روند کنونی افزایش دما و انتشار گازهای کربنی موجب انقراض گونه‌های زیادی از موجودات زنده در مناطق طبیعی همچون آمازون و جزایر گالاپاگوس خواهد شد. حتی در صورت برآورده شدن مفاد توافقنامهی پاریس (توافق‌نامه‌ای که در تاریخ دسامبر ۲۰۱۵ با مشارکت ۱۹۶ کشور جهان و با هدف جلوگیری از افزایش دمای هوا تا بیش از دو درجه مصوب شد)، این مکان‌ها ممکن است ۲۵ درصد از گونه‌های خود را از دست بدهند. پژوهشگران تأثیر تغییرات آبوهوایی را روی تقریبا ۸۰ هزار گونه گیاهی و جانوری در ۳۵ منطقه مورد مطالعه قرار دادند. نتیجه‌ی این مطالعات در ژورنال Climatic Change منتشر شد.
پژوهشگران در این مطالعه سناریوهای مختلفی را در ارتباط با تغییرات اقلیمی ممکن در آینده مورد بررسی قرار دادند؛ از وضعیت عدم توقف انتشارات گازی که در آن میانگین دما تا ۴.۵ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش یابد تا حالتی که دما حداکثر ۲ درجه زیاد شود؛ یعنی همان محدوده‌ای که در توافقنامهی پاریس در مورد آن صحبت شده است. هر منطقه بر اساس منحصر‌به‌فرد بودن و میزان تنوع گیاهان و جانوران یافت‌شده در آن نواحی، برگزیده شد.
بر اساس این گزارش، میمبو وودلندز که خانه‌ی سگ‌های وحشی آفریقایی است، جنوب غربی استرالیا و گینه آمازون از مناطقی هستند که بیشترین تأثیر پذیری را خواهند داشت.
اگر میانگین دمای هوا ۴.۵ درجه افزایش پیدا کند، اقلیم این مناطق برای بسیاری از گیاهان و جانورانی که اکنون آنجا زندگی می‌کنند، نامناسب خواهد شد؛ به‌عبارت دیگر:
تا ۹۰ درصد از دوزیستان، ۸۶ درصد از پرندگان و ۸۰ درصد از پستانداران این بخش از جنوب آفریقا منقرض می‌شوند.
آمازون ۶۹ درصد از گونه‌های گیاهی خود را از دست می‌دهد.
در جنوب غربی استرالیا، ۸۹ درصد از دوزیستان به‌صورت محلی منقرض می‌شوند.
در ماداگاسکار ۶۰ درصد از تمام گونه‌ها در خطر انقراض محلی قرار خواهند گرفت.
منطقه‌ی فینبوس که در دماغه‌ی غربی جنوب آفریقا قرار گرفته و در حال گذراندن خشکسالی منتهی به کمبود آب در کیپ تاون است، شاید شاهد انقراض یک‌سوم از گونه‌های خود باشد که بسیاری از آنها خاص همان منطقه هستند.
علاوه بر این با کاهش بارندگی در مدیترانه، ماداگاسکار و سراتو پانتانال در کشور آرژانتین، افزایش متوسط دما و بارندگی‌های نامنظم تبدیل به شرایط طبیعی جدید می‌شود. در چنین وضعیتی تأثیرات زیر ممکن است مشاهده شود:
فشار بر منابع آب فیل‌های آفریقایی که باید روزانه ۱۵۰ تا ۳۰۰ لیتر آب بنوشند.
۹۶ درصد زمین‌های تحت قلمرو ببرهای سانداربانس (در هند) در اثر افزایش سطح دریا در آب غوطه‌ور می‌شوند.
به‌علت تعیین جنسیت وابسته به دما در مورد تخم‌های لاکپشت‌ها، لاکپشت‌های دریایی نر نسبتا کم‌تر خواهند شد.
بازخورد انقراض جریان آبشاری از بین رفتن تنوع زیستی ایجاد می‌کند و تغییرات اقلیمی را تقویت می‌کند. در این مثال کلی، تغییرات اقلیمی موجب کاهش جمعیت شکارچیان بزرگ و منجر به افزایش جمعیت گیاهخواران می‌شود که نتیجه‌ی آن کاهش گیاهان است. به عنوان یک پیامد، در کل جامعه کاهشی در تنوع و ثبات گونه‌ها مشاهده خواهد شد. اگر این گونه‌ها بتوانند آزادانه به مناطق جدیدی مهاجرت کنند، در حالت افزایش دمای ۲ درجه‌ای خطر انقراض محلی از ۲۵ درصد به ۲۰ درصد می‌رسد، در غیر این صورت بقای آنها با مشکل روبه‌رو خواهد شد.بیشتر گیاهان، دوزیستان و خزندگان، مانند ارکیده‌ها، قورباغه‌ها و سوسمارها نمی‌توانند با سرعت کافی حرکت کنند و با این شرایط تغییر اقلیم کنار بیایند.
