استحاضه چیست/ احکام استحاضه

فتوای مراجع تقلید در جزئیات احکام استحاضه متفاوت است

آشنایی با احکام استحاضه

اِسْتِحاضه یکی از انواع خون هایی است که از رحم بانوان جاری می شود و زن را در این موقع «مُستحاضه» مى گویند. خون استحاضه اکثراً زرد، سرد و رقیق میباشد و بدون فشار و گزش و سوزش خارج‏‎ ‎‏می شود و همانطور که گذشت گاهی دارای اوصاف حیض است و حداقل و حداکثر‏‎ ‎‏ندارد و هر خونی را که زن پیش از بلوغ یا پس از یائسه شدن یا کم تر از سه روز ببیند و‏‎ ‎‏خون دمل یا زخم یا نفاس نباشد، خون استحاضه است اگرچه به اینصورت کلی،‎ ‎‏استحاضه بودن آن بی اشکال نیست و همچنین اگر خونی مشخص نباشد از دمل یا زخم‏‎ ‎‏است، در صورتی که زن دارای زخم و دمل نباشد بنابر احتیاط (واجب) استحاضه است.‏‎ ‎همچنین است اگر خون از ده روز تجاوز کند، لکن در اینصورت استحاضه و حیض‏‎ ‎‏مختلط شده که جهت تعیین آنها باید به احکام مربوط به حیض در کتاب توضیح المسائل مرجع تقلید رجوع شود.

انواع استحاضه

استحاضه سه قسم است که عبارتند از:

۱. استحاضه قلیله: در استحاضه قلیله باید زن برای هر نماز یک وضو بگیرد و بنا بر احتیاط مستحب، پنبه را آب کشیده و یا عوض کند و باید ظاهر فرج را اگر خون به آن رسیده آب بکشد. استحاضه قلیله، یکی از احکام استحاضه است.

۲. استحاضه متوسطه: در احکام استحاضه، استحاضه متوسطه آن است که خون در پنبه نفوذ کرده و از طرف دیگر‏‎ ‎‏نمایان شود ولی از پنبه به پارچۀ روی آن جاری نشود و حکمش علاوه بر آنچه که در‏‎ ‎‏قلیله ذکر شد این است که (در هر شبانه روز) یک غسل برای نماز صبح بر او واجب است،‏‎ ‎‏بلکه بنابر اقوی برای هر نمازی که قبل از آن یا در بین آن خون استحاضه متوسطه ببیند،‏‎ ‎‏بنا بر این اگر بعد از نماز صبح مستحاضۀ متوسطه شود باید برای نماز ظهر و عصر غسل‏‎ ‎‏نماید و اگر بعد از نماز ظهر و عصر مستحاضۀ متوسطه شود باید برای نماز مغرب و عشا،‏‎ ‎‏غسل نماید.‏

۳. استحاضه کثیره: در استحاضه کثیره علاوه بر کارهای استحاضه متوسطه، باید برای هر نماز دستمال را عوض کند، یا آب بکشد و یک‏‎ ‎‏غسل برای نماز ظهر و عصر و یکی برای نماز مغرب و عشا به جا آورد و بین نماز‏‎ ‎‏ظهر و عصر فاصله نیندازد، اگر فاصله بیندازد باید برای نماز عصر دوباره غسل کند‏‎ ‎‏و نیز اگر بین نماز مغرب و عشا فاصله بیندازد باید برای نماز عشا دوباره غسل نماید.‏

احکام شرعی استحاضه زنان

احکام استحاضه

- خون استحاضه مثل سایر خون ها نجس است و نباید هیچ بخشی (حتی کم تر از درهم) از بدن یا لباس نمازگزار به خون حیض یا استحاضه آلوده باشد.

- احکام استحاضه در دیدگاه مشهور فقیهان به سه دسته قلیله، متوسطه و کثیره تقسیم می شود. توقف در مساجد، خواندن آیات سجده دار و رابطه جنسی بر مُستحاضه با رعایت احکامی جایز است. اگر خون استحاضه قبل از وقت نماز هم بیاید، درصورتی که زن براى آن خون وضو یا غسل به جا نیاورده باشد باید در هنگام نماز، وضو یا غسل به جا آورد اگر چه در آن موقع مستحاضه نباشد.

- چنانچه زن نداند استحاضه وی چه قسم است، موقعی که می‏خواهد نماز بخواند، باید بنا بر احتیاط، خود را بررسی کند، به طور مثال مقداری پنبه داخل فرج نماید و اندکی صبر کند و بیرون آورد و پس از آنکه فهمید استحاضه او کدامیک از آن سه قسم است، کارهایی را که برای آن قسم دستور داده شده انجام دهد، ولی اگر بداند تا وقتی که می‏خواهد نماز بخواند استحاضه او تغییر نمی کند، قبل از داخل شدن وقت هم می تواند خود را بررسی کند.

‏‏

سوالاتی در مورد احکام استحاضه

- در احکام استحاضه، در صورتی باید برای هر نماز وضو بگیرد و وظایف ذکر شده را انجام دهد‏‎ ‎‏که خون ادامه داشته باشد، پس در صورتیکه پیش از نماز ظهر، خون قطع شود باید صرفا برای نماز‏‎ ‎‏ظهر وضو بگیرد و دیگر وظایف را انجام دهد و برای نماز عصر و مغرب و عشا واجب‏‎ ‎‏نیست و اگر پس از نماز ظهر خون قطع شود، واجب است فقط برای نماز عصر وضو‏‎ ‎‏بگیرد و به همین منوال، بلکه اگر خون پیش از نماز ظهر قطع شود و برای نماز ظهر وضو‏‎ ‎‏بگیرد و تا مغرب و عشا وضویش باقی بماند با همان وضو، آنها را می خواند و نیازی به‏‎ ‎‏وضو گرفتن مجدد ندارد.‏

احکام روزه در حال استحاضه

روزه گرفتن بر زن مُستحاضه واجب است. بعضی معتقد هستند لازم است مستحاضه در طول روزه تا آنجا که میتواند از خروج خون از محل خود جلوگیری کند.

روزه مستحاضه بر اساس احکام استحاضه، در صورتی درست است که غسل هایی که برای نمازها لازم است را انجام دهد. در استحاضه کثیره، یکی از شرایط صحت روزه، انجام غسل نماز مغرب و عشای شب گذشته دانسته شده است.

احکام استحاضه از دیدگاه فقها

احکام غسل استحاضه

احکام غسل استحاضه مثل سایر غسل ها به دو شکل ترتیبی و ارتماسی انجام می شود و تنها در نیت با آن ها تفاوت دارد. میتوان یک غسل به نیت چند غسل متعدد انجام داد. به طور مثال به نیت غسل جمعه و غسل استحاضه و غسل جنابت تنها یک غسل انجام داد. اگر در بین غسل خون قطع نشود اشکالی ندارد، ولی چنانچه در بین غسل، استحاضه متوسطه به استحاضه کثیره تبدیل شود باید غسل را از ابتدا انجام دهد. (بیشتر بخوانید: احکام جنابت)

در مورد کفایت غسل استحاضه از وضو در میان مراجع تقلید اختلاف است و مشهور فقیهان نظریه عدم کفایت را برگزیده اند. غسل استحاضه باید بعد از داخل شدن وقت نماز انجام شده و بین وضو و غسل با نماز فاصله نیفتد.

گردآوری: بخش مذهبی سرپوش