دو اثر فروش هواپیما به ایران

به گزارش دنیای اقتصاد، اجرایی شدن قرارداد خرید هواپیما ازسوی ایران از بوئینگ می‌تواند زمینه رفع دو نگرانی عمده این شرکت هواپیماساز آمریکایی باشد. در نشست سالانه سهامداران بوئینگ که اخیرا برگزار شده، حاضران در جلسه اعلام کرده‌اندکه درصورت تحویل هواپیماهای بوئینگ کوتاه‌برد و بلندبرد به دو شرکت هواپیمایی ایرانی (ایران ایر و آسمان)، ریسک کاهش یک سوم از تولیدات بوئینگ از بین می‌رود.

همچنین ازآنجاکه به‌دلیل رکود حاکم بر این شرکت نگرانی از تعدیل نیرو نیز وجود داشت، کارشناسان بر این باورند که قرارداد دو شرکت ایرانی با بوئینگ، این موضوع را هم بر طرف خواهد کرد و بازخرید احتمالی نیروها به تعویق خواهد افتاد. از سوی دیگر گفته می‌شود معامله بوئینگ با ایران‌ایر، موجب افزایش فروش هواپیماهای بوئینگ ۷۷۷ خواهد شد. این در حالی است که فروش هواپیماهای بلندبرد این شرکت آمریکایی اخیرا کاهش یافته است.

ایران ایر و بوئینگ ۲۱ آذرماه سال گذشته قرارداد خرید ۸۰ فروند هواپیما را امضا کردند و قرار شد این تعداد هواپیما طی بازه زمانی ۱۰ ساله به ایران تحویل داده شود. ارزش این قرارداد ۱۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار است که شرکت بوئینگ فاینانس آن را بر عهده گرفته است. زمان تحویل اولین هواپیمای بوئینگ به ایران نیز سال ۲۰۱۸ خواهد بود. اول اسفندماه ۹۴ بود که شرکت بوئینگ اعلام کرد: دولت آمریکا برای این شرکت مجوز مذاکره با ایرلاین‌های ایرانی برای فروش هواپیما را صادر کرده است.

مجوزی که بسیاری از کارشناسان آن را گامی رو به جلو تلقی کردند تا این شرکت آمریکایی از رقیب اروپایی‌اش (ایرباس فرانسه) در به‌دست آوردن بازار ایران عقب نیفتد. اول مهر ماه ۹۵ نیز وزارت خزانه‌داری آمریکا دو مجوز برای فروش هواپیماهای مسافربری دو شرکت معتبر ایرباس و بوئینگ به ایران را صادر کرد. مجوزی که بازتاب‌های مختلفی در جامعه بین‌المللی و داخلی داشت. این خبر ابتدا ارزش سهام بوئینگ در بازار وال‌استریت را بالا برد؛ از سوی دیگر به سود رتبه اعتباری دو غول هواپیماساز جهان نیز تمام شد. قرارداد ایران ایر و بوئینگ بزرگ‌ترین فروش کالاهای آمریکایی به ایران از زمان لغو تحریم‌ها به‌شمار می‌رود. پیش از این آخرین فروش بوئینگ به ایران هواپیماهای «جمبو جت ۷۴۷» بود که در سال ۱۹۷۷ دو سال قبل از وقوع انقلاب در ایران، تحویل داده شد.

بوئینگ پیش از انقلاب اسلامی ایران بزرگ‌ترین تامین‌کننده هواپیماهای مسافربری برای کشور بود و هواپیماهای ساخت این شرکت آمریکایی در بیش از دو دهه گذشته همچنان در خطوط هوایی ایران پرواز می‌کنند.

اما نوسازی ناوگان هوایی ایران به خریدهای عمده ایران‌ایر از دو شرکت بزرگ هواپیماساز جهان (ایرباس و بوئینگ)ختم نشد و شرکت هواپیمایی دیگری از ایران نیز به‌منظور ترمیم ناوگان خود به خرید از هواپیماساز آمریکایی روی آورد و توانست در ابتدای امسال، تفاهم خرید ۶۰ فروند هواپیمای نسل جدید بوئینگ۷۳۷مکس را که از جمله محبوب‌ترین تولیدات این شرکت آمریکایی است، در ۱۶ فروردین ماه امضا کند. تفاهم‌نامه منعقدشده بین شرکت آسمان و بوئینگ برای خرید ۶۰ فروند هواپیما، پس از یک سال مذاکره از سوی نمایندگان این دو شرکت در تهران امضا شد.

