مخدری به نام 'سالویا' که استفاده کننده را« زامبی» می کند!

مدیرکل دفتر حقوقی ستاد مبارزه با موادمخدر از رشد ۷۰۳ درصدی گوناگونی ماده های روانگردان طی ۱۰ سال پیش در دنیا خبر داده و گفته:« طبق آمارهای جهانی( unodc) در سال ۲۰۰۹ میلادی mps 166( مواد روان گردان ) جدید توسط شهروندان کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفت که در سال ۲۰۱۹ میلادی این رقم به حدود ۸۰۳ فقره رسید و حدود ۱۷۰ نمونه از آنها وارد ایران شده است.» در ادامه او خبر نگران کننده ای هم داده و گفته:« جدیدا گیاهانی مثل« سالویا» در فضاهای مجازی آگهی می شود.

مصرف‌کنندگان سالویا به محض استفاده دچار جنون آنی میشوند و حرکات شخص بعد از استفاده مثل زامبی‌ها و آدم خوارها می شود.»( منبع خبر:ایسنا) واضح است که سوداگران مرگ با اقسام تغییرات در این مواد تلاش در ایجاد جاذبه برای اشخاص استفاده کننده دارند. بدین ترتیب بنظر میرسد که اگاهی آحاد جامعه در مورد اینگونه ماده های ممنوع ضروری باشد. اینک هم که استفاده نوعی ماده به اسم سالویا بعنوان جانشینی برای ديگر ماده های توهم زا در حال رواج یافتن در بین جوانان است، لازم می دانیم توضیحاتی را در مورد عوارض و پیامدهای سو استفاده آن مطرح کنیم.

« سالویا»، دقیقا چیست؟

« سالویا دیوینوروم»، گیاهی بومی منتسب به کشورهای آمریکای مرکزی و جنوبی است. در برگ و ساقه این گیاه، ماده روان گردانی موجود است که اثرهای بسیار مشابه ال اس دی، گراس و حشیش دارد. استفاده این ماده میتواند سبب تغيير هشیاری و ایجاد توهم شود بدین ترتیب در گروه بندی مواد مخدر ، جزء گروه ماده های توهم زا شمرده می شود.

استفاده« سالویا» برای یک دفعه هم اعتیادآور است

خانواده ها توجه داشته باشند که علاوه بر استعمال دود، این مخدر با افزودن در نوشیدنی و غذا هم استفاده می شود. در ضمن چه بسا استفاده یک باره این مواد هم میتواند شخص را درگیر اعتياد دائمی کند. اعتياد به این ماده، اکثراً از مدل وابستگی روانی و ولع شدید به استفاده مجدد است.

اصلی ترین تبعات استفاده« سالویا»

بسته به ميزان و نوع استفاده، شدت اختلال های ادراکی من جمله توهم زیاد و خفیف می شود. در صورت استفاده با دوز بالا اثرات توهمی شدید و در بعضی مواقع ترسناک تجربه می شود. تحریف های فضایی، مسخ شخصیت و محیط، توهم های شنوایی و بینایی من جمله عارضه های سو استفاده زیاد این ماده شمرده می شود.

لذت نبردن از فعالیت های معمولی و مفرح: با استعمال ماده سالویا مناطقی از دستگاه عصبی که خواص ضد درد دارند، تحریک میشوند و شخص در صورت سو مصرف با دوز های پائین دچار نوعی لذت می شود که اکثراً همین عامل، باعث تداوم و در پایان وابستگی روانی به این ماده می شود. این نوع لذت آنی و موقتی است و شخص به خاطر اکتساب مجدد این لذت ناگزیر به استفاده دوباره می شود که با ولع شدید به استفاده شناخته می شود. این وابستگی سبب عدم سازش مزاج شخص استفاده کننده به چیزی جز مواد می شود و در پایان باتوجه به اینکه شخص از چیز دیگری لذت نمی برد، ناگزیر به استفاده روزانه مواد برای تحمل زندگی و اطرافیانش می شود.

