جرایم در کشور به سمت جوانانه شدن می‌رود

امیرمحمود حریرچی در گفت‌وگو با ایسنا، در تعریف جرم گفت: همه بحث‌های ضد اجتماعی جرم شناخته نمی‌شود؛ اما رفتارهایی که خلاف مقررات و قوانین باشد جرم محسوب می‌شود.

وی اضافه کرد: میزان وقوع جرم در میان جوانان به ویژه کسانی که بیکار هستند و در مناطق جرم خیز زندگی می‌کنند افزایش یافته و نوع جرم در سنین بالاتر به گونه ای پوشیده تر و متفاوت تر مثل کلاهبرداری شده است.

این جامعه شناس با اشاره به اینکه حاشیه شهرها جزو محله‌هایی است که جرم خیزی بیشتری دارد، تصریح کرد: مناطق حاشیه شهرها مناطقی است که برخی از این افراد و جرائم را پرورش می‌دهد و برخی از کسانی که در آن مناطق زندگی می‌کنند راهی به جز انجام جرم برای کسب درآمد پیدا نمی‌کنند.

حریرچی در ارتباط با مجرمین حاشیه نشین نیز گفت: از آن جایی که بعضی از این افراد با پرخاشگری و مورد آزار قرار گرفتن، رشد کردند طبیعی است که تعهدی نسبت به جامعه خود احساس نکنند و این تفکر برایشان ایجاد شود که وقتی جامعه در قبال آن ها مسئولیتی را قبول نکرده ، آن ها هم مسئولیتی را در قبال جامعه نپذیرند. بنابراین این افراد دلیلی برای یک زندگی طبیعی برای خود نمی‌بینند چون حق انتخاب برای یک زندگی طبیعی ندارند و این بی عدالتی روز به روز در جامعه ما بیشتر می‌شود.

تبعیض یکی از دلایل بسیار مهم جرم خیزی و آسیب زایی

این استاد دانشگاه تبعیض را یکی از دلایل بسیار مهم جرم خیزی و آسیب زایی برشمرد و گفت: تبعیض در تعبیر فارسی به معنی نابرابری دراستفاده از فرصت هاست.

وی با تأکید بر اینکه در شاخص‌های جهانی برای بررسی تغییرات آماری مثل نرخ بیکاری، تاثیر تورم یا دسترسی های آموزشی بر اساس قومیت وتفاوت های بین اقشار مرفه و محروم و به ویژه جنسیت، بررسی می شود، ادامه داد: در واقع تبعیض یکی از ملاک ها و شاخص‌هایی است که باید در آمار و ارقامی که درباره مسائل اجتماعی داده می شود در نظر گرفته شود.

این جامعه شناس گفت: بدترین احساسی که فقرا و محرومین می‌توانند تجربه کنند احساس تبعیض است و این مسئله باعث ایجاد احساس نا امیدی در فرد شده و زمینه ورود به خیلی از آسیب ها را فراهم می‌کند، چون این فرد امیدی به آینده ندارد.

وی یکی از دلایل مهم و قابل توجه جرم خیزی را نا امیدی در جامعه دانست و گفت: جامعه ما نسبت به قبل خشن تر شده و اخلاقیات در آن روز به روز کمرنگ تر می‌شود.

حریرچی با بیان اینکه جرایم و حوادثی همانند خودکشی و اعتیاد در کشور ما به سمت جوانانه شدن می رود اضافه کرد: در مسائل اجتماعی مثل جرم خیزی کاهش سن دیده می شود به طوریکه این مسئله در میان جوانان هم رواج یافته است .

این کارشناس افزود: می‌توان یکی از علل افزایش جرم در نوجوانان را پدیده "بولینگ یا قلدری" عنوان کرد و گفت: این مسئله در گذشته ما کمتر دیده می‌شد اما در حال حاضر افزایش زیادی داشته است.

وی اضافه کرد: مصرف مواد روانگردان در بین برخی از دانش‌آموزان سال‌های آخر دبستان به بالا بیشتر مشاهده می‌شود و یکی از دلایل آن کمبود تفریحاتی است که باید برای نوجوانان وجود داشته باشد و این خود یکی از زمینه های جرم را فراهم می‌کند.

این جامعه شناس درباره تأثیر گروه‌های دوستی نوجوانان در بروز آسیب‌ها گفت: در این سنین افراد انگیزه زیادی برای بروز دادن و نشان دادن خود بین همسالان دارند و چون فرصتی برای آن ها فراهم نمی‌شود که بتوانند خلاقیت و هنر خود را نشان دهند و شرایطی فراهم نیست که مدرسه و خانواده این خلاقیت را شناسایی کنند، به سمت جرائم کشیده می‌شوند.

مصرف قرص ریتالین نیز در نوجوانان رشد چشمگیری داشته است

این کارشناس گفت: مصرف قرص ریتالین نیز در نوجوانان رشد چشمگیری داشته و این افراد برای درس خواندن و بیدار ماندن از آن زیاد استفاده می‌کنند.

وی افزود: یکی از مسائل جامعه ما این است که نوجوانان ما درگیر دو مسئله بزرگ شده اند که یکی از آن ها کارنامه و یکی دیگر از آن ها کار کودک است ، یعنی یا نوجوان در طبقات متوسط و مفرح اجتماعی تحصیل می کند و بعد از گذراندن کلاس های تقویتی و از دست رفتن نوجوانی او ، خانواده و مدرسه از تمام تلاش نوجوان صرفا کارنامه را می بیند و او را قضاوت و تحقیر می‌کند و یا در حالتی دیگر خود دانش آموز دچار غرور کاذب می شود و حتی این قضاوت ها حتی به دانشگاه هم کشیده شده است.