طبق تفاهم‌نامه‌ای که منعقد شده، قرار است این هواپیماها از سال ۲۰۲۲ میلادی به تدریج به شرکت هواپیمایی آسمان تحویل شود. نمایندگان دو شرکت توافق کرده‌اند که در سال ۲۰۲۲ میلادی ۵ تا ۱۰ فروند از این هواپیماها به ناوگان هوایی ایران اضافه شود. بر این اساس مجموع خرید دو شرکت ایران ایر و آسمان از بوئینگ ۱۴۰ فروند هواپیما است که برآورد می‌شود با عملیاتی شدن قرارداد جدید ایران با بوئینگ، حدود ۱۸ هزار شغل در آمریکا ایجاد خواهد شد.

براساس آنچه آمارها نشان می‌دهند، از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴، بوئینگ ۸۴۲۸ سفارش دریافت کرده و ۴۴۵۸ فروند هواپیما تحویل داده است. برخی از کارشناسان بر این باورند که بوئینگ شرکت خوش قولی است و می‌تواند به تعهدات خود در زمان مقرر عمل کند. همچنین این شرکت آمریکایی طی سال ۲۰۱۵ در مجموع ۷۶۲ فروند هواپیما به ارزش کل ۱۲۵ میلیارد دلار تحویل داده است.

تاثیر ایران بر سرنوشت ۷۷۷

روز دوشنبه اول مه ۲۰۱۷(۱۱ اردیبهشت ۹۶) نشست سالانه سهامداران بوئینگ برگزار شد. این نشست هرسال با حضور سهامداران این شرکت هواپیمایی برگزار می‌شود و سهامداران از وضعیت مالی و عملکرد شرکت مطلع می‌شوند. در حاشیه برگزاری این نشست گزارش‌هایی درمورد فروش هواپیما به ایران ارائه شد.

براساس گزارش سایت خبری سیاتل تایمز، دنیس مویلنبورگ، مدیرعامل شرکت بوئینگ پس از نشست سالانه این شرکت در شیکاگو به خبرنگاران گفت: تحویل هواپیماها به ایران در سال آینده همچنان در دستور کار قرار دارد. بوئینگ در حال «پیشرفت مستمر» در نهایی کردن شرایط فروش ۸۰ فروند هواپیما به شرکت ایران‌ایر است و انتظار دارد اولین هواپیماها را در سال آینده میلادی به تهران تحویل دهد. این اولین هواپیمای آمریکایی خواهد بود که از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تحویل ایران می‌شود.

دنیس مویلنبورگ گفت: «این مساله همچنان در دستور کار قرار دارد. این واقعا مهم است که در همه گام‌های این فرآیند، ما با دولت آمریکا همکاری می‌کنیم.»

قرارداد ۶/ ۱۶ میلیارد دلاری بوئینگ با ایران‌ایر و یک قرارداد ۳ میلیارد دلاری این شرکت با هواپیمایی آسمان دو مورد از ابتکارات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا را در مقابل هم قرار داده است: وعده‌های انتخاباتی وی در زمینه سختگیری بیشتر در قبال ایران و قول وی برای تقویت صادرات کالاهای آمریکایی به منظور افزایش فرصت‌های شغلی در اقتصاد این کشور. دیوید الماسی، معاون مرکز ملی تحقیقات عمومی که یک اندیشکده محافظه‌کار آمریکایی است، در این نشست سالانه اظهار کرد: «قراردادهای بوئینگ با ایرلاین‌های ایرانی با ماموریت این شرکت در حفاظت از ارزش‌های آمریکایی ناسازگار به نظر می‌رسد.»

