عناوین روزنامه های سیاسی - یکشنبه ۲۹ تیر ۱۳۹۹

تصاویر صفحه نخست روزنامه‌های سیاسی امروز کشور در زیر قابل مشاهده است:

روزنامه های: همدلی - شرق - همشهری - مردم سالاری - خراسان - هفت صبح - آرمان ملی - آفتاب یزد - شهروند - اعتماد - ایران - کیهان - جام جم - شرق - جمهوری اسلامی - ابتکار - افکار - جوان - اطلاعات - رسالت - فرهیختگان - ابرار و...

روزنامه همدلی در گزارشی نوشت:

حاشیه‌های طرح قرعه‌کشی محصولات ایران‎‌خودرو و سایپا/ برندگان بدشانس معرکه بخت‌آزمایی خودرو

چند وقتی می شود که خرید خودروهای تولید داخل شرطی شده و رسیدن به اتومبیل های صفر ایرانی با قیمت پائین تر از درب کارخانه ها، با عبور از صافی قرعه کشی انجام می گیرد. ماه هاست که دو غول خودروسازی، هرازچندگاهی محصولات خود را با طرح هایی مانند قرعه کشی به بازار عرضه می کنند و در این میان متقاضیان خرید این ماشین ها نیز بسته به توان و امکاناتی که در اختیار دارند؛ مثل ربات یا ثبت دستی؛ ساعت ها استرس ثبت نام در این طرح های فروش را به جان می خرند تا اگر شانس با هر کدامشان یار باشد، برای ورود به خوان بعدی خرید اتومبیل، کد قرعه کشی را از طریق پیامکی کوتاه، در صفحه گوشی خود مشاهده کنند. بماند که در تمامی لحظات ثبت نام برای ورود به قرعه کشی چه انرژی هایی از سوی کاربران به علت پائین بودن سرعت اینترنت یا حتی رقابت با ربات های مخصوص سفارش خرید، گرفته می شود و مردم با چه مشکلاتی از بانکی گرفته تا اشغال بودن خطوط تماس شرکت هاي خودروسازی در هنگام این ثبت نام ها روبرو هستند، ولی بنظر میرسد هر دو طرف؛ برنده و بازنده؛ یا حتی افرادی که هیچ مشارکتی در این قرعه کشی ندارند، به نوعی پس از تمام شدن این طرح ها باید هزینه بدهند؛ برنده ها برای داستان هایی مانند تأخیر در تحویل خودرو، کیفیت پائین و ...، بازنده ها به دلیل طولانی شدن زمان خودرودار شدن؛ آن هم در روزهای کرونایی، و حتی رفتن راه های قبلی برای شرکت در طرح های قرعه کشی و بقیه نیز به علت لرزه ای که با هر یک از این برنامه ها به جان اقتصاد می افتد. ولی بنظر میرسد مشکلات برای آنها که برنده اند حتی بیشتر است؛ چرا که تازه پس از برنده شدن در قرعه کشی، باید مبلغی را طی چند روز به حساب شرکت هاي خودروسازی واریز کرده و تازه بعد از این پشت سرگذاشتن این هفت خوان، در انتظار رسیدن زمان تحویل که بی شک با تاخیری چند ماهه همراه است، روبرو شوند.

از سوی دیگر تهیه نقدینگی برای تثبیت این ثبت نام ها در حالی انجام می گیرد که این روزها بسياري از دهک های درآمدی مختلف، در بازار سرمایه فعال هستند و هر بار که نام هر یک از این اشخاص برای خرید خودرو بعنوان برنده اعلام می شود، چراغ های قرمز بورس با بیشتر شدن فشار فروش سهام شرکت ها، روشن می شود؛ در این میان بازارهای سکه و ارز نیز با چنین هیجاناتی به صورت موقتی نوسانی شده و مثل یک دومینو، بسياري از بخش های اقتصادی تحت‌تأثیر یک طرح به ظاهر ساده قرار گرفته و دچار افت و خیز می شود؛ طرح قرعه کشی همین طور آرام بورس، ارز، سکه یا حتی بازار خودرو را به هم می ریزد و این دومینو با هر طرح قرعه کشی دیگر تکرار می شود.

