در پرورش شترمرغ توجه به سرمایه های ثابتی و سرمایه های جاری از اهمیت فراوانی برخوردار استپرورش شترمرغ
نام علمی شترمرغ، Struthio camelus میباشد و به نوعی پرنده بی پرواز بومی آفریقا گفته میشود که نشخوار میکند. بزرگترین پرنده زنده دنیا شترمرغ نام دارد و تخم این پرنده در مقایسه با هر پرنده ی دیگر، بزرگتر است. شترمرغ ها از حیوانات اجتماعی به شمار میروند که زندگی کنار هم نوعانشان را دوست دارند، آن ها میتوانند با سرعت ۷۰ کیلومتر در ساعت بدوند و بخاطر قدرت بدنیشان در عین اجتماعی بودن، بسیار مبارزه طلب هستند. درواقع این حیوانات برای محافظت از قلمروشان در فصول تولید مثل نرها بسیار خشن و خطرناک میشوند. با استفاده از علامت های ظاهری شترمرغ نر و ماده می توان آن ها را از هم تشخیص داد؛ پرهای نرها به رنگ سیاه درخشان است و پرهای انتهای بال و دمشان به رنگ سفید است. شترمرغ های نر دارای نوک و پاهای قرمز هستند درحالیکه پرهای شترمرغ ماده به رنگ خاکستری می باشد.
یکی از مشاغل پربازده و پرسود، پرورش شترمرغ می باشد و در صورت ورود به این شغل می توانید سود خوبی را دریافت کنید. اما این شغل هم مانند هر حرفه دیگری دارای نکاتی میباشد که حتماً باید به آن توجه شود و در این حرفه برای رسیدن به موفقیت باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
* سیستم پرورش شترمرغ:
امروزه پرورش شترمرغ در اکثر کشورهای جهان مرسوم و رایج شده است. باتوجه به شرایط محلی به خصوص آب و هوا و فضای قابل دسترس می توان نوع سیستم را انتخاب کرد. حتی گاهی وقت ها هر سه سیستم به منظور استفاده بهتر از تمامی امکانات موجود با هم ترکیب میشوندکه برای ترکیب شدن به صورت یکی از سیستم های زیر اجرا میشود:
>> پرورش شترمرغ در سیستم باز یا غیر متمرکز
>> پرورش شترمرغ در سیستم نیمه متمرکز یا نیمه بسته
>> پرورش شترمرغ به صورت بسته یا متمرکز
یکی از مشاغل پربازده و پرسود، پرورش شترمرغ می باشد* امکانات مورد نیاز برای پروش شتر مرغ:
در پرورش شترمرغ توجه به سرمایه های ثابتی نظیر زیرساخت ها، تاسیسات و سرمایه های جاری همانند هزینه خرید غذا، دارو، حقوق و سرمایه پشتیبانی از اهمیت فراوانی برخوردار است بدین دلیل که عامل موفقیت یا شکستتان باتوجه به این سرمایه تعيين میشود. گاهی وقت ها هم، سر از بدهکاری، قرض، وام و... در می اورید. سرمایه پشتیبانی در چنین شرایط برای شما چاره ساز می شود. البته وقتی که برای ورود به این حرفه، اموزش های لازم را ببینید و تجربه داشته باشید احیانا با چنین شرایطی مواجه نمیشوید. سرمایه پشتیبانی با تمام این موارد، یک سرمایه امن و مطمئن برای شما محسوب میشود.
* فضای موردنیاز برای پرورش شترمرغ:
شما برای راه اندازی یک پرورش شترمرغ، باید بعضی از شرایط را در نظر بگیرید؛ انتخاب یک زمین و فضای وسیع برای پرورش شترمرغ از نخستین موارد قابل توجه برای پرورش این حیوان به شمار می رود؛ شما به دلیل ابعاد این پرنده، نیازمند فضای نسبتا زیادی هستید تا بتوانید بدرستی پرورش شترمرغتان را انجام دهید. این نکته در کیفیت پرورش شتر مرغ شما تأثير بسیار زیادی دارد. یکی دیگر از موضوعات مهم در مورد زمین، محل نگهداری شترمرغ هاست که باید در هر زمانی از مرحله ی رشد تغيير کند، از این رو بهتر است بدانید که توجه به زمین و محل زندگی شترمرغ ها اهمیت به سزایی دارد، شترمرغ ها نیازمند یک مکان سایبان دار برای تغذیه و آبخوری هستند. همچنین این پرنده به دویدن علاقه خاصی دارد. به همین خاطر باید برای دویدن این پرندگان، یک گردشگاه به شکل مستطیل اختصاص دهید. این گردشگاه باید حداقل ۳۹ متر، طول و ۸ متر عرض داشته باشد.
