جمعیت نیم‌میلیون‌نفری فارسی‌زبانان در آلمان / رسمی‌شدن فارسی در مدارس ژرمن‌ها

به گزارش تسنیم، پیشینه روابط سیاسی با ایران به دوران شاه اسماعیل صفوی بر می­‌گردد. اما روابط رسمی فرهنگی ایران با آلمان، با گشایش مرکز فرهنگی جمهوری در سال ۱۳۶۵آغاز شد. آلمانی‌ها هنگام رفت و آمد به ایران، در دوره قاجار و در زمان ناصر­الدین شاه، با آداب و رسوم و فرهنگ و تمدن ایران بیشتر آشنا شدند و روابط فرهنگی میان این دو کشور بهتر شد و ایران‌شناسان آلمانی بیشتر به تحقیق درباره ایران‌شناسی اشتیاق پیدا کردند و از این زمان به بعد در آلمان، ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی بسیار گسترش پیدا کرد.

آدم اولئاریوس (Adam Olearius)، منشی و مشاور سفیر فریدریش سوم که بعداً نیز با آموختن زبان فارسی به ایران‌شناسی گروید، در سال ۱۶۳۶ م. با هیأتی به ایران سفر کرد. وی بعد از مراجعت به آلمان، «گلستان» سعدی را به زبان آلمانی برگرداند. ده سال بعد که دوباره به ایران بازگشت، «یادداشت‌های تازه دربارۀ سفر شرق» را نوشت. در سال ۱۶۵۴م. نیز ترجمه «گلستان» سعدی را با توضیحاتی به چاپ رساند. با استقبال مردم و چاپ‌های متعدد این کتاب، وی به ترجمۀ «بوستان» سعدی همّت گماشت. او خدمات گران‌بهایی در زمینه معرفی فرهنگ ایرانی و ادب فارسی به مردم آلمان انجام داده است.حجم مطالعات و کتب منتشر شده به زبان آلمانی توسط شرق‌شناسان آلمانی دربارۀ ایران و معارف اسلامی از گستره فراوانی برخوردار بوده است.

یوهان ولفگانگ فن گوته شاعر و متفکر بزرگ آلمانی و آنه ماری شیمل از چهره‌های معروف شهیر و از علاقه­مندان به فرهنگ و ادب ایرانی در این کشور به شمار می‌آیند. گوته، در سال ۱۸۱۹ با تأثیر­پذیری عمیق از حافظ، شاعر بزرگ ایرانی و اشعار وی، دیوان «غربی- شرقی» خود را به وی تقدیم کرد؛ اثری که تا به امروز به­عنوان مرجعی در خصوص تفاهم و درک شرق و غرب از یکدیگر مورد استناد قرار می­گیرد.بسیاری از آثار بزرگان ادب ایران به ویژه غزلیات حافظ، در این کشور به آلمانی ترجمه شده­اند. در قرن بیستم، بسیاری از ایران شناسان آلمانی در محافل دانشگاهی درخشیدند. شمار این عده از ایران شناسان در معرفی فرهنگ و تمدن ایران و زبان و ادب فارسی به آلمانی فراوان است. کارنامۀ پژوهش‌های ایرانی در آلمان با ترجمه و انتشار آثاری نظیر مولوی شناسی، ترجمه آثار ناصر خسرو، جامی، رباعیات خیام، نظامی گنجوی، غزالی، حافظ، سعدی، شاهنامه فردوسی و حتی آثار ادبی معاصر بسیار درخشان است.

در آلمان، آموزش زبان فارسی و مطالعات ایرانی در بیش از ۲۰ دانشگاه این کشور سابقه دارد. همچنین مراکز مطالعات ایران­شناسی در آلمان که موضوعات مختلفی مانند اسلام­شناسی، زبان­شناسی و مطالعات خاورمیانه، را دنبال می‌کنند، فراوان است. دانشگاه‌های بن، بامبرگ، فرایبورگ، مؤسسۀ ایران­شناسی دانشگاه برلین، بوخوم، نورنبرگ، فرانکفورت، هامبورگ، گوتینگن و مونیخ و چند مرکز و دانشگاه معتبر این کشور به امر ایران­شناسی و مطالعه بر روی آثار ادبی ایران و حتی آموزش زبان فارسی اهتمام دارند.در این میان دانشگاه گوتینگن، یکی از مراکز مهم تحقیق در بارۀ ایران و ایران­شناسی و یکی از قدیمی ترین مراکز تدریس زبان و ادبیات فارسی در آلمان به حساب می‌آید. کما این که در کتابخانه‌ها، موزه‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز شرق شناسی آلمان، صدها نسخه خطی و چاپی فارسی موجود است.

