اکنون وقت حذف صفر از پول نیست

به گزارش ایلنا، عباس شاکری در خصوص حذف ۴ صفر دیدگاه خود را مطرح کرد و با اشاره به سابقه چنین طرحی در کشور گفت: در سال ۹۲ پژوهشی در همین خصوص برای وزارت اقتصاد و دارایی انجام دادم، به‌طورکلی هر موقع دولت‌مردان ما سیاستی اتخاذ می‌کنند که منجر ‌به بی‌ثباتی در اقتصاد می‌شود گریزی به مقوله حذف صفر می‌زنند که آن زمان هم وضعیت همین‌گونه بود. بحث پول موضوع پیچیده‌ای است اندیشمندانی مانند هیوم پول را مانند روغن می‌دانند که چرخ‌های اقتصاد را به حرکت وا می‌دارد، البته این را باید در نظر داشت که آن زمان پول‌ها به‌صورت سکه و نقره بود و ارزش ذاتی داشته و الان که هر وقت یک رئیس بانک مرکزی دلش بخواهد پول چاپ می‌کند.

هیوم و آدام اسمیت اقتصاددان‌های دهه ۷۰ بر این اعتقادند که پولی که تزریق می‌شود به تورم تبدیل می‌شود و همه به یک نسبت تحت تاثیر آن قرار می‌گیرد، اما در کشور ما وضعیت این‌گونه نیست و مطابق آمارهایی که خود بانک مرکزی اعلام کرده ۷۰ درصد از سپرده‌های بانک‌ها متعلق به نیم‏درصد صاحبان سپرده است. همین عامل باعث شده که این پرش قیمت‌ها به مذاق برخی خوش بیاید و الان دارند زمینه‌چینی می‌کنند که چون نقدینگی بالا هست باید باز هم منتظر‌ گران‏شدن کالاها باشید، این درحالیست که ما اگر ۲۳ میلیون شاغل داشته باشیم تنها ۷ درصد نقدینگی در دست آنها است. پس چگونه می‌شود این تغییرات تورمی به وجود می‌آید وقتی که اینها در اقلیت هستند یا وقتی آپارتمان در یک منطقه معمولی تهران از متری ۴ میلیون به ۲۰ میلیون تومان می‌رسد. این فقط حاصل کار همان نیم‏درصد است که برای افزایش ثروت خود این کار را کرده‌اند.‌ 

شاکری با اشاره به سابقه حذف پول در کشورهای مختلف گفت: اولین بار حذف صفر در آلمان پس از جنگ جهانی اول رخ داد و پس از آن چندین کشور هر کدام چندین‏بار این کار را انجام دادند که برخی موفقیت‏آمیز و برخی هم ناموفق بوده است.

وی ادامه داد: کشورهایی که این کار را انجام می‌دهند یک ابر تورم را دارند که اگر متناسب باشد مانند یک سیلاب پس از مدتی فروکش می‌کند و اگر نامتناسب باشد تا سال‌های سال تخریب‌گر و گریبانگیر اقتصاد خواهد بود. امروز ابر تورمی که اقتصاد ما با آن درگیر شده خیلی پیچیده و خیلی نامتناسب است، به‌طور مثال قیمت‌ کالاها چند برابر شده اما حقوق کارمندان را تنها نزدیک به ۳۰ درصد افزایش داده‌اند یا مثلا من به عنوان یک پژوهشگر اگر بخواهم کتاب چاپ کنم باید ۷ برابر قبل قیمت کاغذ پرداخت کنم درحالی‏که فقط شش درصد حقوق من افزایش پیدا کرده و یا نکته دیگر اینکه ما نهاده‌های دامی را با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد می‌کنیم اما در آخر لبنیات و سایر محصولات دامی با قیمت بازار آزاد محاسبه می‌شود، این یعنی انحصار و فساد در اقتصاد و تورم ما وجود دارد و هیچ‏کسی هم جلودار آن نیست.