* مجوز برای پروش شترمرغ:
به منظور احداث مزرعه پرورش شترمرغ برای این که مجوزهای لازم را دریافت کنید بهتر است مشورتی با سازمان های مربوطه نظیر سازمان دامپزشکی، معاونت امور دام و وزارت جهاد کشاورزی، معاونت امور دام بخش طیور و سازمان های مرتبط با پرورش شترمرغ منطقه داشته باشید. از مجوزهای لازم برای احداث مزرعه پرورش شترمرغ می توان به مجوز مالکیت پرندگان، احداث چاه تلفات برای دفن پرنده های مرده، مجوز حمل و نقل پرندگان، بازرسی های دامپزشکی و معیارهای امنیت زیستی اشاره کرد.
از مجوزهای لازم برای احداث مزرعه پرورش شترمرغ می توان به مجوز مالکیت پرندگان و ... اشاره کرد* شرایط آب و هوایی سازگار برای پرورش شترمرغ:
شترمرغ ها مقاومت بسیار زیادی دربرابر گرما و سرمای زیاد از خود نشان میدهند و به همین خاطر کم تر با بیماری مواجه می شوند. دماهایی که این پرندگان، توانایی تحمل آنرا دارند دمای ۵۰ درجه بالای صفر و ۲۸ درجه زیر صفر می باشد. شترمرغ ها نسبت به رطوبت، حساسیت دارند و برای پرورش و رشد این حیوانات، مناطق کم رطوبت با آب وهوای گرم و خشک، بسیار مناسب است.
* خوراک شترمرغ:
موضوع قابل توجه در پرورش شترمرغ، خوراک آنهاست؛ از آنجا که هر شترمرغ نیازمند خوراکی به میزان ۲ کیلو و ۹۰۰ گرم در هرروز می باشد. برای چنین جمعیتی، حجم غذای موردنیاز ، بسیار سخت است و به جز هزینه های بالا، فضای زیادی را هم اشغال می کند. حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد پرورش شترمرغ را هزینه ی خورد و خوراکشان تشکیل می دهد.
* مدت زمان پرورش شترمرغ:
شروع سن بلوغ جنسی شترمرغ ها از ۲ تا ۳ سالگی میباشد و میتوانند از این زمان به بعد، فرآیند باروری را انجام دهند. مدت تخم گذاری شترمرغ ها دست کم ۶ ماه و حداکثر ۸ ماه میباشد و بقیه ی ماه های سال را استراحت می کنند. باتوجه به موضوعات متفاوتی می توان مدت زمان پرورش شترمرغ را تعيين کرد؛ شروع فصل تخم گذاری این پرنده در ایران از بهمن ماه تا آبان ماه بعدی می باشد. شترمرغ ماده در زمان تخم گذاری خود، حدود ۴۰ تا ۶۰ تخم می گذارد، ولی گاهی وقت ها حدود ۱۲۰ تخم می گذارند که به نوعی یک رکورد محسوب می شود. برای این که مدت زمان پرورش شتر مرغ، ضربه ای به اقتصاد وارد نکند باید ۲۰ تخم از هر ۴۰ تا ۶۰ تخم ماده، تبدیل به جوجه ی شترمرغ شود.