به تازگی (سال ۱۳۹۵) سنای فدرال آلمان در مصوبه‌ای، آموزش زبان فارسی را در چارت مدارس تمام ۱۶ ایالت این کشور در کنار زبان‌های فرانسه و انگلیسی تا سطح دیپلم به رسمیت شناخت. از این پس زبان فارسی در تمام ایالات آلمان در چارت درسی مدارس به رسمیت شناخته می‌شود، حتی اگر در ایالتی تدریس نشود.این طرح در ایالت مکلنبورگ فورپومن با ۶/۵ میلیون یورو برای احیای روحیه و حس تعلق بیشتر به وطن، یعنی همان ایالت، حمایت می‌شود.

با این مصوبه سنای آلمان، تمام ایرانیان و فارسی‌زبانان می‌توانند از زبان مادری به عنوان یک واحد درسی، که نتایج آزمون‌های آن در کارنامۀ تحصیلی‌شان رسماً درج و قابل استناد خواهد بود، به عنوان زبان دوم و یا سوم بهره ببرند. به نظر می­رسد، با توجه به جمعیت ۳۰۰ هزار نفری ایرانیان مقیم و بیش از نیم میلیون نفری فارسی‌زبانان در آلمان، فضای جدیدی برای فراگیری زبان فارسی در این کشور پیشرفتۀ اروپایی فراهم شود.

دانشگا‌ه‌­ها و مراکز تحقیقاتی

۱.دانشگاه هامبورگ Universität Hamburg:دانشگاه هامبورگ، بیش از ۴۰،۰۰۰ دانشجوداردو بزرگترین دانشگاه در شهر هامبورگ، بزرگترین مرکز تحقیقات و آموزش در شمال آلمان و یکی از بزرگترین دانشگاهها در آلمان است. این دانشگاه در سال ۱۹۱۹ در منطقه ­ای از روتربام تاسیس شده است. دانشگاه، هشت دانشکده و ۱۵۰ رشتۀ تحصیلی دارد. دانشکده ایرانشناسی قسمتی از مؤسسۀ آسیا و آفریقا است. تمرکز اصلی دانشکده بر تاریخ، فرهنگ و زبان ایران (مرزهای ایران کهن) است.

اهداف رشته ایرانشناسی:

کسب دانش عمومی درباره تاریخ و فرهنگ شرق نزدیک

دستیابی به دانش فعال و غیر فعال درباره زبان فارسی و حداقل یادگیری مقدماتی زبانی دیگر از شرق میانه (عربی و ترکی)

جمع‌آوری دانش پایه‌­ای در مورد تاریخ و جغرافیای ایران

کسب دانش عمومی و ارتقا زبان­های باستانی ایران (به عنوان مثال فارسی میانه، اوستایی)

۲.دانشگاه هومبولت برلین  Humboldt-Universität zu Berlin:

مؤسسه مطالعات آسیایی و آفریقایی

دانشکدۀ علوم فرهنگی، اجتماعی و آموزشی دانشگاه هومبولت

دانشکدۀ ایرانشناسی قسمتی از مؤسسه آسیا و آفریقا است

اهداف شاخه ایران­شناسی در دانشگاه هومبولت:

آموزش زبان­های مدرن ایران (تاجیک، دری، فارسی، پشتو، بلوچی)

مردم شناسی و تاریخ فرهنگی افغانستان و آسیای مرکزی

۳.دانشگاه بامبرگ –Universität Bamberg: دانشگاه بامبرگ یکی از قدیمی­ترین دانشگاه­‌های استان بایرن (این دانشگاه در سال ۱۶۴۷ با نام آکادمی بامبرگنسیس تشکیل شد) و از دانشگاه­های پیشرو در زمینۀ روانشناسی، اقتصاد و علوم اجتماعی است. تعداد دانشجویان سال ۲۰۱۵ دانشگاه ۱۳۴۶۶ نفر بود.

 دانشکده ایرانشناسی: این دانشکده سال­هاست در زمینۀ مطالعات، پژوهش و تدریس تاریخ  ایران باستان، زبان­های باستانی (خط میخی و پهلوی) فعالیت می­‌کند. با این حال تأکید اصلی فعالیت بر روی زمان بعد از اسلام، توسعه و استقرار زبان نوی فارسی به عنوان یک زبان مهم فرهنگی و همچنین تحقیق و پژوهش در مورد شاخه­‌های مهم دیگر زبان فارسی است.

اهداف و موضوعات مطالعاتی رشته ایرانشناسی در بامبرگ:

بررسی منطقه فرهنگی، فارسی زبان در حال حاضر

ایران: زمان رژیم پهلوی، انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران، سیاست خارجی ایران

افغانستان: سلطنت، جنگ افغانستان، طالبان و دوران پس از طالبان

آسیای مرکزی: دوران شوروی و جمهوریهای آسیای مرکزی پس از استقلال

هند و پاکستان: از اواخر دوره استعمار تا به امروز

منطقۀ فرهنگی فارسی زبان در تاریخ

ایران اسلامی تا قرن ۱۹

افغانستان: پروسه دولت سازی در ۱۸ و ۱۹ قرن

آسیای مرکزی: مغول و تیموریان (قرن ۱۳ تا  ۱۵ م.)ازبکستان (قرن ۱۶ تا ۲۰ م.)

