دردسر اوبر در آستانه ورود به بورس

وقتی دارا خسروشاهی در سال ۲۰۱۷ روی صندلی مدیریت اوبر نشست یک چهره برجسته در سیلیکون ولی به شمار می‌آمد. او به اوبر آمد تا این شرکت بحران زده از تصمیمات بنیان‌گذارش (تراویس کالانیک) را سامان دهد.

کالانیک از تیم اجرایی اوبر بیرون رفت و در این مدت سکان در دست خسروشاهی بوده است. حالا و در آستانه ورود اوبر به بورس دوباره یک دردسر جدید از بنیان‌گذار اوبر پیش روی خسروشاهی گذاشته شده است. تنها یک هفته تا عرضه عمومی سهام اوبر باقی مانده است. بعد از سال‌ها رسوایی‌، جنگ‌ و مشکلات پی در پی این شرکت به لحظه پیروزی نزدیک شده است. جایی که گفته می‌شود ارزش شرکت به ۹۱ میلیارد دلار می‌رسد و بسیاری از کارمندان آن ثروتمند می‌شوند. مردم قادر خواهند بود بخشی از این شرکت موفق را بخرند اما مشکل آنجاست که کالانیک می‌خواهد آنجا باشد. درست لحظه‌ای که ورود اوبر به بورس نیویورک اعلام می‌شود.

کالانیک به‌عنوان مدیرعامل سابق و عضو فعلی هیات مدیره (کالانیک در حال حاضر ۱۱۷ میلیون سهام اوبر را در اختیار دارد و سومین سهامدار بزرگ شرکت است) درخواست کرده که در لحظه مشهور به صدا درآمدن زنگ‌ها در بورس نیویورک در بیستم اردیبهشت برای این شرکت در آنجا باشد. او حتی درخواست کرده پدرش را هم با خود به همراه بیاورد. دو سال قبل در همین روزها کالانیک در تصادف مادرش را از دست داد و در همان روزها در کودتایی از سوی برخی سهامداران صندلی‌اش (مدیرعامل) را هم از او گرفتند. خسروشاهی اما این را نمی‌خواهد. هنوز بسیاری در هیات مدیره اعتقاد دارند وجود کالانیک در شرکت و اطراف آن باعث باقی ماندن مشکلات در آن می‌شود.

هنوز به او اعتمادی وجود ندارد و شرکت باید تا حد ممکن او را از نزدیک شدن به کارمندان شرکت دور نگه دارد. برخی معتقدند نشان دادن کالانیک در کنار شرکت باعث زنده شدن دوران بحران اوبر می‌شود و این ممکن است دوباره روی افکار عمومی تاثیر بد بگذارد. در کنار این خسروشاهی یک مشکل بزرگ‌تر هم برای نگرانی هنگام عرضه عمومی سهام دارد. اوبر میلیاردها دلار سالانه ضرر می‌کند و او باید سهامداران را قانع کند که این شرکت در درازمدت سودده خواهد بود و نباید انتظار سودآوری سریع از آن را داشته باشند. خسروشاهی نمی‌خواهد حواس مردم از این موضوع پرت شود. به همین دلیل بعد از انتشار نسخه‌ اول این مقاله نیویورک تایمز به‌صورت آنلاین او تصمیم گرفت که اجازه حضور کالانیک را در بالکن بورس نیویورک ندهد.

اوبر، گذر از گذشته

خسروشاهی می‌خواهد ثابت کند این استارت‌آپ گذشته را پشت سر گذاشته است. اما گذشته برای شرکتی که هنوز ۱۰ سال از عمرش نگذشته به سادگی قابل چشم پوشی نیست. اوبر هنوز به سرمایه جسورانه سرمایه‌گذارانش تکیه دارد و با توجه به مجموع رقبای جهانی که با کپی کردن از مدل این کسب و کار به وجود آمده‌اند حالا باید پول زیادی خرج کند تا بتواند خود را در این بازار پیشرو نگاه دارد. خسروشاهی حالا باید سرمایه‌گذاران بورسی را راضی کند تا مدت‌ها به دنبال سوددهی نباشند. اوبر به دنبال سهامدارانی است که صبر ایوب برای سودآوری داشته باشند.

