گمانه‌زنی‌ها درباره نامزدی عبدالله‌گل در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه

ایرنا،باریش یارکاداش نماینده شهر استانبول در مجلس ملی ترکیه و عضو حزب جمهوری خواه در مصاحبه با شبکه تلویزیونی تی.آر.تی این کشور مدعی شد: عبدالله گل شخصیت آرامی دارد که اهل دعوا و منازعه سیاسی نیست و در حال حاضر منتظر است تا احزاب راستگرای مرکز و حزب جمهوری خواه خلق دست به یک ائتلاف زده و به وی پیشنهاد نامزدی از سوی این ائتلاف در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۹ را ارائه دهند.

در بعضی از رسانه های نزدیک به احزاب مخالف دولت ترکیه، به شکاف عمیق درون حزب عدالت و توسعه اشاره شده و این رسانه ها انتقادات عبدالله گل از وضعیت موجود کشور را در راستای تمایل وی برای حضور در رقابت انتخاباتی ۲۰۱۹ ارزیابی کرده اند.

چندی پیش دولت ترکیه به شهروندانی که شب کودتا به مقابله با کودتاچیان پرداختند، مصونیت قضایی اعطا کرد که با اعتراض بسیاری از چهره های سیاسی و احزاب مختلف به ویژه عبدالله گل مواجه شد.

رییس جمهوری پیشین ترکیه در واکنش به اعطای مصونیت قضایی به برخی از شهروندان گفت: این حکم مطابق با قانون نیست و من امیدوارم دولت با بازنگری درباره این حکم از وقوع اتفاقات در آینده جلوگیری کند.

اردوغان در پاسخ به انتقادات گل درباره حکم اخیر مبنی بر اعطای مصونیت به عوامل غیرنظامی در خنثی سازی کودتای ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ اعلام کرد: این مساله ناراحت کننده است که رئیس‌جمهوری پیشین ما صحبت از ابهام می‌کند و بر چه اساسی شما درباره ابهام صحبت می‌کنید؟ به چه ماده‌ای اشاره‌ می‌کنید؟

عبدالله گل نیز در واکنش به انتقاد اردوغان از سخنانش در پیامی توییتری نوشت: به عنوان کسی که معتقد به آزادی اندیشه و بیان هستم و آن را جزو اصول بنیادین حزب عدالت و توسعه می‌دانم، به بیان دیدگاه‌هایم ادامه خواهم داد.

همچنین گل در جمع خبرنگاران بعد از نمازجمعه اعلام کرد: من رییس جمهوری این کشور بوده‌ام و تمام زندگی‌ام را در خدمت به این جامعه گذرانده‌ام البته که وظیفه خود می‌دانم که دیدگاه‌هایم را درباره مسائل مهم بیان کنم و معتقدم بی معنی است که ما در این خصوص دنبال انگیزه‌های دیگری باشیم.

عبدالله گل در پاسخ به سوال خبرنگاران در خصوص تبرئه دو روزنامه نگار مشهور به نامهای شاهین آلپای و محمد آلتای از سوی دادگاه قانون اساسی اظهار کرد: من در دوران ریاست جمهوری و بعد از آن همواره مخالف زندانی شدن روزنامه نگاران بودم و معتقدم محاکمه روزنامه نگاران در نهایت نباید منجر به حبس آنها شود.

وی تاکید کرد: البته که محاکمه و رسیدگی به اتهامات در راستای برقراری عدالت در کشور لازم است اما معنقدم به منظور برقراری آرامش در جامعه و ارتقای تصویر ترکیه در جهان نباید روزنامه نگاران در پایان محاکمه ها زندانی شوند.

رییس جمهوری سابق ترکیه در خصوص تمدید وضعیت فوق العاده در ترکیه نیز گفت: ترکیه دوران سخت و بسیار حساسی را پشت سر گذاشت و برقراری وضعیت فوق العاده لازم و ضروری بود اما امروز همه چیز به حالت عادی برگشته و امیدوارم دیگر شاهد تمدید وضعیت اضطراری نباشیم.