این سخنان در شرایطی بیان می‌شود که معامله با شرکت ایران‌ایر، موجب افزایش فروش هواپیماهای بوئینگ ۷۷۷ خواهد شد. این در حالی است که فروش هواپیماهای بلندبرد این شرکت آمریکایی اخیرا کاهش یافته است و مشتریان منتظر مدل‌های جدیدی هستند که انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۰ وارد بازار شود. بوئینگ ظرفیت پذیرش سفارش برای ۱۲۴ فروند هواپیمای ۷۷۷ را دارد؛ اما این ظرفیت پر‌نشده است. هواپیمای ۷۷۷ بزرگ‌ترین جت دو موتوره بوئینگ به‌شمار می‌رود. سفارش ۱۵ فروند هواپیمای ۷۷۷ از سوی ایران‌ایر روند ملایم تولید این نوع هواپیما در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ را تضمین می‌کند.

این در شرایطی است که شرکت بوئینگ در تاریخ ۱۲ دسامبر ۲۰۱۶(۲۲ آذر ۹۵) اعلام کرد: به‌دلیل کندی رشد فروش هواپیمای ۷۷۷، تولید این مدل را به پنج فروند در ماه کاهش می‌دهد. این شرکت‌ هواپیمایی به‌منظور اجتناب از کاهش تولید، باید برای هواپیمای مدل ۷۷۷ مشتری پیدا کند؛ زیرا کاهش تولید بوئینگ ۷۷۷ بر مشاغل این شرکت هواپیمایی تاثیر منفی دارد و این شرکت مجبور خواهد شد تعدادی از کارکنان خود را بازخرید کند. اما به نظر می‌رسد قرارداد با ایران‌ایر این مشکل را تا حدودی حل کرده است. مدیرعامل بوئینگ در نشست سالانه این شرکت گفت: اگر هواپیماهای فروخته شده به ایران‌ایر را به فهرست فروش شرکت اضافه کنیم، ۹۰ درصد هواپیماهای تولیدشده توسط شرکت طی دو سال آینده فروخته خواهند شد. این مساله ریسک کاهش یک سوم از تولید شرکت و بازخرید احتمالی نیروها را کاهش خواهد داد.

بوئینگ در سال ۲۰۱۶ برای هواپیمای ۷۷۷، ۱۷ سفارش دریافت کرد که تعداد سفارش‌ها نسبت به ۵۸ سفارش در سال ۲۰۱۵ و ۲۸۳ سفارش در سال ۲۰۱۴ بسیار کاهش یافته است. مویلنبورگ افزود: «ما مرحله کسب مجوز را پشت سر گذاشته‌ایم.» بوئینگ «در حال کار روی ساختار تامین مالی این قراردادهاست.» به گفته مویلنبورگ، بوئینگ در سال جاری میلادی ۹ سفارش برای هواپیمای ۷۷۷ دریافت کرده است و احتمالا فروش‌های بیشتری نیز در راه خواهد بود. مویلنبورگ می‌گوید: «درمورد چشم‌انداز هواپیمای ۷۷۷ خوش‌بین هستم.»

با وجود کندی رشد فروش هواپیمای مدل ۷۷۷، سود شرکت بوئینگ در فصل نخست سال ۲۰۱۷ نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. این شرکت در نشست سالانه خود اعلام کرد: سود خالص در فصل نخست امسال(۲۰۱۷) نسبت به همین دوره در سال گذشته ۱۹ درصد افزایش یافته و به یک میلیارد و ۴۵۱ میلیون دلار رسیده است. دنیس مویلنبورگ در این اجلاس گفت: «به دلیل تمرکز بر قابلیت تولید و عملکرد، تیم بوئینگ نتایج فصلی خوبی ازجمله رشد سود سالانه و جریان نقدینگی عملیاتی را ثبت کرد. ما از طریق سرمایه‌گذاری در محصولات جدید، نوآوری و نیروی انسانی، بوئینگ را در موقعیت رشد قرار می‌دهیم و همچنان به تعهد خود مبنی بر بازگرداندن سود به سهامداران پایبند هستیم.» شرکت بوئینگ پیش‌بینی می‌کند درآمد این شرکت در کل سال ۲۰۱۷ در محدوده ۹۰ میلیارد تا ۹۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار خواهد بود.