سال‌ها است کشورها عادت کرده‌اند که معاملههای بین‌المللی خود را با دلار آمریکا انجام دهند. اما این روزها که تمام کشورها دائما در حال کشمکش و درگیر یک جنگ اقتصادی هستند، به سمت و سو جایگزین کردن طلا به جای دلار می‌روند. در این مدت کشورها به این نتیجه رسیدند که در این آشفته بازار باید هر چه سریع‌تر وابستگی خود را به دلار کم کنند تا متضرر نشوند. به گفته برخی از تحلیل‌گران به نظر می‌رسد که پایان سلطه دلار در جهان فرا رسیده است و کشورها در حال خرید طلا هستند چرا که دریافته‌اند پول کاغذی ذخیره مطمئنی نیست.
طلا در گذشته نقش پول را در معاملههای ایفا می‌کرد و به مرور زمان با روی کار آمدن پول طلا کنار گذاشته شد، اما همچنان به عنوان رقیبی برای پول‌های رایج و همچنین جایگزینی برای آنها در زمینه ذخیره ارزش، جایگاه خود را حفظ کرده است. در حال حاضر با توجه به اینکه ارزش دلار در بازار جهانی رو به کاهش است، طلا دوباره با حضوری پررنگ پا به عرصه می‌گذارد.
کشورها برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به دنبال جایگزینی بودند و در این شرایط چه چیزی بهتر از طلا می‌تواند باشد؟ به نوعی می‌توانیم بگوییم رابطه دلار با طلا را عکس هم هستند و در این جنگ اقتصادی رو در رو هم قرار گرفته‌اند. اما برخی از کارشناسان بازار سرمایه نظر متفاوتی را در این‌باره دارند و معتقد هستند که چنین اتفاقی رخ نخواهد داد یا دست‌کم به این زودی‌ها شاهدش نخواهیم بود. از آن‌جایی که اقتصاد تمام کشورها همانند مهره‌های تسبیح به یکدیگر متصل است، اگر چنین تغییراتی رخ بدهد می‌تواند بازار سرمایه در ایران را تحت تاثیر خود قرار دهد؟
حمیدرضا میر معینی، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص به «ابتکار» می‌گوید: طبق مطالعاتی که داشتم برخی از کشورها اقدام به جایگزین کردن طلا به جای ذخایر دلاری خود کرده‌اند اما این یک نتیجه قطعی نیست و نشان نمی‌دهد که قرار است برای همیشه این اتفاق بیفتد. تمام این تغییرات مبتنی بر استراتژی‌ها، شرایط و به اقتضا زمان رخ می‌دهد. به هر حال بحث‌های جدیدی که در اقتصاد دنیا به تازگی به میان آمده است همراه با سیاست‌گذاری‌های جدیدی که ریاست جمهوری آمریکا اتخاذ کرده است در بحث یک‌جانبه‌نگری و بحث تعرفه‌های جدید خیلی بعید نیست که یک سری از کشورها به دلیل اینکه ثبات بیشتری در اقتصادشان داشته باشند و از آسیب‌های ناشی از تغییرات سیاست‌گذاری آمریکا در امان باشند بیایند و دارایی با ثبات‌تری را جایگزین دارایی‌های ناپایدار‌تر کنند. ولی اینکه این اتفاق خواهد افتاد و می‌تواند منجربه این شود که به‌طور قطعی اکثر کشورها این جایگزینی را انجام بدهند بستگی به میزان ارتباط‌شان و رابطه تجاری‌شان با آمریکا دارد و از جهتی دیگر میزان توانایی‌شان در تبدیل این جایگزینی هم مورد بحث است.
وی می‌افزاید: ذخایر دلاری حتما اسکناس نیست و می‌تواند سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه‌های آمریکایی، بورس آمریکایی و تمام اوراق‌هایی که پایه دلاری دارند باشد و این ذخایر تنها به اسکناس دلار محدود نمی‌شود. در این میان باید بگویم که میان دلار و طلا یک رابطه معناداری وجود دارد و اینگونه نیست که اگر دلار کاهش پیدا کرد همه به سمت خرید طلا بروند. به هرحال اقتصاد آمریکا ۲۵ درصد اقتصاد دنیا را شامل می‌شود و نمی‌توان به راحتی دلار آن را کنار گذاشت مگر اینکه کشورهایی که رابطه اقتصادی کمتری با آمریکا دارند و یا در آینده به دنبال کاهش ارتباط‌شان با آمریکا هستند. اما باز هم می‌گویم که چنین اتفاقی در رابطه با اقتصادی به این عظمت ممکن نخواهد بود. در طرف دیگر هم باید تاکید کنم که آمریکا هم اجازه نمی‌دهد که این اتفاق رخ بدهد.
درست است که آمریکا یک رویه ساختارشکنانه‌ای را در پیش گرفته است ولی به نظر می‌رسد که این مسئله خیلی تداوم نخواهد داشت و از آنجا که آمریکا به عنوان بازیگر عمده اقتصاد جهانی است بتواند قدرت خودش را حفظ کند.
این تحلیل‌گر بازار سرمایه می‌گوید: با توجه به اینکه ما مراودات بین‌المللی‌مان کم است و حجم دارایی‌ها، واردات و صادرات و حجم اقتصادمان در نظام اقتصادی بین‌الملل خیلی چشمگیر نیست، اگر این جایگزینی صورت بگیرد، تاثیر چندانی بر بازار سرمایه ما نخواهد گذاشت. بنابراین اگر ما تصمیم بگیریم که بر اثر تاکتیک‌های کوتاه مدت ذخایر دلاری خود را تبدیل کنیم قطعا اقتصادمان آسیب خواهد دید. اگر این تبدیل رخ بدهد باعث می‌شود که ارزش دلار کم شود و از طرف دیگر این کاهش ارزش دلار باعث می‌شود که کالاهای جهانی افزایش پیدا کند و این رابطه‌ای است که از گذشته تا کنون وجود داشته است و ما از تضعیف قیمت دلار در صورت افزایش قیمت کالا جهانی منتفع می‌شویم و حتما بر بازار سرمایه ما اثر خواهد گذاشت ولی با در نظر گرفتن تحریم‌ها باید بگویم که آسیب‌های آن بیشتر بازار سرمایه ما را تحت تاثیر قرار خواهد داد و تغییر و کاهش نرخ دلار چیزی را جبران نخواهد کرد.
میر معینی با فرض اینکه این جایگزینی صورت بگیرد می‌گوید: در صورت جایگزینی، قیمت طلا در بازار جهانی افزایش پیدا خواهد کرد.
در این شرایط تقاضا واقعی شکل می‌گیرد و همچنین قیمت ذخایر طلا هم چه در اقتصاد کشورمان و چه در جهان افزایش پیدا می‌کند. اگر این اتفاق بیافتد دلار، طلا و سکه را در بازار تحت تاثیر قرار می‌دهد.
دوباره تاکید می‌کنم که به نظر نمی‌رسد به این زودی شاهد این اتفاق باشیم مگر اینکه بحران اقتصادی در آمریکا اتفاق بیفتد و زمانی‌که ذخایر دلار به طلا تبدیل شود، میزان تقاضای طلا به شدت افزایش پیدا می‌کند و از طرفی چون عرضه آن محدود است باعث می‌شود که قیمت طلا بر اساس تقاضایی که وجود دارد افزایش پیدا کند و بازار تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
- 38
- 9