عوامل گوناگونی در تعيين مدت زمان پرورش شترمرغ مؤثر است. عوامل مؤثر در روند تخم گذاری شترمرغ نظیر آب و هوا، عوامل محیطی، ژنتیک و موارد دیگر میباشد ، به این ترتیب اگر قصد پرورش شترمرغ در سال اول تخم گذاری را دارید، بهتر است بدانید که تخم گذاری در سال اول، کم است ولی با گذر زمان، بدرستی سپری و تمام می شود.
از نکته ی مورد توجه بعد از تخم گذاری می توان به جمع آوری تخم ها بدون وقفه اشاره کرد ، به اینصورت که باید تخم ها را در یک هفته جمع آوری کرد و آن ها را در یک حرارت و رطوبت مناسب قرار داد و سپس تخمی که در آن نطفه وجود ندارد را از دستگاه بیرون آورد.
حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد پرورش شترمرغ را هزینه ی خورد و خوراکشان تشکیل می دهد* دوره ی استراحت در شترمرغ:
از هرگونه جابجایی و فعالیت غیر طبیعی در دوره ی تولید شترمرغ باید بپرهیزید، به همین خاطر در دوره ی استراحت آن ها، عمده کارهایی که مربوط به مدیریت مولد است، انجام می گیرد. برای داشتن بهترین شرایط پرورش شترمرغ به منظور مبارزه با بیماریهای شترمرغ ، مجبور به پرکنی شترمرغ ها میشویم:
> با استفاده از افشانه های ضدعفونی می توان با انگل های خارجی موجود در شترمرغ مثل کک، کنه، شپش مبارزه کرد.
> با استفاده از دارو می توان با انگل های داخلی شترمرغ مثل کرم نواری و کرم پهن، مبارزه کرد.
> شترمرغ باید در مقابل بیماری هایی نظیر ادرار سبز، نیوکاسل تورم و روده، واکسیناسیون شود.
* تغذیه در دوره استراحت مولد:
بعضی وقت ها مولد ها نیاز به کاهش وزن دارند. به همین خاطر کاهش وزن آن ها تا چند هفته مانده به پایان دوره ی استراحت انجام می شود. جیره ی آنها شامل مکمل ویتامین معدنی بهمراه علوفه ی خشک یا تازه با خوراک میباشد.
این نکته را در نظر داشته باشید که هیچ نوع غله ای به مولد ها نمی دهند و صرفا در مواردی نظیر هنگام بیماری، پس از پرکنی مایه کوبی یا هوای سرد حداکثر ۳۰۰ گرم به هر پرنده داده می شود. در ۲ یا ۴ هفته ی پایانی دوره ی استراحت، دوره ی آمادگی جنسی انجام می شود. جیره ی آن شامل علوفه ی تازه با ۴۰۰ گرم ذرت یا مکمل فسفات و خوراک دارای ۲۵ درصد غله می باشد. به منظور حذف شترمرغ های غیر اقتصادی باید برای تعيين صرفه ی اقتصادی در پرونده ی هر مولد به موارد زیر توجه کنید:
>> کم و کیف جفت گیری آن
>> تاریخ روزهای بدون جفت گیری
>> تعداد، تاریخ، وزن و اندازه ی همه تخم های آن
>> وزن، اندازه و تاریخ و ساعت تولد همه ی جوجه های آن.
>> تعداد وتخم های با جنین مرده
>> تعداد و تاریخ تخم های بدون نطفه
عوامل گوناگونی در تعيين مدت زمان پرورش شترمرغ مؤثر است* کشتار:
وقتی برای پرنده های آماده کشتار، هیچ خریداری وجود ندارد. احتمالا باید خودتان، کشتار و بازاریابی محصول را انجام دهید. لازم است که اطلاعاتی نسبت به نزدیک ترین کشتارگاه و هزینه کشتار داشته باشید و درصورت بزرگ بودن واحدتان به میزان کافی باید خودتان چنین تجهیزاتی را راه اندازی کنید. بهترین زمانی که برای کشتار شترمرغ ها توصیه شده بین ۱۰ تا ۱۲ ماهگی میباشد که وزنشان حدود ۱۲۰ کیلوگرم شده است و حدود ۲۵ تا ۴۵ کیلوگرم گوشت خالص( بسته به نوع پرورش و نگهداری) از این ۱۲۰ کیلوگرم به دست می آید. در این گوشت خالص، هیچگونه ضایعات و اضافاتی وجود ندارد.
