌ها و ترمینال‌ها می‌باشد و بسته به نیاز پروژه، در مدل‌های ایستاده یا دیواری تولید می‌شوند. تابلوهای ثابت در صورت رعایت اصول طراحی، نصب و تهویه، عملکردی پایدار و ایمن ارائه می‌دهند. با توجه به قیمت مناسب و کاربری آسان، در بسیاری از کاربردهای عمومی استفاده از این تابلوها کاملاً رایج است و نیازی به سیستم‌های پیچیده کنترلی و حفاظتی ندارد.
مهمترین تفاوت‌های تابلو برق فلزی و تابلو برق پلاستیکی
تابلوهای برق فلزی و پلاستیکی از نظر جنس بدنه، کاربرد و ویژگی‌های حفاظتی با هم تفاوت دارند. تابلوهای فلزی معمولاً از ورق گالوانیزه یا استیل ساخته می‌شوند و مقاومت بالایی در برابر ضربه، حرارت و شرایط صنعتی دارند. آن‌ها برای فضاهای بیرونی یا محیط‌های صنعتی مناسب‌ترند.
در مقابل، تابلوهای پلاستیکی (اغلب از جنس پلی‌کربنات یا ABS) سبک‌تر، عایق‌تر و مقاوم در برابر خوردگی و رطوبت هستند، به همین دلیل در محیط‌های مرطوب یا با احتمال زنگ‌زدگی گزینه مناسبی‌اند. تابلو فلزی نیاز به اتصال ارت دارد، ولی تابلو پلاستیکی ذاتاً عایق است. از نظر هزینه، تابلوهای پلاستیکی معمولاً ارزان‌تر هستند، اما در پروژه‌های صنعتی، تابلوهای فلزی به دلیل استحکام و قابلیت‌های بیشتر استفاده گسترده‌تری دارند. انتخاب بین این دو نوع باید بر اساس شرایط محیطی، سطح ایمنی مورد نیاز و بودجه پروژه انجام شود.
کلام پایانی
هر نوع تابلو برق بسته به ساختار و کاربرد، مزایا و معایب خاص خود را دارد. تابلوهای کشویی در نگهداری سریع و ایمنی بالا برتری دارند اما هزینه‌برند، در حالی‌که تابلوهای ثابت ساده‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌اند ولی نیاز به قطع کامل برق برای تعمیر دارند. انتخاب درست بین انواع تابلو باید بر اساس نیاز، بودجه، ایمنی و شرایط محیطی انجام شود تا عملکرد بهینه تضمین گردد.
- 19
- 2