ببر سانداربانس در معرض خطر انقراض ناشی از گرم شدن هواپروفسور راشل وارن از پژوهشگاه تحقیقاتی تغییرات آب وهوایی در دانشگاه آنجیلای شرقی (UEA)، می‌گوید: مطالعات ما مزایای محدود کردن گرمایش کره زمین به ۲ درجه سانتی‌گراد برای گونه‌های موجود در ۳۵ منطقه از غنی‌ترین مناطق حیات وحش جهان را محاسبه می‌کند. ما ۸۰ هزار گونه از گیاهان، پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان را مطالعه کردیم و متوجه شدیم که ۵۰ درصد از گونه‌های این مناطق در صورت اجرا نشدن سیاست‌های مبارزه با تغییرات آبوهوایی از بین خواهند رفت (یعنی در حالت افزایش ۴ درجه‌ای دما). با این حال، اگر گرم شدن کره‌ی زمین تا حداکثر ۲ درجه سانتی‌گراد و نه بیشتر اتفاق افتد، ۲۵ درصد از گونه ها منقرض خواهند شد. افزایش دما تا حداکثر ۱.۵ درجه‌ی سانتی‌گراد در این مطالعه مورد بررسی قرار نگرفت؛ ولی اگر چنین شرایطی اعمال شود، حفاظت از محیط زیست هم بیشتر می‌شود.
در کل این مطالعه نشان می‌دهد بهترین روش برای جلوگیری از انقراض گونه‌ها توقف روند افزایش دمای جهانی تا حد ممکن است. در توافقنامهی پاریس، هدف این است که سطح مورد انتظار گرم شدن کره‌ی زمین از ۴.۵ درجه سانتی‌گراد تا حدود ۳ درجه سانتی‌گراد کاهش یابد تا شاید بتوانیم تأثیرات نامطلوب روی گونه‌ها را کاهش دهیم؛ اما اگر سقف افزایش مجاز دما از این حد پایین‌تر برسد، نتیجه‌ی بهتری خواهیم دید.
به‌همین دلیل است که در روز ۲۴ مارس، میلیون‌ها نفر از مردم سراسر جهان برای ساعت زمین (ساعت زمین روزی جهانی است که در آن مردم با خاموش کردن چراغ‌ها و سایر دستگاه‌های الکتریکی غیرضروری خود به مدت یک ساعت لزوم توقف تغییرات اقلیمی و مصرف محتاطانه انرژی در جهان را یادآوری می‌کنند) آماده می‌شوند تا تعهد خود را نسبت به کاهش انتشارات آلاینده‌های جهانی و حفاظت مردم و طبیعت از تأثیرات تغییرات اقلیمی، نشان دهند. این رویداد همچنین حاوی پیامی واضح برای بخش تجارت و دولت است؛ با این مضمون که اراده‌ی جهانی برای تغییر این مسیر وجود دارد.
ایگوانا در گالاپاگوس؛ اکوسیستم‌های متنوع و منحصربه‌فردی در این جزایر وجود دارندتانیا استیل، مدیر صندوق جهانی طبیعت (WWF)، می‌گوید: در آینده‌ای نزدیک برای فرزندان ما تصور مکان‌هایی همچون آمازون و جزایر گالاپاگوس ممکن نخواهد بود؛ چرا که با تغییرات اقلیمی که انسان‌ها مسبب آن هستند، نیمی از گونه‌های این مناطق در حال ناپدید شدن هستند. در سراسر جهان، حیوانات نمادین زیبایی مانند ببرهای آمور یا کرگدن‌های ساندرا و همچنین ده‌ها هزار مورد از گیاهان و موجودات کوچک‌تری که اساس زندگی روی زمین‌اند، در حال از بین رفتن هستند. و به‌همین خاطر است که در ساعت زمین ما از همه می‌خواهیم که قول بدهند که برای حفاظت از این سیاره‌ی خاکی هر کاری لازم باشد، انجام دهند.
مریم صفدری
- 17
- 4
