در شرایطی که اخیراً «پورمحمد شریعتی‌نیا»، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان ادعا کرده که متأسفانه برای سرمایه‌گذاری که قصد اجرای طرح باران مصنوعی را برای زنده کردن زاینده رود که روزگاری پر آب بود دارد، مشکلاتی ایجاد می‌شود و تاکنون این طرح اجرایی نشده، «فرید گلکار» مدیر عامل مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها در یزد اعلام کرد: طرحی را که سرمایه‌گذار قصد اجرای آن برای زاینده رود دارد، طرح «یونیزاسیون ابرها» است که از نظر محیط زیست مشکل داشته و نیاز به دریافت مجوزهای دولتی دارد.
محیط زیست با یونیزاسیون مشکل دارد
مدیرعامل مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها در یزد در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به اینکه سازمان حفاظت محیط زیست با باروری ابرها مخالف نیست بلکه با بحث یونیزاسیون مخالف است، افزود: دولت ابلاغ کرده که اگر بنا باشد کسی از روش‌های یونیزاسیون و مشابه آن برای بحث افزایش بارش‌ها استفاده کند، نیاز به یک سری مجوزها دارد و باید مسائل زیست محیطی و کشوری در آن در نظر گرفته شود، اما انجام این کاردر طرح‌های تحقیقاتی با رعایت ملاحظات علمی و کارشناسی قابل بررسی است.
وی با اشاره به اینکه یونیزاسیون که در حقیقت ایجاد ابر است و جنبه‌های زیست محیطی دارد و این موضوع در حال بررسی است، توضیح داد: این طرح در دنیا با ۲ روش که ایجاد «یون» در جو را فراهم می‌کند، صورت می‌گیرد. در روش نخست از طریق بوسترهایی(تقویت‌کننده امواج)، یون‌سازی در جو فراهم می‌شود و در روش دوم نیز که تاکنون در ایران اجرا نشده از طریق امواج الکترو مغناطیس این کار صورت می‌گیرد. به هرحال، ادعا می‌شود که این روش برای بارش و سامانه‌های ابری تأثیر می‌گذارد که منتها هیچ‌کدام از این روش‌ها توسط مراجع جهانی هنوز مورد تأیید یا تکذیب قرار نگرفته است.
زاینده رود به مثابه فضای سوم شهر اصفهان
مکان‌های عمومی یا فضاهای سوم در سده بیست و یکم به یکی از مهمترین مؤلفه‌های شهرها و کیفیت زندگی تبدیل شده‌اند. این گونه فضاها متعادل‌کننده فشارها و تنش‌های مکان کار و سکونت هستند که بر همین اساس به آنها فضاهای سوم گفته می‌شود، چرا که مکان کار و زندگی را به هم نزدیک می‌کنند.
فضاهای عمومی مکان معاشرت و تعاملات اجتماعی و تقویت‌کننده انسجام اجتماعی، نشاط، سرزندگی و زیست‌پذیری شهری‌اند. زاینده رود باعث و بانی شکل‌گیری گهواره تمدن در مرکز فلات ایران است و بدون تردید زاینده رود به مثابه قلب، تاریخ و هویت اصفهان و مهمترین فضای سوم این کلانشهر به شمار می‌آید، چرا که این فضای ارزشمند و تاریخی حکایتگر ارتباطات و تعاملات اجتماعی، احساس تعلق و آشنایی با دوستان است. در این مکان، جشن‌ها برگزار می‌شود، مبادلات اجتماعی شکل می‌گیرد، فرهنگ‌ها در هم آمیخته می‌شوند و دوستان یکدیگر را ملاقات می‌کنند.
زاینده رود بزرگ بیانگر تحقق مؤلفه‌های شهر خلاق در اصفهان است، چرا که مکان تمرکز افراد گوناگون با سلایق و اندیشه‌های مختلف و از قومیت‌ها، مذاهب، سنن و پایگاه‌های اقتصادی و اجتماعی است، به تعبیر دیگر با آغوش باز پذیرای تفکرات و اندیشه‌های گوناگون است. زاینده رود آینه تمام نمای همبستگی اجتماعی و یکپارچگی ملی کشور است.
آثار و بناهای تاریخی زاینده رود و فضای کنار آن بیانگر نوعی دلبستگی عاطفی عمیق برای مردم کلانشهر اصفهان است. از کهن روزگاران، اصفهان و زاینده رود در هم تنیده شده‌اند و هر جا نام اصفهان بر زبان‌ها و قلم‌ها جاری شده، نام زاینده رود نیز در پی آن آمده است. بدون تردید هر گونه آسیب و تهدیدی که متوجه زاینده رود باشد کشور پهناور ایران را حساس و اندوهگین می‌سازد چرا که زاینده رود تنها متعلق به اصفهان نیست و یادآور تاریخ سرافراز ایران و خاطراتی شیرین برای هموطنان داخلی و خارجی‌مان است.
