مشکلات فیلترینگ تلگرام در روسیه

از زمان فیلتر شدن تلگرام در روسیه میزان استفاده از آن ١٧ درصد افزایش یافته است تعداد زیاد آی پی آی فیلتر شده در روسیه برخی از بانک ها و شرکت های بزرگ تجاری را با مشکل مواجه کرده است

سازمان نظارت بر اینترنت روسیه از روز گذشته حدود ١٦ میلیون ‌آی‌پی مربوط به نرم‌افزار پیام‌رسان تلگرام را در اقدامی گسترده برای مسدودکردن فعالیت این نرم‌افزار در روسیه بست.

آمار حکایت از آن دارد که تلگرام در روسیه بیش از ١٣‌میلیون کاربر دارد. علاوه بر این بسیاری از نهادهای سیاسی در روسیه نیز از این نرم‌افزار استفاده می‌کردند. برخی از چهره‌های سیاسی و حتی برخی مقامات روسی نسبت به مسدودکردن تلگرام زبان به انتقاد گشوده‌اند. برخی اطلاعات نشان می‌دهد که حتی تعدادی از مقامات کاخ کرملین عصر روز سه‌شنبه یعنی ٤ روز بعد از این‌که دادگاهی در روسیه حکم به فیلترشدن تلگرام داد، اقدام به استفاده از این نرم‌افزار کرده‌اند.

ادوارد اسنودن، از کارکنان سابق سازمان اطلاعاتی ملی آمریکا که طی سال‌های اخیر دست به افشاگری‌های زیادی علیه آمریکا زده است و اکنون در روسیه زندگی می‌کند، روز سه‌شنبه همین هفته در پستی در حساب توییتر خود به حمایت از پاول دورف، بنیانگذار تلگرام پرداخت و نوشت: «من قبل از این نسبت به امنیت تلگرام انتقاد داشته‌ام اما پاسخ دورف به درخواست مقامات روسیه برای دسترسی به مکالمات خصوصی کاربران تنها پاسخ اخلاقی است که می‌شد به این درخواست داد و این اقدام دورف نشان از مدیریت قوی او دارد.»

در نهایت اما شرکت اینترنتی «روسکوم نادزو با حمایت سرویس امنیتی روسیه و حکم دادگاه اقدام به مسدودکردن میلیون‌ها ‌آی‌پی در سرویس وب آمازون و سرویس ابری گوگل کرد؛ تلگرام بیشترین استفاده را از این دو سرویس می‌کرد.

برخی از تحلیلگران بر این عقیده‌اند که فیلترشدن تلگرام در روسیه می‌تواند آغازی در مورد اقدام دولت روسیه برای فیلترکردن نرم‌افزارهای دیگری نظیر فیس‌بوک باشد.

از سوی دیگر اخباری نیز مبنی بر عدم موفقیت فیلتر تلگرام منتشر می‌شود. شرکت فیلتر‌کننده تلگرام اعلام کرده است که میزان استفاده از این نرم‌افزار بعد از فیلترشدن تا ٣٠‌درصد کاهش یافته است؛ اما برخی دیگر از تحلیلگران اعلام کرده‌اند که در روز فیلترشدن تلگرام، آمار بازدید کاربران از صفحات روسی در تلگرام به ٣٠‌میلیون رسیده که افزایش ١٧‌درصدی را نشان می‌دهد.

علاوه بر این شرکت‌های آمازون و گوگل نیز نسبت به فیلترشدن سرورهای‌شان توسط روسیه واکنش نشان دادند. پاول دورف، بنیانگذار تلگرام نیز اعلام کرده است که اقدامات برای فیلترکردن تلگرام کمترین تأثیر را بر دسترسی کاربران به این نرم‌افزار داشته است. او همچنین خطاب به کاربران اعلام کرده که اگر فیلترشکن استفاده کنند و یا وی‌پی‌ان را بر روی دستگاه خود نصب کنند، همچنان می‌توانند از تلگرام استفاده کنند.

دورف که خارج از روسیه زندگی می‌کند، عصر روز سه‌شنبه خطاب به کاربران تلگرام نوشت: «به‌رغم اعمال محدودیت درباره استفاده از تلگرام، ما شاهد کاهش چشمگیر کاربران نبوده‌ایم. چراکه روس‌ها معمولا تمایل دارند محدودیت‌ها را دور بزنند و از وی‌پی‌ان استفاده کنند.» دورف همچنین وعده داده که میلیون‌ها دلار به شرکت‌هایی که وی‌پی‌ان و پراکسی می‌سازند، کمک خواهد کرد تا آنچه که او از آن به‌عنوان «مقاومت دیجیتال» یاد می‌کند را ادامه دهند.

سال گذشته قانونی در روسیه تصویب شد که برمبنای آن به شرکت‌های سازنده وی‌پی‌ان گفته شد تا سایت‌هایی که دولت آنها را ممنوع اعلام کرده را فیلتر کنند؛ اما بسیاری از این شرکت‌ها به این قانون تن در ندادند و در نتیجه این قانون به‌طور کامل به اجرا در نیامد.

در هر حال به‌رغم فیلترشدن‌ آی‌پی‌های تلگرام، استفاده از این نرم‌افزار در روسیه تنها کاهش نیافته بلکه با افزایش نیز مواجه شده است. علاوه بر این به دلیل تعداد بالای ‌آی‌پی‌های فیلتر‌شده، برخی دیگر از سایت‌ها و پیام‌رسان‌ها نیز در روسیه یا آفلاین شده و یا با اختلال مواجه شده‌اند.

برخی از بانک‌های بزرگ روسی و همچنین برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ به دلیل تعداد بالای ‌آی‌پی‌های فیلتر با مشکل مواجه شده‌اند. همچنین پیام‌رسان وایبر نیز از قربانیان فیلترشدن ‌آی‌پی‌های تلگرام بوده است. به نظر می‌رسد برخی شرکت‌های تجاری بزرگ و بانک‌های روسی نیز از سرویس‌های ابری آمازون و گوگل استفاده می‌کرده‌اند که با فیلترشدن ‌آی‌پی‌هایی که بر روی این سرویس‌ها وجود داشته، این شرکت‌ها و بانک‌ها نیز با مشکل مواجه شده‌اند.

رسانه‌های دولتی روسیه از مردم روسیه خواسته‌اند به نرم‌افراز پیام‌رسان «Tam Tam» نقل مکان کنند؛ اقدامی که به عقیده تحلیلگران با استقبال مردم مواجه نخواهد شد.

تحلیلگران معتقدند که مردم روسیه تلگرام را به توصیه مقامات انتخاب نکرده‌اند که حالا بخواهند آن را ترک کنند. مردم تلگرام را به این دلیل انتخاب کردند که برایشان جذابیت داشت و کارآیی خوبی نیز از خود نشان داد.

در نهایت به‌رغم همه هشدارها و فیلترینگ تلگرام در حال حاضر آمار نشان می‌دهد که ترافیک استفاده از تلگرام در روسیه افزایش یافته و مردم روسیه با استفاده از وی‌پی‌ان و فیلترشکن‌های مختلف در  حال استفاده از تلگرام هستند.