مسلمان هند از دوره  اسلامی تا دوره استعمار بریتانیا

فرهنگ روزمره و تاریخ ذهنیت

فرهنگ مصرفی (غذایی)

 فرهنگ عزاداری

ارتباطات نمادین در فضای عمومی

اعیاد و تعطیلات مذهبی

زبان و ادبیات

کلاس های زبان فارسی (I-IV)

فارسی مدرن (مطبوعات منتشر شده ، داستان کوتاه، شعر مدرن، خاطرات، رمان)

فارسی کلاسیک (شاهنامه، حماسه عاشقانه، ستایش و عشق شعر، تواریخ و غیره)

شاخه های دیگر زبان  فارسی (کردی، ترکی آذری، گرجی، ارمنی، ازبکستان، پشتو و اردو) - به عنوان بخشی از مطالعه خاورشناسی

۴.دانشگاه گوتینگن –  Universität Göttingen: دانشگاه گوتینگن، شناخته شده با نامدانشگاه گئورگ آگوست، واقع در شهرگوتینگنآلمان است.این دانشگاه در سال ۱۷۳۷ بنا نهاده شده است. دانشگاه گوتینگن یکی از ده دانشگاه برتر کشورآلماناست و در زمینۀعلوم انسانی،علوم پایهوپزشکیو شاخه‌های آن دارای اعتبار و شهرتی جهانی است. در سال ۲۰۰۷ دانشگاه گوتینگن، توسطوزارت آموزش و پژوهش دولت فدرال آلمانبه عنوان دانشگاه برتر انتخاب شد.

رشتۀایرانشناسی: رشتۀایران‌شناسیاز سال ۱۹۰۳ میلادی در مقاطع مختلف تحصیلی در دانشگاه گوتینگن تدریس می‌شود و در حال حاضر انستیتوهای ایرانشناسی، شرق‌شناسی قدیم، باستان­شناسی مصر، اسلام‌شناسی و زبان و ادبیات عربی و تدریس خطوط میخی در این دانشگاه قرار دارند.

دانشگاه ماربورگ –  Universität Marburg : دانشگاه ماربورگبا نام کاملفیلیپس-اونیورسیتت ماربورگ (Philipps-Universität Marburg) در سال ۱۵۲۷ میلادی توسطفیلیپس یکم هسهبه عنوان دانشگاه پرتستان درماربورگتأسیس شد. این دانشگاه حدود ۲۴۰۰۰ دانشجو دارد و قدیمی­ترین دانشگاه پروتستان به حساب می­‌آید.

رشتۀ ایرانشناسی: رشتۀ تحصیلی ایران­شناسی  در سال ۲۰۰۷ به عنوان بخشی از مرکز مطالعات خاورمیانه تاسیس شد. این دانشکده، تنها دانشکدۀ ایران­شناسی استان هسن است.

اهداف و موضوعات مطالعاتی رشتۀ ایران­شناسی در ماربورگ:

مسائل و مشکلات معاصر ایران

تاریخ معاصر و مدرن ایران

ادبیات فارسی  نو

فرهنگ عمومی ایرانیان

مطالعات بر روی فارسی میانه و کردی

تاریخ قبل از اسلام ایران (به ویژه هخامنشیان)

۶.دانشگاه مونیخ –  Universität München: دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخاز بزرگترین دانشگاه­هایآلمانو یکی ازدانشگاه­های برتر آن کشور است که در شهرمونیخقرار دارد. این اولین دانشگاهایالت بایرنبوده که در سال ۱۴۷۲ میلادی در شهراینگولشتات ( ۸۰کیلومتری شمال مونیخ، که در آن زمان دهکده کوچکی بود) بنیان گذاری شد و پس از اشغال شهر توسط ارتش فرانسه در سال ۱۷۹۹ به شهر لاندزهوت و سپس به شهر مونیخ منتقل گشت. تعداد دانشجویان دانشکاه در سال ۲۰۱۵  حدود ۵۲۰۰۰ سر شماری شده است. این دانشگاه، دومین دانشگاه بزرگ آلمان بوده و دارای ۷۰۰ کرسی پروفسوری و ۱۸ دانشکده است.

رشته ایرانشناسی در دانشگاه مونیخ:انیسیتوی ایران­شناسی زیر نظر دانشکدۀ خاورنزدیک و _میانه فعالیت می­کند.

