نجات‌غریق به‌عنوان حرفه‌ای حیاتی در خط مقدم پیشگیری از حوادث قرار دارد و با مهارت و هوشیاری که دارد، جان انسان‌ها را نجات می‌دهد. نقش پیشگیرانه ناجیان غریق به‌مراتب مهم‌تر از واکنش به حوادث است؛ اما غریق‌نجات یعنی چه؟ در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با این حرفه آشنا شوید.
آمارها گویای حقیقتی تلخ هستند و بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سالانه حدود ۲۳۶,۰۰۰ نفر بر اثر غرق‌شدگی جان خود را از دست می‌دهند و در ایران نیز آمار قربانیان این سوانح بالا است و همین موضوع اهمیت ایمنی در محیط‌های آبی را برجسته می‌کند.
نجات‌غریق کیست و چه وظایفی برعهده دارد؟
غریق نجات یعنی چه؟ نجات‌غریق، فردی است که با تسلط کامل بر فنون شنا و گذراندن آموزش‌های تخصصی، مسئولیت حفظ جان شناگران و پیشگیری از حوادث غرق‌شدگی در محیط‌های آبی را بر عهده دارد. باتوجه‌به این که جان افراد بر همه چیز ارجحیت دارد در استخر اصانلو پاکدشت با بهره‌گیری از حضور ناجیان غریق کارآزموده، امکان تفریحی آسوده‌خاطر برای مراجعه‌کنندگان فراهم شده است.
این حرفه، فقط یک کار نیست؛ تعهدی عمیق به حفظ سلامت و ایمنی جامعه در برابر خطرات ناشی از آب است. یک نجات‌غریق وظایف زیادی بر عهده دارد که هر کدام در شرایط خطرناک، حیاتی و سرنوشت‌ساز هستند و عبارت‌اند از:
- نظارت مستمر و هوشیارانه: چشمان تیزبین نجات‌غریق، همواره محیط آبی را برای شناسایی خطرات احتمالی و افراد در معرض را رصد می‌کند. این نظارت فعال، اولین خط دفاعی در برابر وقوع حوادث است.
- پیشگیری از خطرات: اجرای دقیق قوانین و مقررات ایمنی استخر یا ساحل، تذکر مؤدبانه به شناگران در صورت مشاهده رفتارهای پرخطر و شناسایی و گزارش‌دهی عوامل بالقوه خطر از جمله وظایف پیشگیرانه نجات‌غریق هستند.
- واکنش سریع و مؤثر در شرایط اضطراری: ارزیابی سریع وضعیت، اولویت‌بندی اقدامات و اجرای تکنیک‌های نجات مناسب (هم در آب و هم خارج از آن) نیز از دیگر وظایف نجات‌غریق است. پس باید سرعت عمل بالا و قدرت تصمیم‌گیری صحیح داشته باشد.
- ارائه کمک‌های اولیه و احیای قلبی ریوی (CPR) : نجات‌غریق باید به اصول کمک‌های اولیه و CPR در سطح پیشرفته مسلط باشد تا بتواند در لحظات اولیه پس از نجات و تا رسیدن نیروی‌های امدادی، اقدامات حیاتی برای حفظ وضعیت عمومی مصدوم را انجام دهد. آشنایی با نحوه استفاده از تجهیزات کمک‌های اولیه و دستگاه AED نیز از الزامات این شغل هستند
- آموزش و اطلاع‌رسانی به مراجعه‌کنندگان: ارائه نکات ایمنی به شناگران، پاسخگویی به سؤالات آن‌ها در مورد خطرات آب و قوانین استخر یا ساحل و افزایش آگاهی عمومی در مورد ایمنی حضور در آب از دیگر وظایفی است که نجات‌غریق بر عهده دارد.
- نگهداری و بررسی تجهیزات: اطمینان از سالم‌بودن، تمیز بودن و دردسترس‌بودن همه تجهیزات نجات و ایمنی نیز جزو وظایف روزانه نجات‌غریق به شمار می‌آیند.
با استناد به استانداردهای ملی و بین‌المللی فدراسیون بین‌المللی نجات‌غریق (ILS)، حضور فعال و مؤثر ناجیان غریق در همه محیط‌های آبی مانند استخر نگین شریعتی تهران یک ضرورت قانونی و وظیفه اخلاقی برای حفظ سلامت و ایمنی جامعه است.