سافت بانک یکی از آخرین شرکت‌هایی بود که در سرمایه‌گذاری اوبر در راند آخر شرکت کرد. زمانی که ارزش شرکت ۴۲ میلیارد دلار تخمین زده می‌شد. چند ماه بعد و در میانه رسوایی‌های متعددی که گریبان این شرکت را گرفته بود مشخص شد ارزش این شرکت هم بالاتر رفته و تقریبا دو برابر شده است. عرضه سهام به‌صورت عمومی همواره غیر قابل پیش‌بینی است. اما ممکن است تجربه آمازون بسیاری را وادار به خرید سهام اوبر کند با این حال ممکن است تجربه eBay هم پیش‌ آید که بسیاری از خریداران را پشیمان کند. هدف خسروشاهی اجرای یک عرضه عمومی بدون تبدیل کردن آن به یک نمایش دراماتیک است. او توانست این شرکت را از دل توفان‌ها بیرون بکشد و به جایی برساند که سرمایه‌گذاران و بسیاری در جهان تکنولوژی پیش‌بینی‌اش کرده بودند. به گفته دو منبع مطلع به نیویورک تایمز اگر او بتواند ارزش این شرکت را به بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار طی سه ماه آینده برساند شخصا بیش از ۱۰۰ میلیون دلار سهام تشویقی دریافت خواهد کرد.

هر عرضه عمومی سهام با الزامات و گزارش‌های مالی دقیق و موشکافانه‌ای همراه است که اوبر برای رسیدن به آن تلاش سختی را پشت سر گذاشته است. در سال‌های نخست سرمایه‌گذاران پول‌های زیادی به کالانیک و اوبر دادند چرا که تصور می‌کردند او می‌داند با این پول‌ها چه کند. وقتی این شرکت در سال ۲۰۰۹ بنیان گذاشته شد سرمایه‌گذاران جسورانه سیلیکون ولی هرجایی را به دنبال لری پیج، سرگئی برین و زاکربرگ آینده می‌گشتند تا در گوگل و فیس‌بوک بعدی سهامدار باشند.

خدایگان جذب سرمایه

کالانیک فقط سه جلسه در هفته برای سرمایه‌گذاران علاقه‌مند برگزار می‌کرد. در واقع به جای جلسات زیاد او مدل کاهش جلسات را برای جلب توجه برگزید و آنها را ترغیب به رقابت برای گرفتن سهمیه (‌حضور در جلسه) کرد. سرمایه‌گذاران اهمیتی به مدل ارائه اوبر و رفتار نخوت آمیز کالانیک نمی‌دادند و مرتبا قراردادهای جدیدی را با آن امضا می‌کردند. در پایان سال ۲۰۱۶، ارزش اوبر به بیش از ۷۰ میلیارد دلار رسید. اما به‌طور ناگهانی در اواسط سال ۲۰۱۷، نگرانی سرمایه‌گذاران شروع شد. خبرهای متعددی از رسوایی‌های ناشی از آزار و اذیت جنسی در بین کارکنان اوبر منتشر می‌شد. افکار عمومی این وقایع را به شخصیت بی‌اعتنای کالانیک نسبت می‌دادند.

یکی از مهم‌ترین تمهیدات اوبر برای رشد سریع و تسلط در بازار حمل و نقل در شهرها ایجاد انگیزه برای رانندگان بود.