وی گفت: در نقطه مقابل هم یا کودک در طبقات محروم درگیر کار کودک شده و دچار آسیب می شود به تعبیری یا کودک درگیر کارنامه است و یا درگیر کار کودک. متاسفانه کودکان کار بسیار مورد خطر و تعرض هستند و درگیر مواد روانگردان و سرقت ها و باندهایی می‌شوند که شاید مجبور شوند مواد مخدر تولید کنند.

این جامعه شناس دلیل بسیاری از این مسائل را شناخته نشدن حقوق این کودکان عنوان کرد و با بیان اینکه تنبیه مساوی با تربیت نیست، گفت: حدود ده سال است لایحه‌ای که در ارتباط با حقوق کودک است در مجلس تصویب نشده و حتی در آن گفته شده که تنبیه کودک حتی توسط والدین آن جرم حساب می‌شود؛ اما در دنیای امروز تنبیه کودک مساوی با فاجعه است و زمانی که حقوق تعریف شده نباشد تکالیف مردم نسبت به جامعه هم تعریف شده نیست و ما نمی‌توانیم توقع داشته باشیم که مردم هم مسئولیتی بپذیرند.

وی تصریح کرد: تحصیل تا پانزده سالگی اجباری است؛ اما به غیر از این مسئله که بسیاری از کودکان و نوجوانان قبل از این سن ترک تحصیل می‌کنند در واقع می‌توان گفت که دانش آموزان مهارت‌های اندکی را در مدرسه می‌آموزند و مسائل اندکی از این کودکان پیگیری می‌شود و معلم‌های کمی هستند که شاید به دنبال دلیل افت تحصیلی دانش آموزانشان باشند و اهمیتی برای آن قائل شوند.

حریرچی با اشاره به اینکه ما حدود چهار میلیون کودک کار داریم و این آمار بر اساس هرم جمعیتی کسانی است که طبق قوانین ما واجب التعلیم هستند و از ۶ تا ۱۵ سال دارند، ادامه داد: آمار آموزش و پرورش به صورت حدودی است که بر این اساس ۱۳ میلیون دانش آموز داریم؛ اما در این آمار دوره دوم دبیرستان هم محسوب می شود و اگر این تفاوت را درنظر بگیریم حدود ۴ میلیون کودک ترک تحصیل کرده داریم.

وی ادامه داد: اخیرا توسط آموزش و پرورش گفته شده در مقطع دبستان ۱۴۳هزار دانش آموز ترک تحصیل کرده داریم در حالی که ما کودکانی را داریم که اصلا وارد دوره دبستان نمی‌شوند و اساسا مسئله این است که ما سیستم اطلاعات اجتماعی نداریم که بر اساس آن برنامه ریزی کنیم و آمار ثبت نامی ها در آموزش و پرورش باید در قالب ۳ مقطع گفته شود چون عدد و رقم مصداقی است که می‌تواند بر آن تاکید کرد و بر اساس آن برنامه ریزی کرد که در مقایسه با هرم جمعیتی باید بررسی شود که چه تعدادی ترک تحصیل کردند و علل آن نیز پیگیری و بررسی شود که چرا این دانش آموزان ترک تحصیل کرده و کودکان کار و خیابانی شده‌اند .

حریرچی گفت: اصلی ترین راهکار برای اصلاح این مسائل به رسمیت شناختن حقوق شهروندی است و حقوق شهروندی این است که مردم حق زندگی سالم و فرصت های برابر را داشته باشند و اگر با مشکلی مواجه می‌شوند تحت حمایت دولت قرار بگیرند و در صورت شناخته شدن این قوانین آن چیزی که خلاف این قانون است باید اصلاح شود.

وی افزود: بعد از آن حقوق شهروندی و تکالیف آن بیان می‌شود به این معنا که وقتی حقوق شهروندی به رسمیت شناخته شود می‌توان از مردم توقع داشت تا تکالیف خود را انجام دهند. 

این جامعه شناس در ادامه به سن ازدواج کودکان و کودک همسری اشاره کرد و گفت: یکی از این معضلات فروختن دختران است که حتی از نظر روانی و جسمی و جنسی آماده ازدواج نیستند؛ به طوریکه در مناطق حاشیه نشین و فقیر نشین ما، سن ازدواج به شدت کاهش داشته و جنبه شرم آوری پیدا کرده است. 

این کارشناس اظهار کرد: ما در حال حاضر حتی نوجوانان پانزده ساله بیوه داریم و این خود به نوعی فاجعه است و کسانی در آن مناطق هستند که به علت فقر، کودکان را به آدم‌های سن بالا می‌فروشند. بنابراین چطور می‌توانیم از این افراد توقع زندگی سالمی را داشته باشیم و این مسئله به واقع به جامعه ما صدمه می‌زند.

حریرچی گفت: طبق گزارش پزشکی قانونی ما سالیانه ده هزار مورد گزارش کودک آزاری داریم و این آمارها تنها گزارش های جنسی و جسمی آن است و بحث روانی آن داستان دیگری دارد. برای بهبود این مسائل باید اصل حقوق شهروندی به ویژه حقوق جوانان و کودکان که بی پناهترین گروه هستند، اجرا شود.