تحقیق درباره «غرق کردن» اتباع افغان در رودخانه مرزی ایران/ وزارت خارجه ایران و افغانستان توافق کردند

دو مرد افغان با پوشیدن لباس‌های منقش به خون مقابل سفارت جمهوری اسلامی در کابل دراز کشیده‌اند و معترضان با در دست داشتن پلاکاردهایی به «غرق کردن» اتباع افغان در رودخانه مرزی ایران اعتراض می‌کنند.

 در پی ادعای منتشر شده در برخی رسانه‌های افغانستان در خصوص ضرب و شتم گروهی از افغانستانی‌ها که قصد ورود غیرقانونی به ایران را داشته‌اند، وزارت خارجه کشورمان ضمن تکذیب این مساله، اظهار کرد که این اتفاق در خاک ایران رخ نداده است. این رسانه‌‌ها مدعی شده بودند، مرزبانان ایرانی ضمن مجبور کردن این افغان‌‌ها به بازگشت از مسیر رودخانه مرزی، چند نفر از آنها را در این رودخانه غرق کرده‌اند. در همین زمینه، برخی رسانه‌‌ها ویدئویی را منتشر کرده‌اند که در آن، فردی ادعا می‌کند نیروهای مرزی ایران، افغانی‌‌هایی را که قصد ورود به خاک جمهوری اسلامی ایران را داشته‌اند، بازداشت و سپس به رودخانه انداخته‌اند، مساله‌‌‌ای که حجم وسیعی از خبرهای برخی رسانه‌‌های خارجی را نیز به خود اختصاص داد.

در این زمینه برخی رسانه‌‌های افغانستانی مدعی شدند که نیروهای مرزبانی ایران، ۵۰ تبعه افغانستان را هنگام عبور از منطقه تنگه ذوالفقار، پس از دستگیری، مورد ضرب و شتم قرار داده و پس از شکنجه به رود هریرود انداخته‌اند. در ادامه این خبر نیز گفته شده بود که تعدادی از این افراد در آب غرق شده و جان خود را از دست داده‌اند و چند تن نیز توانسته‌اند خود را نجات بدهند یا پیکر برخی همراهان خود را از آب بیرون بکشند.

پس از انتشار این خبر بلافاصله مسئولان افغانستانی پای کار آمده و خواستار پیگیری جدی این موضوع از سوی مقامات کشورمان شدند. حنیف اتمر، سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان در صفحه فیس‌بوک خود اعلام کرد که هیاتی را برای بررسی این حادثه تعیین کرده و این هیات این موضوع را به صورت جدی بررسی خواهد کرد. در همین حال، رسانه‌های وابسته به غرب در افغانستان از همان ابتدا این خط را دنبال کردند که نیروهای مرزبانی ایران، این اتباع افغانستانی را که به صورت غیرمجاز در حال عبور از مرزهای ایران بودند، ابتدا به شدت مورد ضرب و شتم قرار داده و سپس به عمد آنها را به آب انداخته‌‌اند.

با این وجود دکتر محمد عارف جلالی، پزشک ارشد بیمارستان هرات در روز انتقال اجساد به این بیمارستان گفته بود که پنج جسدی که در آب غرق شده بودند از سوی خانواده‌های این افراد به بیمارستان هرات انتقال پیدا کرده و پزشکی قانونی تحقیقات خود را درباره مرگ آن‌ها انجام داده است. او تاکید کرده است که بررسی‌های پزشکی قانونی نشان می‌دهد، هیچ یک از این افراد مورد ضرب و شتم قرار نگرفته و حتی اثری از جای گلوله نیز در بدن آن‌ها نیست و این افراد تنها در آب غرق شده‌اند.

جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات نیز در این باره گفته است که پس از ادعای برخی افراد در این باره، والی هرات دستور داد تا در کوتاه‌‌ترین زمان ممکن روی این موضوع تحقیق و بررسی شود. فرهاد ادامه داده است که هیچ یک از گفته‌های مسئولان قبل از اعلام نظرات کارشناسی نمی‌تواند مبنای حقایق باشد و نتایج نهایی پس از تائید، در اختیار رسانه‌ها قرار خواهد گرفت.

به گزارش خبرگزاری فارس، محمد یکی از این گروه ۵۰ نفری که توانسته است خود را از آب خارج کند، در گفت‌وگو با این خبرگزاری گفته است:«پس از آنکه آنها به مرز رسیده‌اند، فردی که به آن‌ها وعده ورود به ایران داده بوده است متواری شده و آن‌ها را در مسیر خود گمراه کرده است.»

