به گزارش دنیای اقتصاد، اثر راه‌اندازی بازار دوم ارز در آمار تجارت خارجی کشور منعکس شد. بررسی جدیدترین آمار گمرک ایران نشان می‌دهد تراز تجاری کشور در ابتدای تابستان به نسبت خردادماه بهبود یافته است. ازسوی دیگر، تعیین تکلیف ۲۰ درصد از صادرکنندگان کالا با پایه غیرنفتی و مجوز فروش ارز صادراتی این بخش با قیمت توافقی، منجر به سیر صعودی صادرات «سایر کالاها» به لحاظ وزنی و ارزشی در تیرماه شده است. واردات کشور نیز در تیرماه متاثر از تعلیق ثبت‌سفارش‌ها و ممنوعیت‌های جدید ورود کالا، به نسبت ماه خرداد کاهش یافته است.
رصد دلار در تجارت خارجی کشور نشان می‌دهد که بازار دوم ارز توانسته تاثیرش را بر صادرات سایر کالاها که شامل کالاهای با پایه غیرنفتی هستند، بگذارد. به‌گونه‌ای‌که در تیرماه صادرات سایرکالاها نسبت به خردادماه افزایش داشته است. اگرچه تراز تجاری در ماه چهارم امسال هم منفی بوده ولی آمارها نشان می‌دهد فاصله واردات و صادرات نسبت به خردادماه کاهش داشته است. این اتفاق به‌دلیل کاهش واردات در نخستین ماه تابستان رقم خورده است که می‌توان بخشی از آن را ناشی از ممنوعیت ورود۱۳۳۹ قلم کالا و بخشی از آن را به‌دلیل تعلیق ثبت‌سفارش‌ها به منظور گروه‌بندی آنها دانست.
ولی زمزمه‌های تشکیل بازار دوم ارز از ابتدای تیرماه به گوش می‌رسید؛ به همین دلیل صادرکنندگان کالاهای سنتی، روزنه امیدی را برای صدور کالا پیش روی خود دیدند. هرچند راه‌اندازی این بازار در نوزدهم تیرماه، واردکنندگان و صادرکنندگان را اقناع نکرد و تقاضای موثری در این بازار شکل نگرفت، اما سیگنال مثبت بازار دوم توانست در صادرات سایر کالاها تاثیر اندکی بگذارد. به‌نظر می‌رسد این سیاست در صادرات تیرماه آن‌طور که مورد انتظار بود، نمایان نشده است. این موضوع به دو دلیل اتفاق افتاده است.
نخست آنکه بازار دوم ارز با گذشت ۱۹ روز از ماه آغاز به‌کار کرد. دوم اینکه به‌دلیل اطلاع‌رسانی ناکافی و آشنا نبودن فعالان اقتصادی به نحوه ورود به این بازار و خرید و فروش اظهارنامه‌های صادراتی، توقع تجار را برآورده نکرد. از این‌رو در تیرماه تراز تجاری مجددا منفی شد. از طرفی صادرات میعانات گازی و پتروشیمی نیز نسبت به ماه گذشته کاهش داشته که کارشناسان اعتقاد دارند به جز احتیاط این گروه از صادرکنندگان که بر اثر تغییر سیاست‌های ارزی ایجاد شده، سخت شدن ورود به بازارهای هدف با توجه به نگرانی کشورها از محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های آمریکا از یک‌سو و کم‌اظهاری صادرکنندگان این کالاها به دلیل الزام به بازگرداندن ارز با نرخ ۴۲۰۰ تومانی از سوی دیگر، سناریوهای محتمل درخصوص کاهش صادرات این دو گروه کالایی در تیرماه امسال نسبت به ماه قبل است.
در عین حال شنیده‌ها حاکی از آن است که قیمت‌گذاری ارز صادراتی غیرنفتی قرار است برداشته شود و گروه‌های جدیدی از صادرکنندگان در بازار دوم، ارز خود را با نرخ توافقی بفروشند. اعتقاد بر این است که اجرایی شدن این تصمیم می‌تواند تداوم سیگنال‌های مثبت را برای صادرکنندگان به همراه داشته باشد.
آمار تجارت خارجی ایران در چهار ماه منتهی به تیر سال‌جاری نشان می‌دهد که میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور به استثنای نفت‌خام، نفت کوره و نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی، ۳۷ میلیون و ۴۰۱ هزار تن به ارزش ۱۵ میلیارد و ۴۵۰ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ وزنی با افت کمتر از یک درصد و به لحاظ ارزشی با رشد حدود ۱۵ درصد روبه‌رو بوده است.
