در فرانکفورت ناشرنما بودیم تا ناشر!

امیرحسین بختیاری - مدیر انتشارات ایرانشناسی - که امسال با ۳۳ عنوان کتاب در غرفه ایران در نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت شرکت کرده بود در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: امسال اولین تجربه حضورم در نمایشگاه کتاب فرانکفورت بود. به‌طور کلی توقعم از حضور در این نمایشگاه به عنوان بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی دنیا در حوزه کتاب بیشتر از این بود. فکر می‌کنم ناشران ایرانی باید با رویکرد حرفه‌ای به معنای واقعی کلمه در این نمایشگاه شرکت کنند.

او افزود: غرفه ایران در این نمایشگاه آماتور بود؛ چه در طراحی و دکور، چه در نشست‌ها و برنامه‌ها و حتی اجرای نمایشگاه. این برنامه‌ها باید دارای حداقل یک استاندارد باشد اما فکر نکنم غرفه ایران اصلا استانداردی را رعایت کرده بود.

این ناشر گفت: سه روز اول این نمایشگاه پنج‌روزه تخصصی است و دو روز آخر برای بازدید عمومی، جشن امضاء و حاشیه‌های مربوط به نشر در نظر گرفته شده است. ناشران حرفه‌ای در همان سه روز اول کارشان را تمام می‌کنند و می‌روند اما ناشران ایرانی تا روز آخر به دنبال فروش تک‌جلدی کتاب‌های‌شان بودند؛ نه رایت! ناشران ما به‌دنبال این بودند که در آن‌جا کتاب بفروشند و پول بگیرند و این کار را خیلی واضح انجام می‌دادند.

بختیاری اظهار کرد: هدف اصلی من از حضور در این نمایشگاه، فروش رایت بود. با این حال بزرگ‌ترین معضل ما، نپیوستن کشورمان به کپی‌رایت (قانون حق مؤلف) است و تا زمانی که به این قانون نپیوسته‌ایم، نمی‌توانیم آورده‌ای از این نمایشگاه داشته باشیم، چون ناشران خارجی نمی‌توانند به ما اعتماد کنند. مثلا در همین نمایشگاه محصول من را کپی کرده بودند و به صورت رایگان عرضه می‌کردند. وقتی خودمان این‌گونه عمل می‌کنیم، ناشران خارجی چگونه می‌توانند به ما اعتماد کنند؟ بر همین مبنا مجبوریم آثارمان را به نازل‌ترین قیمت بفروشیم، چون از روی اعتماد به نفس جلو نمی‌رویم و صادقانه برخورد نمی‌کنیم؛ در صورتی که آن‌ها با ما صادقانه صحبت می‌کنند.

او سپس درباره برنامه‌ریزی‌های غرفه ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت گفت: قرار بود ما در این نمایشگاه از یکی از کتاب‌های‌مان با عنوان «پرندگان ایران» رونمایی کنیم ولی به ما گفته شد برای برپایی این مراسم وقت نداریم. درحالی‌که  برنامه‌های غرفه ایران آن‌قدر غیرجذاب بود که حتی برای پر کردن صندلی‌ها از پرسنل ایرانی استفاده می‌کردند.

به نظر من دولت نباید در این حوزه دخالت کند، چون با دخالت دولت رویکردها به شدت سفارشی می‌شوند. اگر مسئولان نشر بدون هیچ منفعت شخصی به این نمایشگاه بیایند، بهتر است. نباید این‌گونه باشد که شخصی به خاطر این‌که هر سال به این نمایشگاه آمده، پای ثابت این نمایشگاه باشد؛ در حالی‌که ناشرانی داریم که حرفی برای گفتن دارند. به طور کلی ما در نمایشگاه کتاب فرانکفورت رفتار حرفه‌ای نداشتیم و هنوز این نمایشگاه را با نمایشگاه کتاب تهران اشتباه می‌گیریم.

مدیر انتشارات ایرانشناسی افزود: اساسا غرفه‌های کشورهای حرفه‌ای برنامه جنبی ندارند، اما غرفه ایران برنامه‌های جنبی زیادی دارد که معمولا این برنامه‌ها با ایجاد مزاحمت برای غرفه‌های دیگر همراه است. صدای این برنامه‌ها در غرفه ایران به‌شدت زیاد بود و اگر من به جای غرفه‌های کناری غرفه ایران بودم، معترض می‌شدم؛ برنامه‌هایی که شاید یک درصد آن‌ها با کتاب همخوانی داشت.

بختیاری یکی دیگر از معضلات حضور ایران را در چنین نمایشگاه‌هایی ترجمه‌های بد دانست و گفت: ما هنوز ترجمه‌های حرفه‌ای نداریم و وقتی با چند ناشر خارجی صحبت می‌کردم، همه از ترجمه‌ها می‌نالیدند.