آشنایی با انواع خیانت در امانت + مدارک لازم جهت اثبات خیانت در امانت

مالک یا متصرف قانونی برای این که ادعای خیانت در امانت را ثابت کند به مدارکی نظیر سند نیاز دارد

خیانت در امانت

خیانت در امانت زمانی اتفاق می افتد که مالی را به امین می سپارند و آن مال توسط او تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود میشود و آن را به صاحبش برنمی گرداند. در صورت موجود بودن مال مورد امانت، بهتر است مالک یا متصرف قانونی برای درخواست آن به صورت قانونی از طریق اظهار نامه اقدام کند .البته تنها پس ندادن مال برای وقوع جرم خیانت در امانت، ملاک نیست ولی این کار باید با سوء نیت نیز همراه باشد( در واقع باید تمام ارکان جرم خیانت در امانت باشند تا این جرم محقق شود). همچنین اگر مال امانی توسط امانت‌دار با سوء نیت گم شود یا آنرا برای کاری غیر از مقصود صاحب مال ، استفاده کند در چنین شرایطی مرتکب خیانت در امانت شده و مجازات خیانت در امانت برای او در نظر گرفته میشود.

مالک یا متصرف قانونی برای این که ادعای خیانت در امانت را ثابت کند به مدارکی نظیر سند نیاز دارد، که براساس آن نشان میدهد که مال را به متهم سپرده است. به بیانی دیگر این سند بیانگر عقودی نظیر عقد عاریه، وکالت و ...... می باشد که به صورت اوراق قیمومت و ولایت یا به صورت وصی مانند وصیت هتلداری میباشد که کلید اتاق مسافر را به او داده اند ولی مرتکب خیانت در امانت شده است.

از دیگر نکات قابل توجه اینست که مال باید به فردی داده شود که مالکیت یا تصرفش، قانونی است و همچنین توسط قانون، حمایت شده است. به عنوان نمونه اگر مال مسروقه فردی را به قصد امانت به امینی بدهند و بعد از این که امین نسبت به مسروقه بودن آن مال مطلع شد، از پس دهیش به آن شخص خودداری کند و نزد خودش این امانتی را نگه دارد یا آن را به مالک اصلی یا مراجع ذی صلاح قانونی تحویل دهد و یا آن را مفقود یا تلف کند، به عنوان جرم خیانت در امانت محسوب نمی شود، به این خاطر که تصرف فردی که مال را به امانت گذاشته قانونی نیست بلکه آن را از راه نامشروع و غیر قانونی به دست آورده است.

ارکان جرم خیانت در امانت

هر عملی برای جرم شناخته شدن از نظر قانون باید متشکل از سه رکن اصلی باشد. جرم خیانت در امانت باید شامل سه رکن باشد که از آن ها می توان به مادی، معنوی و قانونی اشاره کرد که در ادامه هر کدام را توضیح میدهیم:

>> عنصر قانونی:

در ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، عنصر قانونی جرم خیانت در امانت بیان شده است و مجازات حبس برای مرتکبین چنین جرمی تعیین شده است.

>> عنصر مادی:

عنصر مادی خیانت در امانت شامل استعمال، تصاحب، اتلاف و یا مفقود کردن ( در قسمت بالا توضیح داده شد) مال مورد امانت میباشد که به صورت انجام یک کار و یا عدم انجام آن می باشد. ولی این عنصر که در ماده ۶۷۴ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی در سال ۱۳۷۵ به تصویب رسیده ، عمدتا به صورت فعل می باشد.

جرم خیانت در امانت باید شامل سه رکن باشد که از آن ها میتوان به مادی، معنوی و قانونی اشاره کرد

>> عنصر معنوی:

سومین عنصر تشکیل دهنده جرم خیانت در امانت به نام عنصر معنوی میباشد که شامل سوءنیت عام و سوءنیت خاص است. از معانی سوءنیت عام می توان به انجام عمدی عمل تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود کردن مال موضوع امانت اشاره کرد و معنی سوءنیت خاص، قصد و اراده ورود ضرر به غیر می باشد.

بر این اساس، از مواردی که باعث مسئولیت کیفری میشود می توان به تعدی یا تفریط مال امانی بهمراه سوءنیت اشاره کرد. قانونگذار برای جلوگیری از فرار خائنین در ماده ۶۷۴ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، از مسئولیت به بهانه اینکه بین خائنین و مالک یا متصرف مال، عقدی بسته نشده یا باطل بودن آن عقد، خودش را از محدوده عقود خارج می کند و مالی که برای« هر کار با اجرت یا بی اجرت» سپرده میشود به عنوان جرم خیانت در امانت شناخته میشود.