همچنین در همین مدت زمان، ۱۱ میلیون و ۵۵۲ هزار تن کالا به ارزش ۱۵ میلیارد و ۱۷۹ میلیون دلار به کشور وارد شده که به لحاظ وزنی رشد بیش از ۲ درصدی و به لحاظ ارزشی افت بیش از ۴ درصدی داشته است. تراز تجاری نیز در چهارماه منتهی به تیر سال‌جاری نیز ۲۷۱ میلیون دلار ثبت شده و حجم تجارت خارجی هم در این مدت، ۳۰ میلیارد و ۶۲۹ میلیون دلار بوده است. در مدت زمان مشابه سال قبل تراز تجاری منفی ۲ میلیارد و ۳۴۸ میلیون دلار و حجم تجارت خارجی هم ۲۹ میلیارد و ۲۹۰ میلیون دلار بوده است.
در تیرماه چه گذشت؟
تجارت خارجی در تیرماه سال‌جاری نشان می‌دهد که به‌رغم تراز مثبت تجاری چهارماه منتهی به این ماه، واردات در ماه چهارم سال از واردات سبقت گرفته و مانند ماه گذشته (خرداد) تراز تجاری نخستین ماه تابستان هم منفی بوده است. سردرگمی تجار و احتیاط آنها برای صادرات، موجب شده تا صادرات در این ماه با کاهش روبه‌رو شود. براساس آمارهای منتشر شده از سوی گمرک ایران، صادرات در تیرماه سال‌جاری ۳ میلیارد و ۸۳۲ میلیون دلار رقم خورده و واردات هم ۳ میلیارد و ۹۲۶ میلیون دلار ثبت شده است. بنابراین تراز تجاری تیرماه منفی ۹۴ میلیون دلار و حجم تجارت خارجی در این ماه نیز ۷ میلیارد و ۷۵۸ میلیون دلار است.
ارزش صادرات پتروشیمی در این ماه یک میلیارد و ۱۴۱ میلیون دلار و وزن آن ۲ میلیون و ۲۸۴ هزار تن، ارزش صادرات میعانات گازی ۳۰۶ میلیون دلار و وزن آن ۵۸۸ هزار تن و ارزش صادرات سایر کالاها نیز ۲ میلیارد و ۳۸۵ میلیون دلار و وزن آن ۶ میلیون و ۶۴۶ هزار تن است. بررسی این آمار در ماه گذشته نشان می‌دهد ارزش صادرات پتروشیمی در خردادماه یک میلیارد و ۱۸۳ میلیون دلار و وزن آن ۲ میلیون و ۲۸۸ هزار تن، ارزش صادرات میعانات گازی ۵۲۹ میلیون دلار و وزن آن یک میلیون و ۲۰ هزار تن و ارزش صادرات سایر کالاها ۲ میلیارد و ۱۶۸ میلیون دلار و وزن آن ۵ میلیون و ۸۰۷ هزار تن به ثبت رسیده است. در تیرماه سال گذشته نیز صادرات سه میلیارد و ۴۱۹ میلیون دلار و واردات ۴ میلیارد و ۲۴۷ میلیون دلار بوده؛ همچنین تراز تجاری در این ماه معادل منفی ۸۲۸ میلیون دلار و حجم تجارت خارجی در این ماه ۷ میلیارد و ۶۶۶ میلیون دلار به ثبت رسیده است.
سرنوشت صادرات در چهارماه نخست امسال
اقلام عمده صادراتی ایران در چهارماه منتهی به تیر سال‌جاری شامل «میعانات گازی» با ارزش یک میلیارد و ۸۶۴ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۱۲ درصد، «پروپان مایع شده» به ارزش ۶۹۱ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۴ درصد، «روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به جز بنزین» به ارزش ۵۵۵ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۵/ ۳ درصد، «پلی اتیلن گرید فیلم» به ارزش ۴۱۱ میلیون دلار و سهم ارزشی حدود ۳ درصد، «متانول» به ارزش ۴۰۷ میلیون دلار و سهم ارزشی حدود ۳ درصد بوده است.
آمار قطعی صادرات به تفکیک میعانات گازی، پتروشیمی و سایرکالاها هم حاکی از آن است که در چهار ماه منتهی به تیر سال‌جاری ۸ میلیون و ۷۸۸ هزار تن پتروشیمی به ارزش ۴ میلیارد و ۶۴۲ میلیون دلار صادر شده که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی افت حدود ۸ درصد و به لحاظ ارزشی با رشد نزدیک به یک درصد مواجه شده است. میعانات گازی نیز با ثبت صادرات ۳ میلیون و ۵۸۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۸۶۴ میلیون دلار به لحاظ وزنی افت حدود ۳۷ درصدی و به لحاظ ارزشی افت بیش از ۱۶ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده است. صادرکنندگان سایرکالاها نیز در مدت زمان مذکور توانسته‌اند ۲۵ میلیون و ۳۳ هزار تن کالا به ارزش ۸ میلیارد و ۹۴۴ میلیون دلار به بازارهای خارجی صادر کنند که نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ وزنی رشد بیش از ۱۱ درصد و به لحاظ ارزشی رشد حدود ۳۵ درصد را تجربه کرده است.