شاکری افزود: از برنامه اول تا حالا هزار برابر پول ملی ما تضعیف شده است که این افتخاری برای روسای بانک‌ مرکزی ایران است. اصلاحات پولی که به خاطر پرش قیمت‌ها صورت می‌گیرد بسیار آسان‌تر از اصلاحاتی است که به‌خاطر فساد و رانت وجود دارد که وضعیت ما الان مورد دوم است.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه با اشاره به وضعیت فعلی کشور و آثار حذف ۴ صفر گفت: با اینکه ما الان تورم نامتناسب را تجربه می‌کنیم اما هنوز قیمت‌ها مضربی از ۴ نیست. اکنون شرایط خاصی داریم. ما با تحریم‌ها مواجهیم و به جای اینکه سیاست‌های ما خنثی‌کننده آنها باشد مکمل این تحریم‌ها بوده، این اقدام و حذف ۴ صفر نمی‌تواند کاری از پیش ببرد و فقط هزینه‌های ضرب سکه و اسکناس و امحای اسکناس‌های قبلی بالاتر می‌رود از طرف دیگر سبک‌ها و حسابداری تغییر پیدا کند که آن هم دردسرهای خودش را دارد. ما اگر قیمت‌ها را مضربی از ۴ قرار دهیم بسیاری از کالاهای ما قیمت‌های اعشاری پیدا می‌کنند مثلاً قیمت یک کالای ۱۲۷۰ تومانی و یا ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومانی به اعشار تبدیل می‌شود. نکته اینجاست که تجربه نشان می‌دهد قیمت واگذاری‌ها هیچ‏وقت منصفانه نبوده است در حالی که نظریه‌پردازان بازار مانند اسمیت بر قیمت‌گذاری منصفانه و حقوق منصفانه تاکید می‌کند. اما می‌بینیم وقتی ارز سه برابر می‌شود قیمت‌ها ۷ برابر می‌شود، پس ما یک نظام قیمت‌گذاری دلبخواه و به دور از انصاف در کشور داریم و از طرف دیگر هیچ‌گونه نظارتی بر روی قیمت‌گذاری‌‌ها و نحوه فروش نداریم، به‏طوری‌که همه از این موضوع شاکی هستند. پس به‌طور حتم در هنگامی که صفرها حذف می‌شود قیمت‌های اعشار به سمت بالا روند می‌شود و این باعث اثر تورمی بالایی خواهد شد.‌ 

شاکری ادامه داد: نکته دیگر بالارفتن احتمال پولشویی است. اکنون در دنیا همه بانک‌ها کنترل می‌شود و دیگر امکان ضعیفی وجود دارد که بانکی پولشویی انجام شود، پس بهترین روش نگه‏داشتن اسکناس و پول فیزیکی است که با این روش و کم‏شدن حجم اسکناس احتمال پولشویی بالاتر خواهد رفت.

وی با اشاره به شاخص‌های اقتصادی گفت: رشد سرمایه‌گذاری صنعتی در دوران جنگ با نفت ۷ دلاری مثبت بود اما الان منفی شده است، از طرف دیگر ما در شرایط اقتصادی پایدار نداریم و اعتماد بین مردم و سیاست‌گذاران به پایین‌ترین حد خود رسیده است. در حالی که همه نظریه‌پردازان و مکتب‌های اقتصادی یا به نظارت اعتقاد دارند یا برای کنترل بازار رقابتی را توصیه می‌کنند اما اکنون ما هیچ‏کدام از آنها را نداریم.‌ بر همین اساس، من اعتقاد دارم الان وقت این کار نیست و در صورت انجام این کار هیچ اثر حقیقی شاهد نخواهیم بود، بلکه تنها اثر تورمی بالا و شکستن قبح قیمت‌ها و اضافه‏کردن هزینه‌ها خواهیم داشت. آن‌هم در شرایطی که تحریم هستیم و مشکل نقدینگی در گردش داریم و تمام وزرای اقتصادی به دنبال تامین مواد اولیه کارخانه‌ها هستند، وقتی ما با این هیجان‌ها درگیر هستیم به نظر حذف ۴ صفر و تغییر واحد پول ملی عقلانی نمی‌آید.