به گزارش مهر، بررسی ها نشان می دهد غالب اقدامات وزارت نیرو برای مقابله با چالش برق در سال های اخیر متمرکز بر بخشهای صنعت و کشاورزی بوده است. به طوری که بر اساس گفته کارشناسان در سال گذشته حدود ۴۰۰۰ مگاوات از میزان مصرف برق در بخشهای صنعت و کشاورزی کاسته شد تا خاموشی برق رخ ندهد. برخی اقدامات در سالهای گذشته مانند رایگان کردن قیمت برق بخش کشاورزی در ساعات کم باری مثبت بوده و با استقبال برخی از کشاورزان هم همراه شده است.
همچنین سیاستهای تشویقی در بخش صنایع به منظور انتقال تعمیرات به فصول گرم و همچنین جابهجایی مصرف از ساعت اوج به کمباری و دادن پاداش به صنایع نیز مناسب است. اما باید به این نکته توجه داشت که اقدامات طرحهای ذخیرهسازی برای صنایع در صورتی صحیح است که کاملا داوطلبانه ( یا حداقل با اطلاع قبلی در شرایط حاد) از سمت صنایع انجام شود. این در حالی است که در سالهای گذشته مکررا مشاهده شدهاست که برخی خاموشیهای ناگهانی و اجباری در بخش صنایع رخ داده و این بخشها را با آسیب جدی روبرو کردهاست. به عنوان مثال، یکی از بدترین اثرات خاموشی در صنایع کوچک، تلفشدن ۲ هزار قطعه مرغ در شهرستان شوط بود که در هفته پیش رخ داد.
بیشترین مصرف مربوط به کدام گروه است؟
با توجه به داده های وزارت نیرو، مصرف بخش خانگی کشور در زمان اوج بار بیش از ۵۰ درصد از کل مصرف و مصرف برق صنایع در زمان اوج بار حدود ۱۸ درصد از کل مصرف است.
همچنین بیشترین سهم در زمینه تقاضای مصرفی زمان اوج بار مربوط به بخش خانگی با ۵۰.۸ درصد است. به همین دلیل در صورتی که درصد مساوی از بخشهای مختلف به عنوان معیار کاهش اوج بار قرار بگیرد، بخش خانگی بیشترین کاهش در توان مصرفی اوج بار را خواهد داشت.
علاوه بر این، آمار منتشرشده از وزارت نیرو نشان میدهد که اختلاف اوج مصرف تابستان و زمستان در سال ۹۶ به بیش از ۲۰۰۰۰ مگاوات رسید که سهم وسایل سرمایشی بخش خانگی از این عدد در حدود ۱۵۰۰۰ مگاوات بودهاست. اما برخلاف بخش خانگی، بخش صنعت در طول سال مصرف یکنواختی داشته و تاثیری بر اختلاف اوج مصرف تابستان و زمستان ندارد.
با توجه به مطالب فوق میتوان گفت که اثر صنعت بر اختلاف بار تابستان و زمستان در حد صفر و کل مصرف صنعت در لحظه اوج بار فصل تابستان هم در حدود یکسوم بخش خانگی است.
با این وجود و علیرغم آنکه عمده اتلاف انرژی در بخش خانگی و در دهک های بالای درآمدی جامعه اتفاق می افتد، هیچ مکانیزمی برای اصلاح الگوی مصرف این گروه و هیچ سازوکار تنبیهی بازدارندهای برای آنها تدارک دیده نشدهاست.
سهم وسایل سرمایشی سه دهک بالای جامعه بیش از کل توان مصرفی صنایع بزرگ
احمد حسینی، کارشناس انرژی با بیان اینکه با توجه به دادههای مرکز آمار، مشترکین پرمصرف خانگی بیش از ۴۲ درصد انرژی برق این بخش را مصرف میکنند، گفت: با همین نسبت میتوان گفت که تنها توان مصرفی وسایل سرمایشی سه دهک بالای جامعه بیش از ۶۰۰۰ مگاوات است. این در حالی است که توان مصرفی صنایع بزرگ در هیچ روزی از سال ۹۶ از ۵۰۰۰ مگاوات تجاوز نکرده است. در واقع میتوان گفت که توان وسایل سرمایشی سه گروه درآمدی بالای جامعه بیشتر از توان مصرفی کل صنایع بزرگ کشور است. به همین دلیل باید برای حل بحران برق به جای تمرکز بر بخش صنعت، بر بخش پرمصرف خانگی تمرکز کرد.
وی ادامه داد: علاوه بر این، سیاستگذاری انرژی در بسیاری از کشورهای صنعتی مانند آلمان، کره جنوبی، مالزی و سوئد نشان می دهد که علاوه بر بالاتربودن سهم مصرف برق صنایع نسبت به بخش خانگی، قیمت برق صنعتی نسبت به خانگی در این کشورها ارزانتر است، اما در ایران مشاهده میشود که قیمت برق صنایع در حدود ۱.۴ برابر قیمت بخش خانگی است و در تابستان هم به میزان ۲۰ درصد به تعرفه برق صنایع افزوده می شود. این امر کاملا غیرمنطقی و بر خلاف سیاستهای قیمتی در کشورهای پیشرفته است.
دریافت عوارض بهره وری از صنایع
حسینی با اشاره به اینکه معمولا یکی از مهمترین ایراداتی که در رابطه با حمایت از بخش صنعت مطرح میشود، عدم بهرهوری صنایع است، ادامه داد: در این باره باید گفت هرچند ممکن است برخی از صنایع کشور بهره ور نبوده و باید برای ارتقای بهره وری در بخش انرژی آنها نیز اقدام کرد اما به هرحال بخش صنعت کشور منجر به تولید و افزایش اشتغال میشود.
حال اینکه بخش خانگی علاوه بر عدم بهرهوری انرژی، منجر به تولید و ارزش افزوده هم نمیشود. همچنین تذکر این نکته نیز ضروری است که افزایش قیمت برق برای همه صنایع منجر به افزایش بهرهوری در مصرف انرژی نشده و راهکار صحیح برای نیل به این هدف، میتواند اخذ عوارض بهرهوری از صنایع باشد. با اخذ عوارض بهره وری، صنایع بهره ور از غیربهرهور تفکیک شده و سیاست قیمتی نیز هدفمند میشود.
براین اساس به نظر میرسد که اعمال سیاستهای قیمتی غلط و قطعی برق صنایع کشور توجیه منطقی و علمی ندارد و ضروری است تا برای مقابله با چالش تامین برق در ایام پیک مصرف، سیاست های هوشمندانهای در جهت کنترل بخش پرمصرف خانگی اتخاذ شده و از تمرکز بر بخش صنعت اجتناب شود.
البته در این راستا مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده است که قیمت برق برای مشترکین پرمصرف خانگی که ۲۵ درصد از کل مشترکین خانگی را تشکیل میدهند، افزایش یافته و تمامی درآمد حاصل از آن به مشترکین کم مصرف که ۷۵ درصد از کل مشترکین خانگی هستند، پاداش داده شود. با توجه به تجربیات دنیا، این شیوه پیشنهادی قطعا بر کاهش اوج مصرف برق موثر بوده و علاوه بر ایجاد رضایت عمومی، بخش قابل توجهی از چالش تامین برق در سال جاری را حل خواهد کرد.
- 11
- 5