ترکیب بازارهای مهم کالاهای ایرانی نسبت به سه ماه منتهی به خرداد تغییری نکرده است. چین با سهم ارزشی حدود ۲۰ درصد همچنان در سر لیست خریداران کالاهای ایرانی قرار دارد که صادرات به این کشور به لحاظ وزنی نسبت به مدت مشابه سال قبل افت بیش از ۱۲ درصدی و به لحاظ ارزشی نیز رشد حدود ۸ درصدی داشته است.امارات هم با سهم ارزشی بیش از ۱۸ درصد در رتبه دوم خریداران کالاهای ایرانی قرار دارد که صادرات به این کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل افت وزنی حدود یک درصد و رشد ارزشی حدود ۳۲ درصدی را تجربه کرده است.
خریداران عراقی کالاهای ایرانی هم توانسته‌اند سهم ارزشی بیش از ۱۶ درصد را از کل صادرات از آن خود کنند و صادرات به این کشور هم به لحاظ وزنی با رشد بیش از ۱۴ درصد روبه‌رو بوده و هم به لحاظ ارزشی توانسته بیش از ۲۳ درصد رشد داشته باشد. افغانستان چهارمین مقصد صادرات ایران به‌شمار می‌آید. سهم ارزشی صادرات به این کشور بیش از ۷ درصد است. وزن کالاهای صادراتی به افغانستان نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل رشد بیش از ۱۵ درصدی داشته و ارزش صادراتی این کالاها هم با رشد حدود ۳۱ درصدی مواجه بوده است.
صادرات به کره جنوبی به‌رغم سهم ارزشی بیش از ۵ درصد، نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل، هم به لحاظ ارزشی افت بیش از ۴۰ درصدی را به ثبت رسانده و هم به لحاظ وزنی با افت بیش از ۵۲ درصدی روبه‌رو بوده است. متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی هم نیز در چهار ماه منتهی به تیر سال‌جاری معادل ۴۱۳ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش حدود ۱۶ درصدی داشته است.
چه کالاهایی و از کجا وارد کشور شده اند؟
اقلام عمده وارداتی در چهار ماه منتهی به تیر سال‌جاری شامل «قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری ردیف ۸۷۰۳ بنزینی با حجم سیلندر ۲۰۰۰cc با ساخت داخل ۱۴ درصد تا کمتر از ۳۰ به استثنای لاستیک» به ارزش ۷۲۶ میلیون دلار و سهم ارزشی حدود ۵ درصد، «ذرت دامی» به ارزش ۷۱۱ میلیون دلار و سهم ارزشی حدود ۵ درصد، «برنج» به ارزش ۶۷۵ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۴ درصد، «لوبیای سویا» به ارزش ۴۹۲ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۳ درصد و «گوشی تلفن همراه» به ارزش ۲۲۸ میلیون دلار و سهم ارزشی ۵/ ۱درصد بوده است.
ترکیب کشورهای عمده طرف معامله به لحاظ ارزش در چهار ماه منتهی به تیر امسال با اندکی تفاوت نسبت به بهار امسال روبه‌رو بوده است. ترکیه که در آمار سه ماه منتهی به خرداد سال‌جاری جزو ۵ کشور عمده طرف معامله بود، در آمار جدید جای خود را به هند داده است. بر این اساس، چین با سهم ارزشی حدود ۲۶ درصد، افت وزنی حدود ۸ درصد و رشد ارزشی بیش از ۱۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل در رتبه اول، امارات با سهم ارزشی بیش از ۱۴ درصد، افت وزنی بیش از ۴ درصد و افت ارزشی بیش از ۲۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل در رتبه دوم، کره‌جنوبی با سهم ارزشی ۵/ ۶ درصدی از کل واردات، افت وزنی نزدیک به ۱۹ درصد و افت ارزشی بیش از ۸ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل در رتبه سوم، هند با سهم ارزشی بیش از ۶ درصد، افت وزنی بیش از ۱۳ درصد و رشد ارزشی بیش از ۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل در رتبه چهارم و در نهایت آلمان با سهم ارزشی حدود ۵ درصد، رشد وزنی نزدیک به ۳۳ درصد و افت ارزشی نزدیک به ۱۳ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل در رتبه پنجم قرار گرفته است. متوسط هر تن کالای وارداتی هم ۱۳۱۴ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از ۶ درصد در ارزش دلاری کاهش داشته است.
- 10
- 7