با وجود این، امروز شادی زاینده رود جای خود را به غم و مرثیه سرایی برای زنده شدن این رودخانه داده است. زاینده رود به‌عنوان اصلی‌ترین و مهمترین عامل حفظ محیط زیست فلات مرکزی ایران و تنظیم‌کننده اکوسیستم منطقه با یک بحران جدی مواجه شده، چرا که اکوسیستم طبیعی منطقه از سرچشمه زاینده‌رود تا تالاب گاوخونی درحال نابودی است. خشکسالی مؤلفه‌های مثبت زاینده رود را تحت تأثیر قرار داده و موجب نوعی دلزدگی در بین مردم شده، چرا که هر بار معجون حیات آبی در بستر زاینده رود جاری می‌شود شاهد پایکوبی و حضور حداکثری ساکنان این شهرهستیم.
برای زنده شدن زاینده رود، نیازمند یک عزم ملی هستیم. خشکی زاینده رود پیامدهای جدی برای کلانشهراصفهان به وجود آورده که از آن جمله می‌توان به پیدایش مسائل زیست محیطی مانند ایجاد جزایر گرمایی و پدیده فرونشست زمین اشاره کرد، به طوری که امروز آزاد شدن انرژی گرمایی زیاد و افزایش گازهای گلخانه‌ای پدیده‌ای آشنا و ملموس در کلانشهر اصفهان است. علاوه بر این، نشانه‌های فرونشست به مثابه یک زلزله خاموش در اصفهان مشاهده می‌شود، به طوری که وضعیت خطرناکی ازنظر فرونشست زمین دارد. کاهش نزولات جوی، قطع آب رودخانه زاینده رود وافت سطح آب زیرزمینی در دشت اصفهان به پدیده فرونشست زمین سرعت بخشیده است. به اعتقاد کارشناسان، درصورت وقوع فرونشست زمین، چاره و راهکاری جز تخلیه شهر وجود ندارد.
ایجاد مشکل برای سرمایه گذار
در همین حال، «پورمحمد شریعتی‌نیا»، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» در این خصوص اظهار داشت: چرا این طرح که سرمایه‌گذار آن قصد استفاده از بودجه دولتی ندارد، برایش از سوی مسئولان مربوطه ایجاد مشکل می‌شود؛ این طرح بیش از ۵ سال پیش کلید خورده و در آن زمان نیز مجوزهای لازم را دریافت کرده است.
زاینده‌رود یا زنده‌رود به معنی رود زندگی‌بخش، بزرگ‌ترین رودخانه فلات مرکزی ایران است که از کوه‌های زاگرس مرکزی بویژه زردکوه بختیاری سرچشمه گرفته و در کویر مرکزی ایران به سمت شرق حدود ۲۰۰ کیلومتر پیش می‌رود و در نهایت به مانداب گاوخونی می‌ریزد. حوزه رودخانه زاینده‌رود ۴۱ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع است. برآورد می‌شود، جریان آب این رودخانه در مطلوب‌ترین شرایط ۱.۲ کیلومتر مکعب در سال یا ۳۸ مترمکعب در ثانیه است.
لزوم تحقق خواسته مردم
عضوشورای اسلامی شهر اصفهان افزود: سرمایه‌گذار این طرح فقط تضمین برای خرید آب تولیدی خود در بالادست زاینده رود را از مسئولان دارد، اما ضعیف عمل کردن دست اندرکاران باعث شده پیگیری‌های مدیریت استان تاکنون در این مورد به نتیجه نرسد.
نایب رئیس کمیسیون بهداشت، سلامت و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به اینکه شورای شهر پنجم اصفهان قویاً به دنبال اجرای این طرح است و تاکنون در این خصوص چند جلسه با آب منطقه‌ای برگزار کرده، افزود: این طرح مطالعه شده و ظاهراً سرمایه‌گذار آن با شرکت‌هایی از جمهوری ارمنستان در این خصوص به توافق رسیده که آن را در اصفهان به اجرا بگذارد. وی افزود: به نظر می‌رسد اجرای این طرح نیاز به اراده قوی و هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی بویژه وزارت نیرو و سازمان آب منطقه‌ای در انجام این طرح دارد.
گفتنی است، باروری ابرها نوعی رفتار هوشمندانه با ابرها و سامانه‌های ابری در جهت افزایش بارش در ابرهایی است که فرآیندهای بارش در داخل آنها در حال شکل‌گیری و اجراست. به عبارت دیگر تولید باران با استفاده از هرعمل مصنوعی که با تحریک و تغییر در فرآیندهای درونی ابر همراه است، باروری ابرنامیده می‌شود. معمولاً باروری ابرها با اضافه‌کردن موادی خاص به‌نام «عامل‌های باروری» انجام می‌شود.
- 18
- 2