* وظایف کارگران مزرعه پرورش شترمرغ:
شترمرغ ها بخاطر داشتن توان بدنی بالا نیازمند مراقبت بیشتری هستند. بهتر است در محل نگهداری آن ها از حصارهای محکم استفاده شود تا اگر ضربه ای به آن ها وارد شد، خراب نشوند. حفظ امنیت جانی کارگران در چنین شرایطی مطرح میشود. کارگران برای نزدیک شدن به شتر مرغ ها باید اموزش های مخصوصی را فرابگیرند. از دیگر وظایف کارگران بررسی جوجه کشی می توان به اموزش رفتار مناسب هنگام عصبی شدن حیوانات اشاره کرد. در هرروز باید لانه ی جوجه ها را تمیز کنید. با استفاده از یک نفر می توان کارها را انجام داد ولی اگر دو یا چند نفر باشند اسان تر است و استرس کمتری بهمراه دارد.
در طول شبانه روز، پرندگان به آب نیاز دارند. براین اساس باید در طراحی لانه ها به چنین موضوعی توجه کنید که احتمالاً تأمین آب، هزینه ای را برایتان تحمیل میکند. امکان دارد در آب وهوای سرد، نیاز باشد که آبگرمکن هایی را نصب کنید تا برای تمامی پرنده ها دمای آب را در ۲۰ درجه سانتیگراد ثابت نگه دارد و صرفاً آب، یخ نزدند. کار مربوط به نظارت از دیگر وظایف کارگران بررسی جوجه کشی به شمار می رود. در صورتی که بطور مرتب و بدرستی بر این کار، نظارت شود هیچگونه مشکلی بوجود نمی آید.
اصول پرورش شترمرغ
- اولین اصول پرورش شترمرغ اینست که مولدهایتان، عمل تخم گذاری را انجام می دهند. شما عمل جوجه کشی را در این هنگام فراهم می کنید و جوجه هایی که تازه به دنیا آمده اند را برای رسیدن به سن بلوغ، باروری و کشتار پرورش می دهید.
- دومین اصولی که در پرورش شترمرغ باید در نظر گرفت، پرورش مولدهای آن می باشد. بسیاری از افراد پرورش دهنده ی شترمرغ، تخمی که مولدهایشان می گذارند را می فروشند و برای خود از این طریق، درآمدی را کسب می کنند.
- از اصلی ترین اصول پرورش شترمرغ می توان به فراهم کردن تجهیزات جوجه کشی اشاره کرد که برای تهیه کردن چنین سیستمی سخت است و باید برای آن هزینه ی زیادی پرداخت کنید. ولی گاهی وقت ها اگر چنين سیستمی را راه اندازی کنید برایتان سودمند است. اگر در اطراف محلی که می خواهید شترمرغ پرورش دهید، مراکز پرورش دیگری وجود دارد که دستگاه جوجه کشی ندارند، راه اندازی چنین سیستمی مناسب است و شما میتوانید در ازای پول دریافتی درون این دستگاه، تخم این پرندگان را قرار دهید تا تبدیل به جوجه شود.
از اصلی ترین اصول پرورش شترمرغ می توان به فراهم کردن تجهیزات جوجه کشی اشاره کرد- پروار بندی جوجه ها، کم هزینه ترین اصول پرورش شترمرغ محسوب میشود؛ این شیوه برای افراد مبتدی گزینه ی خوبیست، در این روش باید جوجه های همسن را در یک زمان معلوم، بخرید و آن ها را پرورش دهید تا وقتی که سن کشتارشان فرا برسد.
بنیان گذار پرورش شترمرغ
پرویز نیامنش در ایران، توانست پرورش شترمرغ را راه اندازی کند. پرویز نیامنش در سمت رییس تعاونی پرورش شترمرغ ایران مشغول به فعالیت است و برای تقویت این حرفه بمدت ۱۸ سال تلاش کرده است.
گردآوری: بخش علمی سرپوش
- 16
- 5
