واکنش به سیاست‌های تجاری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در چهار فاز متفاوت از چهار گوشه جهان قابل مشاهده شده است. برخی کشورها همچون چین که از قدرت تجاری بیشتری برخوردارند نه‌تنها در قالب وضع تعرفه به اقدامات تلافی‌جویانه دست زده‌اند، بلکه همچون خودز تهدید به اقدامات تلافی‌جویانه بیشتر کرده‌اند و حتی لحن بی‌سابقه‌ای را علیه وی به‌کار برده‌اند.
برخی دیگر هنوز در فاز اثرپذیری قرار دارند که از جمله آنها می‌توان به آلماناشاره کرد که به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد ناحیه یورو حالا در جدیدترین آمار خود شاهد ردپای اثرات جنگ تجاری در میزان تولیدات کارخانه‌ای خود است. برخی همچون هندوستان به تاسی از سیاست‌های ترامپ، از یکسو تهدید به افزایش تعرفه‌ها می‌کنند و از سوی دیگر از بازبودن درهای گفت‌وگو سخن به میان می‌آورند. برخی نیز همچون روسیه بدون توسل به تهدید و ارعاب، مستقیم وارد فاز عملیاتی می‌شوند و تعرفه‌های تلافی‌جویانه را اجرایی می‌کنند. همه اینها در شرایطی است که اقتصاددانان هشدار می‌دهند که جهان قادر نیست چنین جنگ تمام‌عیار تجاری را تحمل کند. گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه دنیای اقتصاد نگاهی دارد به این تحولات.
حمله تند رسانه چینی
روز دوشنبه رسانه دولتی چین با لحنی غیرمعمول و تند، سیاست‌های تجاری ترامپ را مورد انتقاد قرار داد. روزنامه حزب حاکمکمونیست این کشور در گزارشی، دونالد ترامپ را متهم به اجرای نمایش درام خیابانی و فربینده‌ای کرده است که آرزو دارد سایر کشورها نیز در کنار او در این نمایش بازی کنند. به گزارش این روزنامه اداره یک کشور مانند تجارت نیست و اقدامات دونالد ترامپ اعتبار ملی آمریکا را به‌خطر انداخته است. به‌علاوه «جنگ تجاری» که ایالات‌متحده علیه چین به راه انداخته، تجارتبین‌المللی را وارد «یک بازی بدون برد» کرده است. در این باره خبرگزاری «رویترز» در گزارشی می‌نویسد رسانه‌های چینی که به‌شدت تحت کنترل حزب حاکم این کشور هستند همواره آمریکا و دولت ترامپ را به‌خاطر «جنگ‌تجاری» میان دو غول اقتصادی دنیا سرزنش کرده‌اند، درحالی‌که این رسانه‌ها عمدتا از هدف قرار دادن خود ترامپ خودداری می‌کردند. این بار اما روزنامه خلق حزب کمونیست چین به‌شدت دونالد ترامپ را مورد انتقاد قرار داده است.
کاهش تولیدات آلمانی
همزمان، جدیدترین آمار حکایت از آن دارند که سفارشات تولیدات آلمان در ماه ژوئن تحت تاثیر کاهش تقاضای کشورهای خارج از ناحیه یورو، ضعیف‌تر از انتظارات عمل کرد و به پایین‌ترین سطح از ژانویه ۲۰۱۷ رسید. بر اساس داده‌های جدید «اداره آمار فدرال آلمان»، سفارشات جدید بخش تولیدی این کشور که در ماه مه افزایشی ۶/ ۲ درصدی را تجربه کرده بود، در ماه ژوئن، ۴ درصد کاهش یافت. کارستن برژسکی، اقتصاددان ارشد شرکت خدمات مالی «آی‌ان‌جی» آلمان در رابطه با این کاهش کم‌سابقه می‌گوید: «آمارهای ناامیدکننده سفارشات، نشانه‌های اولیه از اثرات جنگ‌تجاری بر اقتصاد آلمان است.» به گزارش «فایننشال تایمز» دلیل عمده این امر ناشی از کاهش ۷/ ۴ درصدی سفارشات خارجی بوده است.
