تصویری از زمستان در ارتفاعات جنوبی مریخ

به گزارش ایسنا و به نقل از "آژانس فضایی اروپا"(ESA)، ارتفاعات جنوبی مریخ طی میلیاردها سال، با ویژگی‌های متعددی همراه بوده‌اند که اغلب آن ‌قدر به هم نزدیک هستند که با هم همپوشانی دارند. یکی از این ویژگی‌ها، "دهانه هوک"(Hooke crater) است که در این تصویر به صورت یخ‌زده نشان داده شده و توسط کاوشگر "مارس اکسپرس"(Mars Express) آژانس فضایی اروپا هنگام زمستان در ارتفاعات جنوبی به ثبت رسیده است.

دهانه هوک در نزدیکی لبه شمالی منطقه "آرگیر پلانیتیا"(Argyre Planitia) قرار دارد که وسعت آن به ۱۸۰۰ کیلومتر می‌رسد و یکی از تاثیرگذارترین سازه‌های برخوردی در مریخ به شمار می‌رود که طی یک برخورد در حدود چهار میلیارد سال پیش شکل گرفته است.

دهانه هوک که در قسمت مسطحی از آرگیر پلانیتیا قرار دارد، دارای قطر ۱۳۸ کیلومتر و عمق حدود ۲.۴ کیلومتر است. نام این دهانه، از نام "رابرت هوک"(Robert Hooke)، فیزیکدان و ستاره‌شناس انگلیسی گرفته شده است.

دهانه هوک از دو ساختار برخوردی متفاوت تشکیل شده است؛ یک ساختار کوچک‌تر که فرورفتگی را در مرکز دهانه بزرگ‌تر شکل می‌دهد و دهانه جدیدتری با یک تپه بزرگ که بالای آن یک تَلماسه تیره قرار دارد. به نظر می‌رسد که این تپه از مواد لایه‌ای تشکیل شده است و احتمالا صفحاتی از ماسه و یخ را در خود دارد. تَلماسه‌های تیره از دهانه کوچک‌تر به سمت جنوب گسترش یافته‌اند و کف دهانه اصلی را تا اندازه‌ای می پوشانند.

در این تصاویر، قسمت اعظم منطقه کم ارتفاع جنوبی و همچنین تپه مرکزی درون دهانه هوک، با پوشش نازک و سفیدی پوشیده شده که ناشی از یخ‌زدگی دی‌اکسید کربن است. در ارتفاعات بالاتر و روی دیواره‌های دهانه رو به شمال، یخبندان زیادی وجود ندارد و فقط در مناطقی ظاهر می‌شود که دیواره‌های دهانه‌های کوچک‌تر بر آنها سایه می‌اندازند و جلوی نور مستقیم خورشید را می‌گیرند.

در خارج از دهانه، ویژگی‌هایی در بستر آرگیر پلانیتیا، در سمت جنوب تصاویر توپوگرافیک و سه‌بعدی قابل مشاهده هستند. این ویژگی‌ها، نمونه‌هایی از "کلوت" یا "یاردانگ"(Yardang) هستند. کلوت‌ها، پشته‌های صخره‌ای هستند که در اثر فرسایش بادی بلندمدت شکل گرفته‌اند. جهت بیشتر یاردانگ‌ها، به سمت دهانه هوک است که جهت غالب باد را نشان می‌دهد.

همچنین در بستر آرگیر پلانیتیا، نواحی کوچکی از زمین‌های بی‌نظم دیده می‌شوند که شبیه فرورفتگی‌هایی حاوی تخت‌تپه‌های مسطح، لبه‌ها و تپه‌ها هستند. در تصاویر توپوگرافی و سه‌بعدی، یکی از این مناطق در لبه بالایی و دیگری در قسمت میانی پایین، قابل مشاهده است.

تصور می‌شود که زمین‌های پر هرج و مرجی از این دست، زمانی ایجاد شده‌اند که ذوب شدن یخ‌های زمین در مقیاس بزرگ، باعث فروریختن زمین شده است. در جایی که زمین به طور کامل فرو نریخته، تخت‌تپه‌های بزرگتر ممکن است همچنان حاوی یخ قابل توجهی باشند.