۷.دانشگاه هایدلبرگ –  Universität Heidelberg: دانشگاه هایدلبرگبا نام کاملدانشگاه روپرشت-کارلز هایدلبرگ قدیمی‌تریندانشگاه آلمانو از جمله مشهورترین دانشگاه‌های دنیا است. دانشگاه هایدلبرگ در سال۱۳۸۶میلادی، تأسیس شد.فلسفه،الهیات،حقوقوپزشکیاولین رشته‌هایی بودند که با تأسیسدانشگاهارائه گردیدند. در سال ۲۰۱۵ حدود ۲۵۰۰۰ دانشجو در دوازده دانشکده دانشگاه هایدلبرگ مشغول به تحصیل بودند.

رشته ایران­شناسی در دانشگاه هایدلبرگ: رشتۀ ایرانشناسی و اسلام شناسی در این دانشگاه در یک مجموعه گنجانیده شده است و در حقیقت زیر مجموعه­‌ای از گروه زبان و فرهنگ شرق نزدیک محسوب می‌­شود.

اهداف رشته ایران­شناسی:

۱. آشنایی با زبان، تاریخ و فرهنگ ایران، برای تحقیق بر روی کتیبه‌­های باستانی

۲. یادگیری مقدماتی زبان­های باستانی ایرانی و منطقه مانند پهلوی، سغدی، سکاها و غیره

۳. آشنایی با گویش­‌ها و زبان­های مدرن و ادبیات: فارسی مدرن، بلوچ، پشتو، کردی، اوستیای، پامیر و هندوکش و غیره منطقۀ جغرافیایی اعم از شمال هند تا آناتولی، از خلیج فارسی به قفقاز، پامیر، هندوکش، و شرق ترکستان می انجامند.

۸. دانشگاه آزاد برلین –  Freie Universität Berlin: دانشگاه آزاد برلین در سال ۱۹۴۸ تأسیس شده است و در حال حاضر ۲۹۰۰۰ دانشجو در آن مشغول تحصیل می­‌باشند، که ۱۵ درصد این دانشجویان غیر آلمانی هستند. این دانشگاه دارای ۱۱ گروه تحصیلی مرکزی بوده که در آنها ۱۹۷ دوره آموزشی تدریس می­‌شود.

دانشکده ایران شناسی دانشگاه آزاد برلین: از سال ۱۹۴۹ سمیناری تحت عنوان ایرانشناسی در این مجموعه ارائه می­‌گشته که سرانجام در سال ۱۹۷۰ منجر به تأسیس دانشکده ایرانشناسی شده است.

۹. دانشگاه بوخوم –   Ruhr Universität Bochum:دانشگاه رور- بوخوم (به آلمانی Ruhr-Universität Bochum, RUB) یکی از ده دانشگاه بزرگ آلمان واقع در شهر بوخوم است. این دانشگاه در سال ۱۹۶۲ تأسیس شد و اولین دانشگاه عمومی تأسیس شده در آلمان پس از جنگ جهانی دوم بوده است.این دانشگاه دارای ۲۰ گروه آموزشی متفاوت است. بیشترین زمینه تحصیلی در این دانشگاه در رشته‌های علوم انسانی، حقوق، اقتصاد و علوم اجتماعی می‌باشد و در رده‌های بعدی رشته‌های مهندسی، علوم طبیعی و پزشکی قرار دارند.

رشتۀ ایران­شناسی: رشته ایران­شناسی بخشی از مجموعۀ مطالعات اسلام و شرق در این دانشگاه است. این رشته، زمینه آشنایی را برای دانشجویان با اصول مذهبی، فرهنگی و تاریخی جهان اسلام و همچنین با زبان و ادبیات شرق نزدیک/ شمال آفریقا فراهم می­‌کند.

 اهداف اصلی این رشته تحصیلی شامل اقلام ذیل است:

تاریخ اسلام و کشورها و جوامع اسلامی

تاریخ معاصر از شرق میانهو نزدیک

ادبیات شرق (عربی، ترکی، فارسی، اردو)

تاریخ علم و آموزش و پرورش در جهان اسلام

۱۰.دانشگاه بن –  Universität Bonn: دانشگاه بُن (به آلمانی: Universität Bonn) نام یکی از مهم‌ترین مراکز تحقیقاتی آلمان و از دانشگاه‌های معتبر اروپایی است. این دانشگاه با ۲۷هزار دانشجو، یکی از بزرگترین دانشگاه‌های آلمان را تشکیل می‌دهد. دانشگاه بن تعداد زیادی از برنامه­های کارشناسی و کارشناسی ارشد در طیف وسیعی ارائه می‌­دهد. این دانشگاه، بیش از دو میلیون جلد کتاب در کتابخانه خود را نگه می­‌دارد و دارای ۵۲۵ استاد و ۳۱۰۰۰ دانشجو است.