مهارت‌های فنی و غیرفنی نجات‌گران
یک نجات‌غریق حرفه‌ای، نیاز به مهارت‌های تخصصی و ویژگی‌های فردی مهم دارد تا بتواند در شرایط خطرناک، بهترین واکنش را نشان دهد. این توانایی‌ها با آموزش‌های ویژه و تمرین‌های پیوسته به دست می‌آیند. مهارت‌های فیزیکی، سنگ بنای حرفه نجات‌غریق داشتن آمادگی جسمانی است و به مهارت‌های جسمانی خاصی نیاز دارد.
نوع مهارت | شرح |
تسلط کامل بر تکنیک‌های پیشرفته شنا | تسلط بر تکنیک‌های پیشرفته شنا (کرال سینه، کرال پشت، قورباغه، پهلو) و توانایی شنا در مسافت‌های طولانی و در شرایط مختلف آبی. |
برخورداری از قدرت و استقامت بدنی | قدرت بدنی و استقامت کافی برای انجام عملیات نجات، حمل مصدوم در آب و خارج از آن. |
داشتن مهارت‌های غواصی | مهارت‌های غواصی سطحی و زیرآبی برای جستجو و نجات افراد در صورت نیاز. |
قدرت تحمل شرایط محیطی | توانایی تحمل شرایط محیطی مختلف مانند دماهای متفاوت، نور شدید خورشید و رطوبت بالا. |
علاوه بر مهارت‌های فیزیکی، داشتن دانش و مهارت‌های تخصصی نیز برای نجات‌غریق ضرورت دارد تا بتواند در شرایط اضطراری، اقدامات صحیح و مؤثر را انجام دهد.
CPR | داشتن توانایی جامع احیای قلبی ریوی (CPR) برای همه گروه‌های سنی (بزرگسالان، کودکان و نوزادان) به‌خصوص در مورد غریق‌نجات کودک، آگاهی از تفاوت‌های فیزیولوژیکی و تکنیک‌های احیای خاص. |
کمک‌های اولیه | برخورداری کامل از دانش کمک‌های اولیه و نحوه برخورد با انواع مصدومیت‌های رایج در محیط‌های آبی (بریدگی، شکستگی، گرمازدگی و غیره) به‌خصوص در مورد غریق‌نجات کودک، آگاهی از تفاوت‌های فیزیولوژیکی و تکنیک‌های احیا برای همه گروه‌های سنی. |
تکنیک‌های نجات | برخورداری از تخصص تکنیک‌های مختلف نجات‌غریق از جمله نحوه نزدیک‌شدن ایمن به غریق فعال و غیرفعال، فنون رهایی از دست غریق مضطرب و حمل ایمن مصدوم با استفاده از تجهیزات. |
توانایی برخورد با آسیب‌های نخاعی | آشنایی با پروتکل‌های مدیریت آسیب‌های نخاعی در محیط‌های آبی و نحوه بی‌حرکت‌سازی صحیح مصدوم. |
توانایی کار با تجهیزات نجات | توانایی استفاده صحیح و مؤثر از همه تجهیزات تخصصی نجات غریق. |
برای آموزش شنا و غریق‌نجات می‌توانید در دوره‌ها آموزشی استخر دانشگاه آزاد اسلامشهر شرکت کنید.
مدرک‌های رسمی و تأییدیه‌های که نجات‌غریق باید داشته باشد
برای فعالیت به‌عنوان نجات‌غریق، داشتن مدارک معتبر از فدراسیون نجات غریق و غواصی جمهوری اسلامی ایران الزامی است. این مدارک پس از گذراندن دوره‌های آموزشی تئوری و عملی و موفقیت در آزمون‌های مربوط به افراد اعطا می‌شود. برای تضمین حفظ سطح دانش و مهارت‌های ناجیان غریق در طول زمان، مدرک نجات‌غریق دارای اعتبار زمانی محدود است و به تمدید دوره‌ای نیاز دارد.
برای دیدن دوره‌های آموزش نجات‌غریق می‌توانید در دوره‌های اختصاصی آموزش شنا استخرهایی مثل استخر شهدای فرهنگی شهریار شرکت کنید.
ابزار کار ناجیان غریق، تجهیزات ضروری نجات
نجات‌غریق برای انجام مؤثر وظایف خود و تضمین ایمنی شناگران به تجهیزات استاندارد و حیاتی نیاز دارد. این تجهیزات، ابزارهایی هستند که در پیشگیری از حوادث و انجام عملیات نجات به او کمک می‌کنند و عبارت‌اند از:
- بویه نجات (Rescue Tube) : یک وسیله شناور استوانه‌ای‌شکل که برای کمک به شناور ماندن مصدوم و انتقال او به ساحل یا لبه استخر کاربرد دارد.