به همین دلیل حتی کسانی که از کار در تاکسی‌ها منع شده بودند قادر به کار در اوبر بودند؛ این شامل خلافکاران هم می‌شد. در طول آن مدت سوء رفتار جنسی توسط رانندگان اوبر شد. شرکت شروع به طبقه‌بندی رفتارها کرد و ۲۱ نوع سوءرفتار و تجاوز را مکتوب و تصویب کرد و بعدا انتشار عمومی آن باعث شد که بسیاری از آن به‌عنوان حرکتی برای رشد افزایش ایمنی در کل صنعت تاکسی اینترنتی یاد کنند. ناگهان اتفاق جدیدی افتاد و هفته پایانی آگوست سال ۲۰۱۷ دارا خسروشاهی به‌عنوان مدیرعامل اوبر انتخاب شد. او در منطقه Bay Area (محدوده سیلیکون ولی) غریبه به شمار می‌آمد اما با سایت موفق اکسپدیا شهرت بسیار خوبی به هم زده بود. 

خسروشاهی پس از چند ماه توانست در هیات مدیره در هم شکسته نوعی صلح ایجاد کند این شامل کالانیک هم می‌شد. نگرانی‌ها در مورد مسائل داخلی شرکت کمرنگ شد و اوبر شرکت معقولی شد. خسروشاهی با استخدام وکلای متعددی تلاش کرد سوابق قانونی این شرکت در مجامع مختلف را اصلاح کند. او همچنین منشور ۱۴ بندی کالانیک درمورد ارزش‌های فرهنگی اوبر را ویرایش کرد. عملکرد مثبت او و تاثیرش در رسانه‌ها سرمایه‌گذاران اوبر را که میلیاردها دلار روی برد این شرکت شرط بسته بودند بسیار خوشحال کرد. اما مشکلات همچنان به خصوص در زمینه مالی پابرجاست. در نخستین سالی که اوبر تحت رهبری خسروشاهی فعالیت کرد این شرکت ۲ میلیارد دلار ضرر کرد. اینها تازه پس از عقب‌نشینی از نبردهای پرهزینه و شکست از شرکت‌هایی در چین،روسیه و جنوب شرق آسیا به دست آمده است.

اوبر در آستانه بازار سهام

اوبر در حال برگزاری جلسه Roadshow برای جذب سرمایه بعد از عرضه عمومی سهام است. خسروشاهی در این جلسات این عقیده کالانیک را که برنده رقابت کسب و کار اشتراک سفر تمام بازارها را تصاحب می کند به این شکل تصحیح کرد که برنده اشتراک سفر می‌تواند موجب تصاحب اغلب بازار‌ها شود. هنوز اوبر برنامه روشنی برای سوددهی طی چند سال آینده ندارد. شرکت لیفت رقیب اصلی این شرکت در بازار آمریکا از زمان عرضه سهامش تاکنون با ۲۶ درصد سقوط سهام روبه‌رو شده است. از سوی دیگر متخصصان بانکی پشت شرکت اوبر که در ابتدا قیمت هر سهم این شرکت را ۴۸ تا ۵۵ دلار برآورد کرده بودند حالا تخمین خود را به ۴۴ تا ۵۰ دلار کاهش داده‌اند. این موضوع باعث شده ارزش شرکت در هنگام ورود به بورس بین ۸۰ تا ۹۱ دلار تعیین شود. این رقم پایین‎تر از ۹۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلاری است که پیش از این اعلام شده بود و همه انتظارش را داشتند. هرچند خسروشاهی تلاش کرده که کالانیک از اوبر فاصله داشته باشد.

با این حال، بنیان‌گذار هنوز با این شرکت رابطه نزدیکی دارد و همچنان عضو هیات‌مدیره است. به نظر نمی‌رسد خسروشاهی به دنبال برانگیختن او آن هم در شرایط حساس عرضه عمومی سهام باشد. همه امیدوارند عرضه عمومی سهام این دو مرد را به هم نزدیک کند حتی دشمنان کالانیک در هیات‌مدیره مانند مت کولر از شرکت بنچمارک (‌از سرمایه‌داران اوبر) حالا به نفع کالانیک سخن به میان آورده است. اهمیتی ندارد کالانیک از چه زاویه و جایگاهی لحظه به صدا درآوردن زنگ‌های ورود اوبر به بورس را ببیند. روی کاغذ سهامی به ارزش چندین میلیارد دلار از شرکت را در اختیار دارد که ۶۰۰ برابر ارزش سهام خسروشاهی در اوبر است.