انواع خیانت در امانت

یکی از جرائم مالی و جرائم علیه اموال و مالکیت، خیانت در امانت نام دارد. در ادامه با انواع خیانت در امانت اشنا شوید:

- خیانت در امانت در قانون تجارت:

در صورتی که دلال بر خلاف وظیفه خود نسبت به کسی که به و مأموریت داده، به نفع طرف دیگر معامله اقدامی نماید و یا بر خلاف عرف تجارتی محل، از طرف مزبور وجهی دریافت یا وعده وجهی را قبول کند، مستحق اجرت و مخارجی که کرده ندانسته و بعلاوه او را مشمول مجازات مقرر برای خیانت در امانت دانسته است.

- خیانت در امانت چک ضمانت:

درصورتی که چکی به امانت به فرد معتمدی داده شود، شخص امانت دار اجازه ندارد چک را به فرد دیگری واگذار کند به خاطر این که در صورت انجام این کار، مرتکب جرم خیانت در امانت میشود. به عنوان مثال در صورتی که کارگری به منظور ضمانت، پیش کارفرمای خود، چکی امانت بگذارد تا اگر تخلف یا خسارتی به کارفرما زد، از این چک بتواند استفاده کند؛ حال اگر کارفرما چک را خرج کند یا آنرا به شخص دیگری واگذار کند یا بخواهد آنرا وصول کند، بی انکه کارگر خلافی کرده باشد یا خسارتی وارد کرده باشد ، دراقع نوعی خیانت در امانت محسوب میشود و کارگر این حق را دارد که از کارفرما شکایت کند.

- خیانت در امانت در قانون تصدیق انحصار وراثت:

وقتی متصرفین مال به اشخاص مجهول الوارث و یا مدیونین به اشخاص مزبور تعلق داشته باشد، طبق ماده ۶ پس از گذشت مدت زمان ذکر شده، مطابق تبصره مذکور باید مال مزبور و یا دین و منافع حاصله از آنرا به دولت تسلیم کند، همچنین به مجازاتی محکوم می شوند که به خاطر قوانین جزایی برای خیانت در امانت درنظر گرفته شده است. چنانچه شرکت، متصرف یا مدیون باشد به عنوان مثال مدیر شرکت و یا شعبه آن که مال را تصرف کرده، طبق ماده ۶ در صورت تخلف، به مجازاتی که در بالا ذکر شده، محکوم میشود.

یکی از جرائم مالی و جرائم علیه اموال و مالکیت، خیانت در امانت نام دارد

شرایط تحقق جرم خیانت در امانت

جرم خیانت در امانت به خاطر جنبه عمومی اش، در زمره جرایمی قرار گرفته که حتی اگر شاکی هم، رضایت دهد؛ هم چنان به آن رسیدگی می شود؛ با این که گاهی وقت ها رضایت شاکی از موارد تخفیف مجازات محسوب میشود ولی قانونگذار به خاطر ضربه ی وارد شده از ارتکاب این جرم به اعتماد عمومی، آنرا در گروه جرایم غیرقابل گذشت قرار میدهد تا از این طریق با قاطعیت و سخت گیری بیشتری با خائنان اموال مردم، برخورد شود. از شرایطی که مال را به امین میسپارند، می توان به موارد زیر اشاره کرد :

> چنانچه شخصی، مالی را از طریق تلاش خود بدست آورده، در این صورت مرتکب خیانت در امانت نمیشود. در صورتی که امانت دار فوت کند و وراثش، مالی که به امین سپرده شده را تصاحب یا تلف یا استفاده کنند، جرم خیانت در امانت برای آن ها در نظر گرفته نمیشود.

> در صورتی که کسی مالش را از طریق قانون، امانت دهد سرقت محسوب نمیشود.

> به شرطی مال را از روش قانونی به امانت دار می دهند که بازپرداخت داشته باشد یا به مصرف معین رسیده باشد.

مدارک لازم جهت اثبات خیانت در امانت

برای این که خیانت در امانت را ثابت کنید باید مدارکی داشته باشید که در ادامه آن ها را ذکر می کنیم؛

- داشتن رسید امانی مالی که صاحب مال آن را به امانت سپرده و مالک میخواهد آن را از امین پس بگیرد.

