شهریورماه بود که خبر کشته‌شدن دو کولبر در کردستان، بازهم موضوع ساماندهی وضعیت کولبران و مشکلاتی را که مرزنشینان با آن درگیر هستند رسانه‌ای کرد. چندی پیش از آن نیز، تیمی از مجلس شورای اسلامی و همچنین برخی از مسئولان کشور برای بازدید از مناطق مرزی کشور و بررسی وضعیت کولبران به برخی از استان‌های مرزی کشور سفر کردند. یکی از مواردی که آن‌ها پیگیری می‌کردند موضوع بیمه کولبران و مشکلات بازارچه‌های مرزی بود.
پس از قول‌هایی که در زمینه ایجاد وضعیت مناسب‌تر و ایجاد اشتغال در استان‌های مرزی کشور داده شد، ۲۶ آذر وزیر کشور با اعلام این‌که در زمینه کولبری تصمیمات خوبی گرفته شده است گفت: «در دولت تصویب شد تا کولبری‌ها به‌صورت کلی متوقف شوند و برای آن‌که کرامت انسانی این افراد دچار مشکل نشود، ۱۵ بازارچه مرزی ایجاد شود.
بیش از ۸۵ درصد از کالاهایی که کولبران می‌آورند، از ایران به کشورهای دیگر رفته و از آن‌جا دوباره به‌وسیله کولبران وارد کشور می‌شود. از سوی دیگر افرادی با حداقل سه سال سکونت در روستاها کارت پیله‌وری دریافت می‌کنند و از بازارچه‌های مرزی، کالا را وارد کشور می‌کنند که البته تصمیم داریم این مرزها را ببندیم.»
رحمانی‌فضلی، وزیر کشور در حاشیه جلسه هیئت دولت درباره کولبری و ممنوعیت آن گفت: «ما نگفته‌ایم کولبری ممنوع است، گفته‌ایم که ساماندهی می‌شود. ما طرحی را در دولت مصوب کرده‌ایم که بتوانیم با اعمال برخی سیاست‌ها و حمایت‌ها و نظام‌مند کردن این افراد کار را به‌گونه‌ای انجام دهیم که مشاغل این افراد دچار مشکل نشود و قوانین و مقررات به‌طور کامل اجرا شود.
در این طرح به کرامت انسان‌ها توجه شده و از درگیری‌هایی که در مرزها ایجاد می‌شد و باعث زخمی‌شدن و در برخی موارد کشته‌شدن کولبران می‌شود، جلوگیری می‌شود و از همه می‌خواهم به این موضوع برای ساماندهی کمک کنند. جلسات متعددی در کارگروه ویژه مرز تشکیل شده و مصوباتی نیز داشته است که امیدواریم با اجرایی‌شدن آن، کولبران واقعی و افرادی که نیازمند هستند از این منافع استفاده کنند، زیرا در این شرایط دقیقا می‌دانیم که قاچاقچیانی پشت سر این کولبران هستند که این افراد حداقل سهم را می‌برند.
این موضوع از طرف دولت ابلاغ شده و درحال اجرای مقدمات آن هستیم زیرا باید ۱۳بازارچه مرزی رسمی در این طرح ایجاد کنیم و تعدادی از مراکز دیگری که به‌صورت غیرقانونی از آن‌ها کالا وارد می‌شود، بسته خواهد شد و طراحی به گونه‌ای شده که همه افرادی که در ۳۰ کیلومتری مرزهای غربی و ۵۰ کیلومتری مرزهای شرقی هستند بتوانند از آن استفاده کنند. کارت‌پیله‌وری قبلا وجود داشت، اما ماهانه بود و امروز نیز آن‌را سه ماهه کرده‌ایم و این کارت قابل واگذاری نیست.»
مجید آقابابایی، مدیرکل امور مرزی وزارت کشور، روز گذشته در نشست خبری در وزارت کشور به تشریح مصوبه هیئت دولت درباره کولبران پرداخت و گفت: «هرگز موضوع کولبری تعطیل نمی‌شود، بلکه باید همه افراد حریم مرزها را رعایت کنند و مرزبانان در صورت رعایت‌نکردن این حریم، قانون را اعمال خواهد کرد. سازمان توسعه تجارت تا سقف ۹۰۰ میلیارد تومان و برای هر کولبر در ماه ۵۰۰ هزار تومان تخفیف بازرگانی در نظر گرفته است.