تخریب احساسات و عواطف: افرادی که طولانی مدت از این ماده استفاده می کنند، معتقدند که احساسات آنها از بین رفته است و حتی برای ارزشمندترین اشخاص زندگی خود ديگر اهمیتی قائل نیستند. همچنين مصرف‌کنندگان دچار بی اعتنایی به مسایل خویش می شوند.

گرایش شدید به تجربه کردن ماده های ديگر:یکی از عوارض احتمالی سوء مصرف این ماده، گرایش به تجربه کردن سایر مواد است. من جمله دلایل این گرایش، کنجکاوی برای تجربه کردن لذت های ماده های ديگر است.

کاهش روابط اجتماعی: من جمله عوارض ناشی از استفاده این نوع ماده کاهش رابطه اجتماعی است برای این که عقیده بر این است که استعمال این ماده شخص را در معرض خطر بیماری افسردگی قرار می دهد و اهمیت آنچنان زیاد است که بعضی اشخاص طرد کردن خانواده و اطرافیان را ترجیح می دهند. در پایان نداشتن توان تحمل اطرافیان و خانواده به درگیری های متعدد والدین و فرزندان می انجامد.

اختلال زیاد در خواب: آشفتگی و خشنودی نداشتن از کیفیت خواب هم من جمله عوارض سو مصرف این مواد است. یافته های پژوهشی نشان می‌دهند که اشخاص استفاده کننده بعد از چند وقتی دچار آشفتگی در خواب میشوند که منجر به هذیان گفتن و بیدار شدن های ناگهانی و لرزش بدن می شود. باتوجه به ماهیت ماده مصرفی سالویا بنظر میرسد علاوه بر تبعات بالا، اختلال در عملکرد شناختی، اغتشاش در یادگیری، آشفتگی در حافظه، مشکلاتی در پیدایش زمان واکنش، کاهش انگيزه، پارانویا، بیماری افسردگی حاد و رانندگی پرخطر از تبعات استفاده این ماده در دوزهای بسیار بالاست.

تفاوت پرخطر سالویا با ديگر ماده های توهم زا

مهم ترین مشابهت سالویا با موادی مثل حشیش، گل، گراس و ... در توهم زا بودن آن است به طوریکه خیالات های دیداری- شنوایی، خنده های زیاد و بیجا ، سرخوشی، افزایش اشتها و وابستگی روانی، من جمله علامت های مشترک این مواد است. ولی مهم ترین اختلاف استعمال سالویا با دیگر ماده های توهم زا در ميزان و شدت توهم است که این ميزان در سالویا بسیار شدیدتر و پرخطر تر ارزیابی می شود.

پیشگیری و کسب مهارت بهترین راهکار است

با توجه به اختلال های زمینه ای بیشمار اشخاص استفاده کننده، رویکردهای گوناگون اموزشی، دارویی، روان شناختی و حمایتی برای چنين افرادی موثر ارزیابی می شود. درصورتی که درمان را به منزله پيش‌گيري در نظر بگیریم، اگاهی آحاد جامعه در مورد این مدل مواد( به خصوص والدین و نوجوانان) و کسب مهارت های زندگی( مدیریت خشم، مهارت های مبارزه با اضطراب، مهارت نه گفتن، رابطه مؤثر و...) از روش های پيش‌گيري است. در صورت سو مصرف مواد یا نیاز به سم زدایی، مراجعه به مراکز بازپروری مجاز هم میتواند کمک کننده باشد.

بطور کلی ترک این ماده مخدر با توجه به عوارض آن در هر شخصی میتواند از طیف گسترده ای چون دارو درمانی، مشاوره شخصی، خانواده درمانی و گروه درمانی تشکیل شود ولی اصلاً به سادگی مواد مخدر سنتی نیست و باید پذیرفت که درمان و ترک آن، استفاده کننده نوجوان و جوان را پیر خواهد کرد و این بزرگترین هشداری است که باید به نوجوانان و جوانان در این مورد داده شود.

نویسنده : مصطفی نجمی