رشتۀ ایرانشناسی: در دانشگاه بن رشته ایرانشناسی را نمی­توان به عنوان رشتۀ مستقل تحصیل نمود. در واقع رشتۀ ایران شناسی زیر مجموعه ای از رشتۀ مطالعات آسیا با تمرکز بر مطالعات اسلامی و زبان­های شرق میانه است.  مؤسسۀ مطالعات شرق و آسیایی در دانشگاه بن جنبه­های متعددی از ایران را مورد تحقیق و تدریس قرار می‌­دهد.

موضوعات اصلی عبارتند از دورۀ قاجار، دوره صفویه و اسلام در هند است. زبان فارسی نقش برجسته ای داشته و فضای فرهنگی موجود در کشور های فارسی زبان مانند ایران، افغانستان، شبه قاره هند، تاجیکستان، و غیره مورد مطالعه قرار می­‌گیرد.

۱۱.دانشگاه ارلانگن- نورنبرگ –Universität Erlangen-Nürnberg: دانشگاه ارلانگ- نورنبرگ دومین دانشگاه بزرگ دولتی در ایالت بایرن است. این دانشگاه دارای ۵ دانشکده، ۲۳ گروه آموزشی است که در آنها بالغ بر۶۵۶ استاد، ۳۴۰۴ عضو هیئت علمی مشغول به فعالیت می­‌شود. این دانشگاه در سال ۱۷۴۲ تأسیس شده است و از آن زمان تا کنون در رشته‌­های مختلف علمی اعم از مهندسی، پزشکی، انسانی و علوم پایه دانشجو می‌­پذیرد. 

رشتۀ هند-آلمانی و هند- ایرانی (Studiengang Indogermanistik und Indoiranistik): در این مرکز تحقیقاتی تأکید بر آن است که زبان‌­های هند و اروپایی منشأ مشابهی داشته و با هم در ارتباط و تقابل است. زبانهایی که در این مجموعه قرار می‌­گیرند عبارتند از: هند و آریایی (ودایی و سانسکریت)، فارسی، یونانی قدیم، زبان رایج در آناتولی (به خصوص هیتی)، ایتالیایی، سلتیک (عمدتا ایرلندی، ولزی، برتون)، آلمانی، اسلاوی (روسی)، بالتیک (لیتوانی، لتونی، پروس قدیمی)، ارمنی و آلبانیایی. لذا تأکید اصلی در این رشته بر شناخت زبان­‌های متفاوت و تحقیق بر گذشته و تاریخ و ارتباط آنها است.

۱۲.دانشگاه فرایبورگ –  Universität Freiburg :دانشگاه فرایبورگ (به آلمانی: Universität Freiburg) یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های اروپا است. این دانشگاه در سال۱۴۵۷ تاسیس شده و سنتی طولانی در تدریس علوم انسانی، علوم اجتماعی و علوم طبیعی دارد. دانشگاه از ۱۱ دانشکده تشکیل شده و به جذب دانشجو از سراسر آلمان و همچنین از بیش از ۱۲۰ کشور دیگر می‌­پردازد. دانشجویان خارجی در حدود ۱۶ درصد از کل دانشجویان این دانشگاه را تشکیل می‌­دهند. در سال ۲۰۰۷ دانشگاه فرایبورگ، به عنوان دانشگاه برتر آلمان انتخاب شد.

رشتۀ شرق شناسی: در رشتۀ شرق شناسی در دانشگاه فرایبورگ تأکید بر مطالعۀ کشورهای اسلامی مدرن است. لذا در این رشته که در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ارائه می­‌شود، تمرکز بر جنبه‌­های اجتماعی، جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی کشورهای اسلامی بوده و در کنار آن آموزش زبان عربی و فارسی و ترکی نیز مورد توجه ویژه است.

۱۳.دانشگاه هاله – ویتنبرگ Universität Halle-Wittenberg: دانشگاهمارتین لوترهاله ویتنبرگ (بهآلمانیMartin-Luther-Universität Halle-Wittenberg) یکی از دانشگاه‌های معتبر آلمان است. این دانشگاه در سال ۱۸۱۷ از طریق ادغام دو دانشگاه دانشگاه ویتنبرگ (تأسیس ۱۵۰۲) و دانشگاه هاله (تأسیس ۱۶۹۱) ایجاد شده است و دارای ۹ گروه آموزشی است. این دانشگاه دولتی و پژوهش محور بوده و بسیاری از دروس برای دانشجویان بین المللی به صورت انگلیسی ارائه می‌­شود. 

مؤسسۀ مطالعات عربی و اسلامی: در مؤسسه مطالعات عربی و اسلامی تمرکز تحقیقاتی بر روی کشورهای اسلامی خاورمیانه است. در این گروه آموزشی دو رشتۀ متفاوت در مقطع کارشناسی با عناوین «مطالعات عربی و اسلام شناسی» و «مطالعات شرق میانه» ارائه می­‌شود. رشتۀ مطالعات شرق میانه در مقطع کارشناسی و با محوریت تحقیق برکشورهای خاورمیانه بوده و در این راستا زبان­‌های مختلفی مانند عبری، عربی، ترکی، فارسی، ارمنی، سوری-آرامی، قبطی، اتیوپیایی و غیره مورد مطالعه و تحقیق قرار می­‌گیرد.