- حلقه نجات (Ring Buoy) : یک حلقه شناور که به یک طناب متصل شده و برای پرتاب به سمت فرد در خطر و کمک به شناور ماندن او تا رسیدن نجات‌غریق استفاده می‌شود.
- جلیقه نجات (Life Vest) : در شرایط خاص و برای ایمنی خود نجات‌غریق در محیط‌های پرخطر یا در هنگام استفاده از قایق نجات، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- سوت (Whistle) : برای اعلام هشدار و هدایت دیگر اعضای تیم ایمنی استفاده می‌شود.
- کیف کمک‌های اولیه (First Aid Kit) : شامل تجهیزات و مواد لازم برای ارائه کمک‌های اولیه فوری به مصدومان است.
- تخته نخاعی (Spinal Board) و ایموبیلایزر سر (Head Immobilizer) : برای بی‌حرکت کردن ستون فقرات و گردن مصدومان با احتمال آسیب نخاعی در آب و انتقال ایمن آن‌ها به خارج از آب استفاده می‌شود.
- رادیو ارتباطی (Two-way Radio) : برای برقراری ارتباط مؤثر بین ناجیان غریق، سر نجات غریق و مدیریت مجموعه آبی به‌خصوص در محیط‌های وسیع اعم از سواحل و پارک‌های آبی مثل استخر گلستان فاطمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حقوق نجات‌غریق
حقوق نجات‌غریق به عوامل مختلفی بستگی دارد و متغیر است. به‌طور‌کلی این شغل در ایران از نظر درآمد در سطح بالایی قرار ندارد و به‌عنوان شغل دائمی با مزایای کامل محسوب نمی‌شود. از جمله عوامل مؤثر بر حقوق یک غریق نجات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- محل کار: حقوق ناجیان غریق در استخرهای خصوصی، دولتی، سواحل دریا، پارک‌های آبی و سایر اماکن آبی متفاوت بوده و ناجیانی که در استخرهای خصوصی و مناطق توریستی فعالیت دارند، حقوق بیشتری می‌گیرند.
- سابقه و تجربه: معمولا ناجیان غریق با تجربه که سابقه کار بیشتری دارند، حقوق بالاتری دریافت می‌کنند.
- مدرک و مهارت‌ها: داشتن مدارک تخصصی نجات‌غریق (درجات مختلف)، گواهینامه‌های کمک‌های اولیه و CPR و مهارت‌های شنای پیشرفته نیز بر میزان حقوق این افراد تأثیرگذار است.
- نوع قرارداد و ساعات کاری: قرارداد ناجیان غریق ممکن است به‌صورت ساعتی، روزانه یا ماهانه بسته شود و حقوق آن‌ها نیز باتوجه‌به تمام‌وقت یا پاره‌وقت بودن شغل و میزان ساعات کاری آن‌ها در هفته متفاوت خواهد بود.
حقوق نجات غریق ۱۴۰۳ در ایران بین ۱۲ الی ۱۵ میلیون تومان بوده است.
شرایط مورد نیاز برای نجات‌غریق شدن
اگر می‌پرسید که چگونه مدرک نجات‌غریق بگیریم، باید اول شرایط تعیین شده را داشته باشید و سپس و مراحل خاصی را طی کنید که به شرح زیر هستند:
شرایط اولیه برای ناجیان غریق عبارت‌اند از:
- حداکثر سن نجات‌غریق ۱۸ سال است.
- داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران.
- داشتن کارت پایان خدمت، معافیت دائم یا گواهی اشتغال به تحصیل برای آقایان.
- ارائه گواهی سلامت کامل روانی و جسمی (قلب و ریه) از پزشک متخصص.
- داشتن حداقل مدرک دیپلم.
مهارت‌های شنا برای نجات‌غریق شدن:
- تسلط کامل به چهار شنای اصلی، کرال‌سینه، قورباغه، کرال‌پشت و پروانه.