- اظهارنامه و دادخواستی را برای شکایت به داد‌سرا تنظیم کند.

- به منظور اثبات خیانت در امانت باید علاوه بر کلیه مدارک و مستندات، شهودی را ارائه دهد.

به منظور اثبات خیانت در امانت باید علاوه بر کلیه مدارک و مستندات، شهودی را ارائه دهد

آیات و روایات درباره ی امانت و خیانت در امانت

همواره به امانتداری در کتاب مقدس مسلمانان، توصیه و سفارش شده است. خداوند درباره ی امانت در قرآن کریم به دفعات زیادی اشاره می کند و به اهمیت آن اشاره میکند.

در آیه ی ۵۸ سوره ی نساء درخصوص امانت چنین آمده است؛

“ان الله یأمركم ان تودوا الامانات الی اهلها” یعنی خداوند فرمان می دهد که امانت ها را به صاحبانشان برگردانید.

یا در آیه ی ۵۸ سوره ی انفال درباره ی خیانت در امانت آمده است که “ان الله لا یحب الخائنین” همانا خداوند خیانتکاران را دوست نمی دارد.

علاوه بر این که به امانتداری در آیات قرآن، اشاره شده است همواره به این موضوع در روایات و احادیث بسیاری سفارش شده است. پیامبر بزرگوار اسلام که مشهور به “محمد امین” بود، در این باره فرموده است:“كسی كه به امانتی در دنیا خیانت كند و آن امانت را به صاحبش ندهد و در آن لحظه بمیرد، بر غیر آئین من مرده است. “همچنین می فرمایند:” اگر کسی تو را به عنوان امین شناخت و امانتی را به تو داد، آنرا به او برگردان و درصورتی که کسی به تو خیانت کرد تو نباید به او خیانت کنی”.

جرم خیانت در امانت

در اموال منقول، کاربرد جرم خیانت در امانت بیشتر است درحالیکه اموال غیر منقول هم شامل جرم خیانت در امانت می باشد. یکی از جرائم مقید به نتیجه، آنی، غیر قابل گذشت، جرم خیانت در امانت نام دارد که به دو صورت فعل و ترک فعل رخ می دهد، یعنی اگر شخصی بعنوان امانت، اموال خود نظیر اموال منقول اعم از اشیا و حیوانات یا غیرمنقول یا نوشت هایی مانند سفته و چک و غیره که باید شرعی و عرفی یا قراردادی مثل اجاره، رهن یا برای وکالت باشد را از طریق قانونی توسط مالک یا متصرف قانونی به شخص دیگری بسپارد و بخواهد مالش را پس بگیرد ولی شخص امانت دار به ضرر مالک یا متصرف آن ها، اموالش را مصرف کرده باشد محکوم به جرم خیانت در امانت می شود.

اگر صاحب مال بخواهد از شخصی شکایت کند که مالش را به او امانت داده و آن شخص خیانت در امانت کرده است و توانایی اثبات ادعایش را ندارد، فرد مقابل این اجازه را دارد که با عنوان تهمت به صاحب مال از او شکایت کند. در صورت اثبات تهمت شخص مالک به امانت دار با قصد و نیت بد، مجازاتی برای او در نظر گرفته میشود که این مجازات شامل حبس از یک ماه تا یک سال و ۷۴ ضربه شلاق می باشد.

مراحل شکایت موارد خیانت در امانت

* در صورتیکه بخواهید از شخصی به خاطر خیانت در امانت، شکایت کیفری کنید باید مراحل زیر را طی کنید:

* شما به منظور شکایت کیفری می توانید، به صورت تلفنی با وکیل خیانت در امانت مشورت کنید.

* شکایت کیفری خیانت در امانت، نیازمند تنظیم شکوائیه میباشد ، اگر برای تنظیم شکوائیه از اطلاعات کافی برخوردار نیستید می توانید با وکیل خیانت در امانت به صورت حضوری مشورت کنید.

شکایت کیفری خیانت در امانت، نیازمند تنظیم شکوائیه میباشد

* در صورت عدم تمایل به حضور در دادگاه و یا عدم وقت کافی برای شکایت، باید وکالت دهید تا وکیل متخصص خیانت در امانت، مراحل شکایت را انجام دهد.

* در صورت انجام شکایت خیانت در امانت توسط وکیل باید مدارک مذکور، همراهتان باشد.

گردآوری: بخش جامعه سرپوش