پس از این واقعه، سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در هرات در بیانیه‌ای اعلام کرد که موضوع دستگیری ۵۰تن از اتباع افغانستان در منطقه دهانه ذوالفقار که توسط خبرگزاری کهندژ در هرات منتشر شده است، بلافاصله از سوی منابع مختلف مورد پیگیری و تحقیق قرار گرفت که این منابع از جمله مسئولین هنگ مرزی تایباد، موضوع را تکذیب و اعلام کرده‌اند که هیچ گونه بازداشتی در منطقه مذکور از سوی آن‌ها صورت نگرفته است.

در بیانیه مزبور آمده است که سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در هرات، به طور مستمر با امین‌الله آزادانی نماینده وزارت خارجه افغانستان در هرات و جابر انصار سرکنسول جمهوری اسلامی افغانستان در مشهد در رابطه با این موضوع، ارتباط داشته و اطلاعات جدید را با هم مبادله خواهند کرد. مرزبانی نیروی انتظامی ایران نیز در واکنش به این موضوع، انتشار این ویدئو را در راستای اهداف شبکه‌های معاند و ضد انقلاب دانست و به رودخانه انداختن اتباع افغانی توسط مرزبانان ایرانی را تکذیب کرد. در بیانیه نیروی انتظامی آمده است که اساسا چنین موضوعی در مرز‌های مشترک ایران و افغانستان رخ نداده و صحت ندارد.

در همین زمینه، سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه در گزارش به خبرنگاران اعلام کرد که اخبار منتشره مبنی بر اینکه تعدادی از اتباع افغانستان توسط مرزبانان ایرانی مجبور به بازگشت به افغانستان شده و با عبور از رودخانه هریرود، دچار حادثه شده‌اند را قویا تکذیب می‌کنیم.

سیدعباس موسوی همچنین اضافه کرد که با وجود بی‌ارتباط بودن این موضوع به ایران، با این حال با توجه به درخواست مقامات افغانستان، این وزارتخانه به دلیل روابط برادرانه مبتنی بر اصول حسن نیت و حسن همجواری بین دو کشور، طی یادداشتی رسمی به سفارت جمهوری اسلامی افغانستان در تهران، آمادگی مقامات ذیربط در ایران را برای همکاری مشترک با طرف افغانستانی برای بررسی ادعا‌های مطرح شده اعلام کرده است.

موسوی تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران مرز‌های خود با افغانستان را مرز‌های صلح و دوستی دانسته و بر عزم و اراده خود جهت تداوم روابط دوستانه و برادرانه با کشور جمهوری اسلامی افغانستان بر اساس احترام متقابل تاکید دارد. موسوی همچنین ضمن ابراز همدردی با خانواده جانباختگان تصریح کرد که این حادثه در خاک افغانستان رخ داده و مرزبانی جمهوری اسلامی ایران وقوع هر اتفاقی در این ارتباط در خاک کشورمان را رد کرده است. سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: به جهت اهمیت موضوع و به منظور کسب اطلاع دقیق از چگونگی وقوع این حادثه در خاک افغانستان، مراتب را در همکاری با مقامات این کشور تحت بررسی قرار داده‌ایم.

گران هیواد، سخنگوی وزارت خارجه افغانستان نیز ارسال یادداشت وزارت خارجه ایران در روز چهارشنبه گذشته به سفارت افغانستان در تهران را تایید کرد و از عزم ایران در همکاری برای تحقیقات در مورد این اتفاق، خبر داد. هیواد در گفت‌وگو با رادیو آزادی افغانستان گفت که وزارت خارجه ایران در تماس تلفنی رسمی با سفیر افغانستان در ایران از آمادگی‌ برای تحقیقات مشترک سخن گفته است.

وزارت خارجه افغانستان نیز در این باره اعلام کرد که با هدف دستیابی به حقیقت، پیرامون گزارش‌های منتشر شده حاکی از رفتار نادرست با مسافران افغانستانی در امتداد سرحد افغانستان و ایران و کشته شدن شماری از آنان، محمد ‌‌هارون چخانسوری معاون سیاسی وزارت امور خارجه در کابل و همچنین سفیر افغانستان در تهران با مسئولین دولتی جمهوری اسلامی ایران در تماس هستند. بر اساس بیانیه وزارت خارجه افغانستان، تقاضای این کشور از ایران این است که هر دو طرف هر چه زودتر تحقیقات را در این زمینه آغاز کنند تا بر اساس یافته‌‌های آن، تصمیمات لازم در این خصوص اتخاذ شوند.