قرعه کشی در هیچ جای جهان رواج ندارد

مدت ها بعد از انتقادهای مکرر از رانت در پیش فروش و فروش فوری، بالاخره سیاست خودروسازان در فروش خودرو تغییر کرد؛ سازوکاری که از زمستان سال پیش طرح قرعه کشی را روی کار آورد و حالا این طرح هم چنان ادامه دارد؛ همین دیروز قرعه کشی طرح پیش فروش سه محصول جدید سایپا با حضور نهادهای نظارتی و مسوولان این شرکت خودروسازی انجام شد و هفته قبل نیز طرح مشابهی برای ایران خودرو روی کار آمد؛ طرح هایی که هر هفته و هر ماه یکی پس از دیگری با وجود انتقادهای بی شماری که وجود دارد از راه می رسند و اینگونه بازار خرید خودرو داغ تر می شود. بی شک صنعت خودروسازی ایران با حال و روز این صنعت در جوامع پیشرفته، تفاوت زيادي دارد؛ بنظر میرسد این عقب افتادگی باید یک روزی با تقلید از کشورهای موفق در این زمینه جبران شود، این در حالیست که از صفر تا صد تولید خودرو در داخل کشور بیش از ۵۰ سال است که درجا زده و هیچ شباهتی چه در زمینه مدیریت، فروش، تولید و ارتقای کیفیت نمی توان در تولید این محصولات در مقایسه با محصولات خارجی پیدا کرد؛ رصد گزارش های خارجی نیز نشان می دهد که در هیچ جای دنیا مسوولان از راهکاری به اسم قرعه کشی برای فروش محصولات خود در بازار استفاده نمی کنند و اتفاقا این بحث های کیفیتی است که این روزها در رسانه های خارجی خبرساز می شود. به طورمثال در گزارشی که بلومبرگ در چند روز قبل منتشر کرده نشان داده شده که خودروسازان کشورهای توسعه یافته به دنبال تولید محصولاتی با استفاده از انرژی های پاک مثل باد و خورشید هستند تا ضمن اینکه از انتشار آلودگی به طبیعت جلوگیری کنند، شکل و نمایی امروزی به محصولات خود بدهند.

حسین ساسانی، تحلیل گر توسعه پایدار بارها در گفتگو با «همدلی» از عملکرد ضعیف مسوولان در تولید خودرو انتقاد کرده؛ چند وقت پیش بود که این کارشناس در این باره گفت: «ما از مدیران شایسته در صنعت خودروی خود استفاده نمی کنیم و اتفاقا زمانی که فرد باسوادی برای کار در این صنعت می آید به دلیل این که دانش زیادی دارد با بهانه هایی همچون عدم مطابقت سطح دانش این فرد با سایر اشخاص مجموعه، به کار گرفته نمی شود».

این انتقادها را بارها ساسانی با «همدلی» مطرح کرده، ولی با این همه طرح های عجیب که فقط در ایران کارایی دارد، هر روز از راه می رسند. قرعه کشی خودرو برای عرضه محصولات به بازار در حالی عمر چند ماهه در صنعت خودرو دارد که هنوز عده ای از این مسأله بعنوان یک فرصت یاد می کنند؛ ولی با این همه بسياري از کارشناسان نتیجه آنرا مثبت ارزیابی نمی کنند. در چنین شرایطی بنظر میرسد که تحویل خودرو به صورت قرعه کشی آخرین راهکار مسوولان صنعتی کشور جهت تقسیم عادلانه خودرو میان متقاضیان واقعی محسوب می شود.

در این مسیر دولت به نوعی به شرکت کنندگان در قرعه کشی وعده دریافت سود ۲۰ تا ۵۰میلیونی در بازار خودرو را داده و با قرار دادن شروط و الزامات پوپولیستی در قرعه کشی، بسياري را تشویق به شرکت در بخت آزمایی خودرو کرده است. به این ترتیب اگر شخصی هم پیش از این خواستار خودرو نبوده با تست بخت و اقبال خود در قرعه کشی میتواند به رانتی دست یابد که دولت زمینه آنرا برای تمامی مشتریان خودرو فراهم کرده است.