- قبولی در آزمون ورودی شنا در موارد زیر:
- ۴۰۰ متر شنای کرال‌سینه در زمان مشخص (برای آقایان کم‌تر از ۸ دقیقه و برای بانوان کمی بیشتر)
- ۱۰۰ متر شنای قورباغه در زمان مشخص (برای آقایان حدود ۲ دقیقه و برای بانوان کمی بیشتر)
- ۵۰ متر شنای کرال‌سینه سر بالا در زمان مشخص
- شنای پهلو به مسافت مشخص (حدود ۱۰۰ متر، ۵۰ متر به هر پهلو)
- شنای پشت مقدماتی در مسافت مشخص
- توانایی شناوری روی آب (مثلاً با تکنیک پای دوچرخه به مدت ۱ الی ۲ دقیقه)
- ۲۰ متر شنای زیر آبی در عمق حدود ۲ متر بدون نفس‌گیری
- غوص عمودی در عمق مشخص (حدود ۳ متر)
- برداشتن وزنه (حدود ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم) و حمل آن به لبه استخر
گذراندن دوره‌های آموزشی نجات غریق
برای نجات غریق چه باید کرد؟ شرکت در دوره‌های آموزش نجات‌غریق درجه ۲ و در صورت تمایل چس از آن شرکت در دوره‌های درجه ۱ برای تبدیل شدن به یک غریق نجات حرفه‌ای الزامی است. این دوره‌ها توسط فدراسیون نجات‌غریق و غواصی جمهوری اسلامی ایران یا هیئت‌های استانی برگزار می‌شوند و شامل آموزش‌های تئوری و عملی در زمینه‌های مختلف هستند که عبارت‌اند از:
- اصول ایمنی در آب و پیشگیری از غرق‌شدگی.
- تکنیک‌های مختلف نجات و رهاسازی غریق.
- حمل غریق به روش‌های مختلف.
- کمک‌های اولیه و CPR( احیای قلبی ریوی).
- آشنایی با تجهیزات نجات.
- قوانین و مقررات مربوط به محیط‌های آبی.
- مدیریت بحران و حفظ خونسردی در شرایط اضطراری.
گرفتن مدرک غریق نجات
اگر می‌پرسید چگونه نجات‌غریق شویم؟ در نهایت پس از گذراندن دوره‌های آموزشی با شرکت در آزمون‌های تئوری و عملی فدراسیون نجات‌غریق و غواصی و قبولی در آزمون عملی که ارزیابی مهارت‌های شنا، تکنیک‌های نجات و حمل غریق و انجام عملیات احیای قلبی ریوی را شامل می‌شود، مدرک رسمی غریق نجات (درجه ۲) از سوی فدراسیون نجات‌غریق و غواصی برای شما صادر می‌گردد.
البته نجات‌غریق باید هر ساله در دوره‌های بازآموزی و آمادگی که توسط فدراسیون اعلام می‌شوند، شرکت کند تا سطح مهارت و دانش خود را به‌روز نگه دارد و اعتبار مدرک خود را تمدید نماید.
مدارک مورد نیاز برای ثبت‌نام در دوره‌های نجات‌غریق عبارت‌اند از:
- کپی شناسنامه و کارت ملی.
- کپی آخرین مدرک تحصیلی (حداقل دیپلم).
- اصل گواهی سلامت پزشکی.
- اصل و کپی کارت بیمه ورزشی.
- عکس پرسنلی.
- کپی کارت پایان خدمت یا معافیت یا گواهی اشتغال به تحصیل برای آقایان.
برای ارتقاء به درجه یک نجات‌غریق در ایران، علاوه بر داشتن مدرک درجه دو به مدارک دیگری نیز نیاز است. مدارک لازم برای نجات‌غریق درجه یک عبارت‌اند از:
- اصل کارت کوچک نجات‌غریق درجه دو.
- ارائه گواهی سابقه کار با حداقل ۶ سال سابقه به‌عنوان نجات‌غریق درجه دو و ارائه ۶ برگه آمادگی سالیانه ثبت‌شده در سامانه فدراسیون.
- فیش واریزی هزینه آزمون و دوره.
- ارائه برگه قبولی در آزمون ورودی درجه یک.
اگر شما نیز به این حرفه پرمسئولیت و بشردوستانه علاقه‌مند هستید، هم‌اکنون بهترین زمان برای ثبت‌نام است؛ اما درصورتی‌‍که قبل‌تر مدارک درجه یک و درجه دو غریق‌نجات را دریافت کرده‌اید، می‌توانید در دوره‌های مربیگری نجات‌غریق نیز شرکت کنید؛ اما مربیگری نجات‌غریق چیست و چه اهمیتی در ارتقای سطح ایمنی جامعه دارد؟ مربیگری نجات‌غریق، فرآیند آموزش و تربیت افراد برای آشنایی با نحوه نجات‌غریق است. مربیان نجات‌غریق با بهره‌گیری از دانش تخصصی، تجربه عملی و مهارت‌های آموزشی، اصول و فنون این حرفه، کمک‌های اولیه، CPR و سایر مهارت‌های ضروری برای حفظ ایمنی در محیط‌های آبی را به علاقه‌مندان آموزش می‌دهند.
- 18
- 2
