سقوط سهمگین درآمدهای گازی روسیه و عقب‌نشینی پوتین از سیستم پرداخت روبلی

درحالی‌که آمارهای بین‌المللی از سقوط درآمدهای صادرات گاز روسیه به یک‌چهارمِ سطح روزهای نخست تهاجم نظامی این کشور به اوکراین حکایت دارد، کشورهای غربی بیشتری اقدام به توقف خرید گاز روسیه می‌کنند.

وزارت خارجه بریتانیا روز یکشنبه ۱۱ دی رسماً اعلام کرد این کشور واردات گاز مایع (ال‌ان‌جی) از روسیه را متوقف کرده است. پیشتر برخی کشورهای بالکان هم اقدام مشابهی انجام داده بودند.

در بیانیه بریتانیا آمده است که این کشور در تلاش برای قطع درآمدهای جنگ غیرقانونی دولت ولادیمیر پوتین علیه اوکراین است و از کشورهای دیگر که برای کاهش وابستگی به گاز روسیه تلاش می‌کنند، حمایت می‌کند.

بریتانیا در سال گذشته میلادی ۷۵ میلیارد متر مکعب مصرف گاز داشته که ۳.۲ میلیارد متر مکعب آن شامل گاز مایع روسیه بوده است؛ به‌عبارتی، این کشور تنها وابستگی چهاردرصدی به واردات گاز روسیه داشت.

روسیه قبل از تهاجم نظامی به اوکراین در سال ۲۰۲۱ حدود ۲۴۰ میلیارد متر مکعب صادرات گاز و گاز مایع داشت که ۱۵۵ میلیارد متر مکعب آن راهی اتحادیه اروپا شده بود.

آمارهای شرکت گازپروم روسیه، که انحصار صادرات گاز با خطوط لوله این کشور را در دست دارد، نشان می‌دهد در ۱۱ ماه ابتدایی پارسال صادرات گازش به بازارهای غیر از کشورهای عضو سابق اتحادیه جماهیر شوروی بیش از ۴۴ درصد کاهش یافته و به ۹۵ میلیارد متر مکعب سقوط کرده است.

اتحادیه اروپا واردات گاز از روسیه را به‌شدت کاهش داده و کرملین نتوانسته بازارهای آسیایی را جایگزین اروپا کند.

آمارهای نهادهای بین‌المللی از جمله شرکت بروگل نشان می‌دهد که درآمدهای روزانه صادرات گاز روسیه از حدود ۴۵۰ میلیون دلار در روزهای ابتدایی تهاجم نظامی به اوکراین در اواخر زمستان پارسال به حدود ۱۲۰ میلیون دلار در روزهای گذشته سقوط کرده است.

ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه که فروردین امسال دستور پرداخت پول گاز این کشور توسط کشورهای غیردوست با ارز روبل را صادر کرده بود، طی روزهای گذشته از تصمیم خود عقب‌نشینی کرد و طی دستور دیگری اعلام کرده این کشورها می‌توانند پول گاز واردتی از روسیه را با ارزهای بین‌المللی پرداخت کنند.

روسیه با مجبور کردن مشتریان به پرداخت پول گاز با روبل در تلاش بود تا ارزش پول ملی خود را حفظ کند؛ اقدامی که با موفقیت نیز همراه بود، اما این تصمیم باعث توقف خرید گاز روسیه توسط برخی از مشتریان این کشور شد.

به رغم افت چشمگیر خرید گاز روسیه توسط اتحادیه اروپا، آمارهای بروگل نشان می‌دهد که با رشد واردات گاز این اتحادیه از دیگر کشورها، خصوصا گاز مایع آمریکا، ذخایر زیرزمینی گاز اعضای اتحادیه اروپا تقریباً پر شده و قیمت گاز نیز به شدت افت کرده است.

هفته گذشته، ذخایر زیرزمینی گاز اتحادیه اروپا ۹۳ میلیارد متر مکعب بود که ۲۲ میلیارد متر مکعب بیشتر از روزهای پایانی سال ۲۰۲۱ است.

این آمارها نشان می‌دهد که مجموع درآمد روسیه از صادرات گاز از زمان تهاجم نظامی به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ به حدود ۶۸ میلیارد دلار رسیده که به خاطر جهش قیمت‌های جهانی گاز در سال گذشته، بالاتر از سال ۲۰۲۱ است.