۱۴. دانشگاه ینا –  Universität Jena: دانشگاه ینا در سال ۱۵۵۸ تأسیس شده است و در ردیف ۲۰ دانشگاه قدیمی آلمان محسوب می­‌شود. آمار سال ۲۰۱۴ نشانگر آن است که بالغ بر۱۹۰۰۰ دانشجو و ۳۷۵ استاد در این دانشگاه مشغول کسب علم و تدریس و فعالیت علمی هستند، که از این تعداد ۲۲۰۰ تن دانشجویان خارجی هستند.

رشتۀ مطالعات عربی: در این دانشگاه، رشتۀ مطالعات عربی در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ارائه می­شود. در مقطع کارشناسی تأکید بر زبان عربی و آشنایی با فرهنگ کشورهای اسلامی و متون عربی می­باشد که برای این منظور آشنایی با زبان­های انگلیسی و فرانسوی نیز ضروری است. در مقطع کارشناسی ارشد علاوه بر این­ها آموزش زبان فارسی نیز مورد توجه ویژه قرار می­گیرد.

۱۵.دانشگاه کیل –  Universität Kiel: دانشگاه کیل (به آلمانی: Christian-Albrechts-Universität zu Kiel, CAU) نام دانشگاهی واقع در شهر کیل مرکز ایالت اشلسویگ-هولشتاین آلمان است. این دانشگاه درسال ۱۶۶۵ میلادی بنیان نهاده شد. امروزه دانشگاه کیل دارای بیش از ۲۴۰۰۰ دانشجو در ۱۱۱ رشته تحصیلی است.

مؤسسۀ شرق شناسی: در مؤسسۀ شرق­شناسی دانشگاه کیل رشته اسلام شناسی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ارائه می­گردد. جهت­گیری حرفه­ای سمینارها در این رشته به سوی شناخت اسلام درمنطقۀ خاورمیانه به صورت علمی و تاریخی از دوران مدرن تا به امروز است. تمرکز منطقه­‌ای بر روی کشورهای عربی، ایران و امپراطوری عثمانی و جمهوری ترکیه بوده و همچنین به مطالعه اسلام در آلمان نیز می­‌پردازد.

۱۶.دانشگاه کلن –  Universität Köln: دانشگاه کُلن (به آلمانی: Universität zu Köln) نام یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های اروپایی است. این دانشگاه با ۴۸ هزار دانشجو، یکی از بزرگترین دانشگاه‌های آلمان را است. این دانشگاه دارای شش دانشکده است، که در مجموع ۲۰۰ رشتۀ تحصیلی را در اختیار دانشجویان قرار می­دهد. دانشکده­های این دانشگاه عبارتند از: دانشکده­ های مدیریت، اقتصاد و علوم اجتماعی، حقوق، پزشکی (با درمانگاه وابسته به دانشگاه)، هنر، ریاضی و علوم طبیعی و علوم انسانی.

مؤسسه شرق شناسی: بخش شرق­شناسی دانشگاه کلن، نهاد علمی میان رشته­ای برای تحقیق و تدریس در زمینۀ مطالعات اسلامی است. در این سمینار در حال حاضر چهار استاد و دستیار علمی با تمرکز بر مطالعه جوامع مدرن عرب، منطقه فرهنگی ایران، کشورهای آسیای جنوب شرقی و ترکیه مشغول به فعالیت است. آموزش زبان­های عربی، فارسی، اندونزیایی و ترکی و همچنین برخی از گویش‌­ها و انواع زبان (مصر عربی، دری و لوانته) نیز در این مجموعه حایز اهمیت است. و در این مجموعه حدود ۲۷۰ نفر از دانشجو در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مشغول به پژوهش و مطالعه است.

۱۷.دانشگاه لایپزیک –  Universität Leipzig: دانشگاه لایپزیگ (به آلمانی: Universität Leipzig) یکی از کهن‌ترین دانشگاه‌های جهان و دومین دانشگاه قدیمی آلمان است که در شهر لایپزیگ در ایالت زاکسن جای ‌دارد و در سال ۱۴۰۹ میلادی تأسیس شده است. این دانشگاه با چهار دانشکده اصلیِ هنر،الهیات،پزشکیوحقوق شروع به فعالیت نموده و امروزه دارای۱۴ دانشکده است. در حال حاضر بیش از ۲۹۰۰۰ دانشجو و بیش از ۱۵۰ مؤسسه و ۱۹۰ برنامه تحقیقاتی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا دارد.تعدادی از دوره‌­ها را به زبان انگلیسی و دیگر زبان­های خارجی نیز در این مجموعه ارائه می­‌شود.