روسیه تلافی کرد
در دیگر گوشه جهان، روز یکشنبه دولت روسیه تعرفه‌های ۲۵ تا ۴۰ درصدی را بر طیف گسترده‌ای از کالاهای وارداتی از آمریکا اجرایی کرد. ماه گذشته میلادی دیمیتری مدودف، نخست‌وزیر روسیه، خبر از اعمال تعرفه‌های جدید علیه واردات آمریکایی داده بود و اعلام کرد این تعرفه‌ها از ۳۰۰ روز آینده اجرایی خواهند شد. به گزارش خبرگزاری «شینهوآ» چین، تعرفه‌های مورد نظر از روز یکشنبه اجرایی شدند. این اقدام دولت روسیه در تلافی وضع تعرفه فولاد و آلومینیوم دولت آمریکا بود که از ۲۳۳ مارس اجرایی شده بود.
رودست هند به ترامپ
دولت هند اعلام کرد افزایش تعرفه بر برخی کالاهای وارداتی آمریکایی از هجدهم سپتامبر لازم‌الاجرا خواهد بود در حالی که دولت هند وضع تعرفه اضافی بر کالاهای وارداتی آمریکایی را به ماه آینده میلادی یعنی سپتامبر موکول کرده است، در عین حال اعلام کرد باب توافق برای پرهیز از جنگ تجاری میان دو کشور باز است. اختلافات تجاری میان هند و ایالات‌متحده از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ بالا گرفته است. به گزارش «ایبنا» و به نقل از «رویترز»، هند که بزرگ‌ترین خریدار بادام آمریکا است، در ماه ژوئن تصمیم به افزایش تعرفه واردات تا ۲۰ درصد روی این کالا گرفت. تجارت دو کشور در سال ۲۰۱۶ میلادی به ۱۱۵ میلیارد دلارافزایش پیدا کرد؛ اما ترامپ خواهان کاهش کسری تراز تجاری ۳۱۱ میلیارد دلاری آمریکا با هند و درحال فشار به دهلی نو برای کاهش موانع تجاری است.
درحال‌حاضر هند به اتحادیه اروپا و چین در راستای مقابله به مثل در برابر سیاست افزایش تعرفه ترامپ بر فولاد و آلومینیوم پیوسته است. همچنین هند در یک اقدام سختگیرانه علیه آمریکا تصمیم به افزایش تعرفه ۱۲۰۰ درصدی بر واردات گردوی این کشور گرفته است. البته هند پیشنهاد خرید محصولات نفتی از آمریکا را به‌منظور کمک برای کمتر کردن کسری تراز تجاری داده است؛ از طرفی هم آمریکا بزرگ‌ترین تامین‌کننده سلاح هند است و شرکت‌های آمریکایی در معاملات فروش هواپیمای جنگی، قراردادهای میلیارد دلاری دارند.
جهان طاقت «جنگ‌تجاری» را ندارد
در بحبوحه اقدامات تلافی‌جویانه و اوج‌گیری تهدیدات تجاری و تعرفه‌ای، سلیم ریحان، استاد اقتصاد دانشگاه داکا بنگلادش، در تحلیلی که در روزنامه «دیلی استار» این کشور به چاپ رسیده است می‌نویسد جهان طاقت «جنگ‌تجاری» تمام‌عیار را ندارد. به نوشته ریحان، در سه دهه اخیر ایده «جهانی‌شدن» و «تجارت آزاد» مفهوم غالب جامعه جهانی بوده است.
به‌رغم برخی محدودیت‌ها، اما جهانی‌شدن و نظام تجارت آزاد در توسعه اقتصادی، کاهش فقر و تقویت یکپارچگی کشورها نقش بسزایی داشته است. در این باره اما تنش‌های تجاری میان غول‌های اقتصادی دنیا، شیپور «جنگ‌تجاری» را به‌صدا درآورده است که اقتصاد جهان تاب آن را ندارد. در این باره ضروری است در بحبوحه این جنگ، بر اهمیت نظام تجاری قانون‌‌محور تاکیدی چندباره شود. درحال‌حاضر با وجود چالش‌های نوظهور و پیچیده نظام تجاری، «سازمان تجارت جهانی» نیاز به احیای قوا و تجدید نیرو دارد.
- 17
- 4