برای دادوستد در چهار استان آذریایجان‌غربی، کردستان، کرمانشاه و سیستان‌وبلوچستان بازارچه‌های مرزی در ۱۳ شهرستان تشکیل خواهد شد. در سردشت، پیرانشهر، سروآباد، مریوان، بانه، ثلاث باباجانی، سرپل ذهاب، پاوه، میرجاوه، هیرمند، نمیروز، ذهک و سراوان، ۱۵ بازارچه تشکیل می‌شود. در مرزهای غربی، کسانی که حداکثر با فاصله ۳۰کیلومتری از مرز و در شرق کشور در فاصله ۵۰ کیلومتری مرز زندگی می‌کنند، کارت پیله‌وری دریافت می‌کنند. فقط کالاهایی به کشور وارد می‌شود که از نظر واردات مشکل نداشته باشند و اجازه ورود آن را سازمان توسعه تجارت داده باشد. ارائه این کالاها در بازارچه‌های ۱۵گانه نوعی ترانزیت خواهد بود و گمرک، اجازه ورود این کالاها را می‌دهد. فهرست کالاهایی که وارد کشور می‌شوند براساس مصوبه کارگروه ساماندهی مبادلات مرزی، ۴۱ قلم است و وزارت کشور موظف است تمامی معابر غیرمجاز را تعطیل کنند و کولبران را به‌سمت معابر عمومی هدایت کند.»
دوشنبه ۲۷ آذر، دریابان شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در جریان سفر خود به کردستان گفته بود: «کولبری در هیچ‌‌جا شایسته نیست و نباید فراموش کنیم انقلاب اسلامی و مسئولان کشور هیچ‌گاه به‌دنبال به‌وجود آمدن این مسئله نبودند. کولبری پاسخ شایستهای به وفاداری و فداکاری جامعه کرد نبوده و باید تلاش کنیم با فراهم‌کردن زمینه‌های اشتغال پایدار در کردستان، این وضعیت خاتمه یابد. امرارمعاش از طریق کولبری زیبنده و شایسته نظام اسلامی نبوده و قطعا پاسخ شایستهای به وفاداری کردها نیست.
به‌تازگی تصمیمات مناسبی برای تغییر جهت‌گیری در بهره‌مندی ساکنان استان‌های مرزی غرب کشور از ظرفیت‌های تبادل مرزی گرفته شده که ضمن کاهش مشکلات معیشتی مردم کردستان به مسئله کولبری نیز پایان خواهد داد.» پیش از آن نیز در ۱۲ آذرماه، عبدالکریم حسین‌زاده، رئیس فراکسیون حقوق شهروندی مجلس با بیان این‌که تداوم مسئله کولبری، رویه مطلوبی برای کسب‌وکار در مناطق مرزی نیست، گفت: «کولبران باید شغل مناسب و پایدار داشته باشند و توسعه مبادلات مرزی، راهکار مناسبی برای پایان کولبری است. با ایجاد شرایط مناسب در مرزها و اختصاص درصدی از ترانزیت و ترانسفر کالا به مرزنشینان باید تسهیلات مناسب برای اشتغال‌زایی پایدار در این مناطق عرضه شود. برخی از نمایندگان به‌دنبال طرحی هستند که براساس آن با سرمایه‌گذاری بانک صنعت‌ومعدن در مناطق مرزی مبادلات مرزی انجام شده و به این‌ترتیب کولبری پایان یابد و اشتغال ایجاد شود.»
۲۳ مرداد سال جاری، اسحاق جهانگیری، معاون‌اول رئیس‌جمهوری آیین‌نامه ساماندهی مبادله در بازارچه‌های غیررسمی موقت مرزی را ابلاغ کرد. در ماده یک این آیین‌نامه، وزارت کشور موظف به هدایت و انتقال مبادلات غیررسمی مرزی در استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و سیستان‌وبلوچستان به گمرک‌های رسمی یا بازارچه‌های مرزی شد. براساس ماده ۳ آیین‌نامه، هزینه‌های ایجاد تاسیسات اداری و زیربنایی و تاسیسات مورد نیاز واحدهای اجرایی در این بازارچه‌ها و سایر سرمایه‌گذاری‌ها و تامین کارکنان اجرایی بازارچه و اداره آن برعهده استانداری مربوط گذاشته شد.
در ماده ۴ وزارت کشور موظف شد از نظر احداث مکان و چگونگی حفظ انتظامات کنترل تردد افراد در بازارچه‌های مذکور در این آیین‌نامه، هماهنگی لازم را با گمرک انجام دهد و طبق ماده ۵ مدیریت بازارچه‌ها بر عهده گمرک گذاشته شد. ماده ۷ وزارت صنعت را مکلف کرد ظرف دو ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این تصویب‌نامه، کارت الکترونیک برای افراد واجد شرایط صادر کند. ماده ۹ علاوه بر اقلام قابل ورود مرزنشینان تعیین و ابلاغ فهرست کالاهای قابل ورود در هر یک از این استان‌ها، با پیشنهاد وزارت کشور یا وزارت صنعت و با حضور نماینده ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز مقرر شد و ماده ۱۰ آن، وزارت کشور و نیروهای نظامی و انتظامی را مکلف کرد پس از لازم‌الاجرا شدن تصویب‌نامه تمامی معابر زمینی غیرمجاز را مسدود کنند.
- 16
- 1