دانشکدۀ تاریخ، هنر و مطالعات شرقی: دانشکدۀ تاریخ، هنر و مطالعات شرقی در سال ۱۹۹۳ تأسیس شد و شامل ۱۵ نهاد جدید است که در سه محور اصلی «تاریخ»، «مطالعات منطقه ای از جمله قوم شناسی و مطالعات مذهبی» و انواع «هنرها، موسیقی­‌ها و مطالعات تئاتر» در شرق مشغول به فعالیت است. از زیر مجموعه­‌های این دانشکده «مؤسسۀ مطالعات باستانی خاور نزدیک» و «مطالعات عربی» هستند که به پژوهش و مطالعه کشورهای خاورمیانه می‌­پردازند و آموزش و بهره­‌برداری از زبان­های عربی، فارسی، ترکی و سایر زبان­های باستانی از نقاط تمرکز آنها است.

۱۸. دانشگاه ماینس –  Universität Mainz: دانشگاه ماینس (به آلمانی: Johannes Gutenberg-Universität Mainz): از دانشگاه‌های تاریخی و بزرگ آلمان است. این دانشگاه در شهر ماینس در ایالت راینلاند-فالتز قرار دارد. دانشگاه ماینس بالغ بر۳۵۰۰۰  دانشجو داشته و با ۱۵۰ انستیتو و کلینیک جزو ده دانشگاه بزرگ آلمان محسوب می­شود. با داشتن ۷۵ رشتۀ تحصیلی و در مجموع ۲۴۲ دورۀ آموزشی، از جمله ۱۰۷ نوع برنامه کارشناسی و ۱۱۸ نوع برنامۀ کارشناسی ارشد، این دانشگاه محدوده فوق العاده وسیعی از رشته­های تحصیلی را دارا است.

ایران­شناسی: در این دانشگاه ایران و ایران­شناسی به طور مستقیم مورد مطالعه قرار نمی­گیرد. بلکه در دو مؤسسۀ مصر شناسی/ مطالعات خاور نزدیک باستان و مؤسسه هندشناسی تحقیقاتی انجام می­پذیرد که بنا به پروژۀ موجود می­توانند زیر مجموعه­ای برای گروه ایران شناسی باشند.

۱۹. دانشگاه مونستر- Universität Münster: دانشگاه مونستر (به آلمانی: Westfälische Wilhelms-Universität Münster): دانشگاهی دولتی است که در شهر مونستر، در ایالت «نوردراین-وستفالن» در آلمان قرار دارد و در سال ۱۷۸۰ بنیان نهاده شده است. این دانشگاه با بیش از ۴۰ هزار دانشجو و ۱۳۰ زمینه مختلف آموزشی در ۱۵ گروه، یکی از سه بزرگترین دانشگاه آلمان و از معروف‌ترین دانشگاه‌های و مراکز مهم تحقیقی در اروپا است. در این دانشگاه طیف گسترده­ای از علوم اجتماعی و علوم انسانی ارائه می­گردد.

ایران­شناسی: در این دانشگاه ایران و ایرانشناسی به طور مستقیم مورد مطالعه قرار نمی­گیرد. رشتۀ مطالعات اسلامی و عربی در این دانشگاه فعال است و مرکز توجه آن زبان عربی و جهان اسلام است که امکان فعالیت­هایی در خصوص ایران نیز در آن ممکن است.

۲۰. دانشگاه توبینگن –:Universität Tübingen دانشگاه توبینگن (به آلمانی: Universität Tübingen): از قدیمی‌ترین و معتبرترین دانشگاه‌های آلمان است که در آن رشته‌های مختلف پزشکی، علوم طبیعی و علوم انسانی فعال می‌باشند. دانشگاه توبینگن در سال ۱۴۷۷ میلادی تأسیس شد. این دانشگاه دارای ۱۴ دانشکده و ۲۸۰ دوره آموزشی است و قریب به ۱۳ درصد دانشجویان آن را دانشجویان خارجی تشکیل می­دهند. در سال ۲۰۰۶ میلادی دانشگاه توبینگن به عنوان یکی از ده دانشگاه برتر آلمان انتخاب گردید.

رشتۀ شرق­شناسی و اسلام­شناسی: زبان، تاریخ، مذهب و فرهنگ مردم شرق میانه از دوران باستان تاکنون موضوعات تحقیقاتی این رشته را در دانشگاه توبینگن تشکیل می­دهند. همچنین جنبه­های تاریخی و واژه شناختی زبان­های موجود در خاورمیانه نیز مورد مطالعه بوده، لذا یادگیری و تحقیق بر روی زبان های عربی، فارسی، ترکی، سوری، عبری مدرن و یونان باستان نیز در این مجموعه حائز اهمیت است.