بسیاری از کارشناسان سیاسی ترکیه بیان این اظهارات از سوی عبدالله گل را نشانه ای از عزم او برای حضور در رقابت انتخاباتی ترکیه می دانند و گل را وزنه ای برای ایجاد تعادل در احزاب راست گرای ترکیه عنوان می کنند و معتقدند که اردوغان از سال ۲۰۰۷ در کاهش نفوذ وی در حزب عدالت و توسعه موثر بوده است.

در محافل سیاسی داخل ترکیه همواره از ریشه عمیق اختلافات اردوغان و گل صحبت به میان می آید و چنین عنوان می شود که رییس جمهوری پیشین ترکیه به دلایل مختلفی سعی در تشدید بحران در داخل حزب نداشته و با مواضع دوگانه سیاست انتقاد و حمایت را پیش گرفته بود.

با این حال ترکیه، امروز به دوران بسیار سختی در نحوه اداره کشور رسیده و گل با کنار گذاشتن روش قبلی، به صورت آشکار انتقاداتی را به وضعیت کنونی کشور وارد کرده است و به عبارت دیگر می توان گفت او با آگاهی از وضعیت محبوبیت حزب عدالت و توسعه و اردوغان در میان افکار عمومی ترکیه سعی می کند با در پیش گرفتن سیاست هوشمندانه ای، ابتکار عمل را در حزب متبوع خود به دست بگیرد و صد البته اردوغان نیز نسبت به این امر آگاهی یافته و اقدامات مقابله جویانه او نیز در درون حزب به منظور مقابله با گل آغاز شده است.

رسانه های ترکیه، سفرهای خارجی و اظهارات متعدد عبدالله گل در هفته ها و ماههای اخیر را نشانه ای از تحولات درونی در حزب عدالت و توسعه در آینده ای نزدیک توصیف کرده و احتمال نامزدی عبدالله گل در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۹ را با توجه به فعالیت های اخیر وی بعید ندانستند.

به اعتقاد برخی از مفسران و کارشناسان سیاسی ترک، عبدالله گل همچنان از محبوبیت بالایی در میان حامیان حزب عدالت و توسعه به ویژه قشر متوسط و نوگرای مذهبی در جامعه ترکیه و همچنین مقامات ارشد داخل این حزب برخوردار است به طوری که می توان از حمایت های اخیر بولنت آرنج رییس سابق مجلس ملی و حسین چلیک از وزرای سابق دولت در خصوص انتقادات اخیر گل نام برد.

در چنین شرایطی اگر احمد داوود اوغلو نخست وزیر سابق نیز به جریان عبدالله گل بپیوندد، بی تردید شاهد یک جریان قوی در داخل حزب عدالت و توسعه علیه رجب طیب اردوغان خواهیم بود که می تواند معادلات موجود در صحنه سیاسی ترکیه به ویژه انتخابات آتی ریاست جمهوری را پیچیده تر کند.

بر اساس اصلاحیه قانون اساسی ترکیه که در ۲۷ فروردین ماه امسال به تایید مردم این کشور رسید، انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در سال ۲۰۱۹ برگزار می شود و در این انتخابات، رئیس جمهوری با رای مستقیم مردم انتخاب شده و پست نخست وزیری حذف خواهد شد.

شرط حضور در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه معرفی از طرف احزاب بزرگ حاضر در مجلس و با جمع آوری و ثبت رسمی امضای حمایت بیش از ۱۰۰ هزار نفر از شهروندان ترکیه تعیین شده است.

انتخابات بعدی ریاست جمهوری و سراسری ترکیه در ۳ نوامبر ۲۰۱۹ (۱۲ آبان ۱۳۹۸) برگزار خواهد شد.

هر چند که احزاب مخالف مدعی هستند که دولت ترکیه در صدد برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری است، ولی رجب طیب اردوغان رییس جمهوری این کشور چند روز پیش اعلام کرد که انتخابات در زمان مقرر برگزار خواهد شد.