شعر سبک مشروطه شعری نزديک به زبان و خواست مردم استشعر سبک مشروطه
سبک شعر و ادبیات مشروطه پس از سبک هایی همچون سبک خراسانی، عراقی، هندی و دوره بازگشت بوجود آمد. در بین شاعران و نویسندگان ایرانی، مواردی همچون ابعاد وسیع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نهضت مشروطه باعث ایجاد جهش فکری عظیمی شد. این امر به نوبۀ خود، موجب ایجاد تحول شگرفی در ادبیات شد که حاصل ظلم و بیدادگری های شاهان و درباریان، آشنایی نزدیک ادیبان ایرانی با تحولات جدید فکری اجتماعی اروپا و تعدی و تجاوز بی حد شاهان و درباریان به جان و مال و ناموس ملت بود و از سوی دیگر، موجب برانگیخته شدن دوستی و وطن پرستی، عواطف و احساسات آنها میشد.
به شعری که به زبان و خواست مردم، رابطه ی نزدیکی داشت؛ شعر مشروطه میگویند. شعر مشروطه، پیشرو مکتب بازگشت از نظر زبان، فکر و جنبه ی ادبی نیست، بلکه شعری تحول یافته به نام شعر عوام می باشد. از ویژگی های خاص شعر سبک مشروطه می توان به موارد زیر اشاره کرد :
> موضوع شعر سبک مشروطه، اجتماعی است.
> شاعر شعر سبک مشروطه، شهرت ندارد.
> اکثر مردم به شعر سبک مشروطه، توجه نشان می دهند.
> از شعر سبک مشروطه به عنوان شعری زنده و پویا یاد می شود.
> در شعر سبک مشروطه از آرایه های ادبی استفاده نشده است.
پیشینه سبک مشروطه
ادبیات مشروطه در جریان مبارزه برای کسب آزادی و حکومت مردم، در بین سالهای ۱۲۷۵ شمسی تا کودتای رضاخان ۱۲۹۹ شمسی، شکل گرفت که این ادبیات از تأثير و تغيير شگرفی برخوردار بود و سبک مشروطه را پدید آورد.
مختصات سبک مشروطه
قالب هایی همچون ترجیع بند، مستزاد، مسمط و چهارپاره از قالب های شعری رایج ادبیات به شمار می رفت. لغات کهن ادبی در این دوره منسوخ شد. از دیگر مختصات این سبک می توان به آزادی زنان، توجه به فرهنگ ایران باستان و تنفر از دیکتاتوری اشاره کرد. شاعران از نظر زبانی، سبک مشروطه را به زبان قابل فهم بیان کرده اند؛ درواقع از لغات همان عصر بهره برده اند و از طرفی به منظور ایجاد سبک آزاد، فکر و زبان را آماده می کنند. شاعران در مسایل سیاسی و اجتماعی، تمام وقتشان را به منظور آگاهی بخشی به مردم صرف میکردند؛ بگونه ای که اشعار بعضی از شاعران شاید از نظر ادبی بی ارزش است ولی از اهمیت بسیاری از نظر تاریخ اجتماعی دوران خود برخوردارست. در این دوره، شاعرانی همچون ملک الشعرای بهار، ایرج میرزا، اشرف الدین گیلانی، فرخی یزدی، میرزاده عشقی،( نسیم شمال) و ... به سرودن شعر پرداختند.
زبان شعر سبک مشروطه در اواخر دوران زندیه و اوایل دوران قاجار پدیدار شد زبان شعر مشروطیت
تأکید زبان شعر دوران مشروطیت بر مواردی همچون زبان و طرز و شیوه ی مکتبی میباشد که دربرابر مکتب یا« سبک هندی» در اواخر دوران زندیه و اوائل دوران قاجار در شعر فارسی پدیدار شد و به« مکتب بازگشت» شهرت پیدا کرد.« مکتب بازگشت» به این منظور بوجود آمد تا به زبان وسبک و روش شاعران سدهء چهارم و پنجم و ششم هجری برگردد.
ویژگی های مهم ادبیات مشروطه
از خصوصیات شعر مشروطه از نظر محتوا می توان به مردم گرایانه ، جامعه گرایانه و ملی اشاره کرد. باتوجه به سادگی شعر مشروطه از نظر زبان، بهتر است بدانید که این شعر از نظر شیوه و مکتب، واقع نماست. سه عنصر ادب مشروطه شامل واقع نمایی، جامعه گرایی و سادگی می باشد. عاطفه به عنوان یکی از عناصر شعر مشروطه به شمار می رود. محتوای شعر مشروطه، عواطف و احساساتی نظیر انتقاد از خرافات مذهبی، بیدار کردن حس ناسیونالیسم و عقب افتادگی های فرهنگی و فقر و نبودن آزادی می باشد.
اصول اندیشه، زبانی و ادبی شعر مشروطه
شعر مشروطه، به ارائه ی درک فلسفی نوینی از جهان، انسان، جامعه و محیط زندگی اش می پردازد. این ادراک براساس عقل باوری، آزادی و اراده انسان و علم باوری بنانهاده شده است. اکثر نویسندگان و شاعران روشن فکر مشروطه، در تمامی آثارشان نظیر مقالات ادبی و سیاسی و روزنامه های منتشر شده، بطور دائمی متکی بر این ها بوده اند. از نظر آرایه های ادبی و جنبه- های زیباشناسی، شاعران مشروطه اشعار ضعیفی می سرودند، ولی هدفشان اینست که مشکلات سیاسی و اجتماعی جامعه را بیان کنند.
مضامین شعر مشروطه
شعر مشروطه، به شعری اطلاق میشود که برای تشکیل درونمایه اصلی آن به مواردی همچون ستایش از میهن و حمایت از ایران انقلابی، مبارزه با استبداد شاه و اطرافیان او، دفاع از آزادی و قانون و انتقادهای اجتماعی می پردازد. نویسنده و شاعر در این ادبیات با استفاده از نیروی قلم خود به ترویج معنویت و فضیلت ها، ارشاد جامعه بسوی ترقی و تکامل، مبارزه با مفاسد اخلاقی، رشد فرهنگی و اجتماعی و سیاسی افراد جامعه می پردازد و در واقع بیانگر نقطه ضعف های جامعه، درمان و راه های چاره است.
شعر سبک مشروطه از نظر محتوا، مردم گرایانه، جامعه گرایانه و ملی استگردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش
- 14
- 3