بازاری که تا سه سال قبل حداکثر تقاضای یک میلیون و ۵۰۰هزار دستگاهی داشت حالا با چه رخدادی روبرو شده که تقاضایش به بالای هشت میلیون دستگاه رسیده است؟ سؤال دیگر اینکه سیاست گذاری ها به چه سمتی در حرکت بوده که این تقاضا افزایش ۵/۵ برابری را بخود می بیند؟ آنچه مشخص است دولت بی توجه به حل مشکلات ساختاری صنعت خودرو تنها در پی اتهام زدایی از خود است. به تعبیری دولت در این روش در پی توزیع منصفانه خودرو نیست؛ بلکه تنها خواهان آن است که ثابت کند در توزیع خودرو فسادی وجود ندارد. بنابراین چه روشی ساده تر از قرعه کشی با حضور نهادهای نظارتی.

آنچه مشخص است سیاست گذار خودرویی با اشتباهات پی در پی در شیوه قيمت‌گذاري و همچنین دخالت در امور خودروسازی این صنعت را هم اینک به نقطه ای رسانده که برای توزیع خودرو باید متوسل به فرآیندهای بیهوده ای همچون قرعه کشی شود. ولی به باور بسياري از تحلیل گران، این فرآیند جزء رانت جویی برای عده ای ، نتیجه دیگری در بر نخواهد داشت.

نگاهی به انتقادها از طرح های قرعه کشی

هر بار که قرعه کشی سایپا یا ایران خودرو مطرح می شود، صدای انتقاد کاربرانی که گویی شانسی برای برنده شدن نداشتند، در فضای مجازی بلند می شود. محمدرضا در این مورد در توئیتر خود می نویسد: «آقایان ایران خودرو و سایپا... فروش را حضوری کنید. شرایط متقاضی ها را حضورا بررسی کنید تا مشخص شود که چه کسی واقعا به خودرو نیاز دارد؛ من هشت سالی می شود که گواهینامه دارم و تشنه یک خودرو صفر هستم؛ این بخت آزمایی واقعا یک شانس است که برخی دارند و می توانند محصولات شما را خریداری کنند؛ در این میان عده ای که خودرو دارند، نام اطرافیان خود را ثبت می کنند و برنده می شوند؛ ولی امثال بنده که به یک خودروی صفر نیاز دارم، در سه قرعه کشی اخیر برنده نشده ام».

علی در این مورد می نویسد: «یکی از دوستان من با چهار اسم ثبت نام کرده و اتفاقا هر چهار نفر برنده شده؛ ولی من بعد از چند سال پس انداز ، بارها در این طرح ها شرکت کرده ام و به مرحله بعدی راه نیافته ام». پویا گفته: «برای خودرویی که تازه بعد از یک سال تحویل می دهند ، چرا باید قرعه کشی انجام شود، نقدینگی من با شرکت در این طرح های قرعه کشی به مقدار زیادی افت کرده و دیگر ارزشی ندارد؛ اگر با این پول دلار خریده بودم، سرمایه ام چند برابر شده بود طی این مدت». در میان این انتقادها آنها که نامشان بعنوان برنده قرعه کشی اعلام شده نیز از ماجرای تاخیر طولانی در تحویل خودروی خود گله دارند. براساس ارزیابی صورت گرفته بیشترین انتقاد مصرف کنندگان در سال های اخیر به موضوع تأخیر در تحویل خودرو ارتباط دارد. انگار که موضوع تاخیر در تحویل به واژه ای آشنا و البته تکراری و پرغصه برای مصرف کنندگان خودرو در ایران تبدیل شده است، به گونه ای که خریداران خودروهای پرتقاضای داخلی و همچنین خریداران خودروهای وارداتی معمولاً خودروی خریداری شده را با تأخیر چشمگیر نسبت به آنچه که در قرارداد قید شده، دریافت می کنند.

قصه قرعه کشی خودرو با چنین مشکلاتی این روزها تکرار می شود و معلوم نیست چه منطقی پشت این قصه پنهان شده که این گونه باید خودروهای انحصاری با عبور از هفت خوان رستم به دست مصرف کننده واقعی برسند.