۲۱. دانشگاه بایروت –  Universität Bayreuth: دانشگاه بایرویت یک دانشگاه تحقیقاتی عمومی واقع در بایرویت، آلمان است. این دانشگاه در سال ۱۹۷۵ به عنوان یک دانشگاه و با تمرکز بر همکاری­های بین المللی و پژوهش­های بین رشته­های تأسیس شد. در حال حاضر دارای بیش از ۴۵۰ همکاری بین المللی با مؤسسۀ تحقیقات و دانشگاه­ها در سراسر جهان است. این دانشگاه دارای شش دانشکده بوده و در فعالیت­های میان رشته­ای مانند فلسفه و اقتصاد، تغییر اکولوژی جهانی، تأتر و مطالعات رسانه و اقتصاد بهداشت بسیار موفق بوده است.

ایران­شناسی: در این دانشگاه ایران و ایران­شناسی به طور مستقیم مورد مطالعه قرار نمی­گیرد. رشتۀ مطالعات اسلامی و عربی در این دانشگاه فعال است و مرکز توجه آن زبان عربی و جهان اسلام است که امکان فعالیت­هایی در خصوص ایران نیز در آن ممکن است.

مدارس

مدرسۀ زبان فارسی فردوسى در مونیخ

 انجمن مدرسۀ ایران در آخن

 کانون ایران یاد و مدرسه ایرانیان مونیخ

 مدرسۀ فارسی دوسلدورف

 مدرسۀ جمهوری اسلامی ایران در هامبورگ:مجتمع آموزشی شهید بهشتی هامبورگ در سال ۱۳۶۱ منطبق با ضوابط و قوانین آموزش و پرورش ایران تأسیس و از گذشته تا کنون با نظارت وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران و دفتر محترم مدارس خارج از کشور و زیر نظر کنسولگری محترم جمهوری ایران در هامبورگ، به اجرای فعالیت­های آموزشی و پرورشیی مشغول است.

الف) دوره ابتدایی

ب) دوره راهنمایی تحصیلی

ج ) دوره متوسطه

ه)دوره پیش دانشگاهی حداقل یکسال تحصیلی

مدرسه جمهوری اسلامی ایران در برلین:

وضعیت موجود مدرسه فارسی آموزی در برلین:

حضور ۷۷ کودک و نوجوان ۷ تا ۱۵ ساله (ایرانی مقیم) به عنوان فارسی آموز.

تقسیم و طبقه بندی دانش آموزان در  پایه‌های آموزشی اول تا هشتم بر اساس سن و سطح بندی زبان فارسی(در حال حاضر در پایه ششم و هفتم فارسی آموزی حضورندارد)

پایه‌های آموزشی موجود عبارتست از: دو پایه اول-یک پایه دوم- دو پایه سوم- یک پایه چهارم-یک پایه پنجم و دو پایه هشتم.

کتاب آموزشی مورد استفاده ، کتب فارسی پایه اول تا هشتم چاپ شده توسط وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی است که در مدارس ایران تدریس می‌شود.

مکان برگزاری کلاس‌ها در روزهای شنبه از ساعت ۹ صبح تا ۱۳ است.

معلمین کلاس‌های فارسی آموزی عبارتند از ۹ نفر که به تفکیک، ۵ نفرمعلم بومی،یک نفر معلم اعزامی و سه نفر همسر معلمان اعزامی هستند.

انستیتو حافظ:اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ فرهنگی ﺣﺎﻓﻆ دوره‌های آموزشی خود را در موضوعات زبان فارسی ، هنرهای خوشنویسی ، طراحی ، نقاشی و جلسات مشاوره ﺩﺭ ﺳﻂﻮﺡ ﻣﺨﺘ� ﻒ آغاز نمود.از جمله فعالیت­های این مؤسسه عبارتند از:

کلاس‌های ﻓﺎﺭﺳﻲ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ

کلاس‌های ﻓﺎﺭﺳﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ

کلاس­‌های ﻫﻨﺮﻱ ﺷﺎﻣﻞ ﻃﺮاﺣﻲ، ﻧﻘﺎشی و ﺧطاطی

ﺩﻭﺭه‌های ﺭﻭاﻧﺸﻨﺎﺳﻲ

 مدرسه جمهوری اسلامی ایران در مونیخ:

دوره­‌های آزاد

مرکز آموزش زبان فارسی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران: دوره­‌های آموزشزبان فارسی ویژه ایرانیان مقیم آلمان در محل مدرسه جمهوری اسلامی ایران در برلین برگزار می­‌شود. در این دوره که با کمک رایزنی فرهنگی، مدرسه جمهوری اسلامی ایران وسفارت جمهوری اسلامی برگزار می‌شود، بالغ بر هشتاد فارسی‌­آموز در مقاطع مختلف، روزهای شنبه هر هفته آموزش میبینند.