روزنامه جهان صنعت نوشت: انتخاب رشته کنکور یکی از مهمترین مقاطع زندگی هر فردی است. در این شرایط بسیاری از مشاوران تحصیلی دیدگاه‌های متفاوتی دارند، اما آنچه حائزاهمیت است علاقه دانش‌آموز است. این در حالی است که بسیاری از والدین عقیده خود را بر دانش‌آموزان تحمیل می‌کنند. در هر صورت عوامل موثر در انتخاب رشته را می‌توان به دو دسته عوامل فردی و درونی و عوامل اجتماعی و بیرونی تفکیک کرد. در همین رابطه «جهان‌صنعت» با پنج نفر از اساتید مطرح مشاوران تحصیلی در انتخاب رشته به گفت‌وگو نشسته است. شاهرخ کروبی و رفیع رفیعی به سوالات بسیاری از افرادی که در شرف انتخاب رشته هستند، پاسخ دادند.
متن کامل این میزگرد را در ادامه بخوانید:
چرا و با رتبه‌ای چند باید انتخاب رشته کرد؟
کروبی: بنده این سوال را به گونه‌ای دیگری بیان می‌کنم، چرا بچه‌ها انتخاب رشته نکنند؟ به نظرم هر فردی با هر رتبه‌ای باید شانس خودش را از دست ندهد، بنابراین اگر در کارنامه روزانه، شبانه یا غیر‌انتفاعی مجاز شدند، حتما انتخاب رشته کنند. من همیشه جمله‌ای به دانش‌آموزان گوشزد می‌کنم که ابتدا قبول شوید و بعد گریه‌زاری کنید. دانش‌آموز طبق هر رتبه‌ای که آورده باید انتخاب رشته کند. حتی اگر رتبه ۱۰هزار یا ۵۰ هزار آورده، باز هم نباید شانس خود را از دست بدهد، چراکه وقتی دانش‌آموز برای انتخاب رشته مجاز شده یعنی سازمان سنجش به او شانس قبولی داده و طبیعتا آن شانس صفر نیست. بنابراین هم رشته بالا و هم رشته متوسط و هم رشته پایین را باید انتخاب کند. در حال حاضر قانون محرومیت یک‌ساله قبولی کنکور را برداشته‌اند، به همین دلیل دانش‌آموزان می‌توانند شانس خود را به راحتی امتحان کنند.
احمدی: انتخاب رشته برای ورود به دانشگاه لازم و ضروری است، بنابراین باید از فرصت‌های پیش‌آمده به خوبی استفاده کنیم. برای انتخاب رشته پیشنهاد من این است با هر رتبه‌ای که دارید حتما این کا را انجام دهید. حتی اگر قرار است یکسال دیگر پشت کنکور بمانید. انتخاب رشته را جدی بگیرید. من همیشه می‌گویم رتبه سرمایه ما برای انتخاب است. لازم است با توجه به کارنامه و رتبه‌ای که کسب کردید رشته‌ها و دانشگاه‌های مورد علاقه خود را انتخاب کنید، اما یک بحث می‌ماند؛ «پشت کنکور ماندن». این موضوع که برای یک سال دیگر پشت کنکور بمانند لازم است تمام جوانب را به دور از احساس و هیجان بررسی کنند تا خدایی نکرده دچار اشتباه نشوند. دانش‌آموزان حتی اگر تصمیم به پشت کنکور ماندن گرفتند باز هم با هر رتبه‌ای که دارند باید انتخاب رشته را انجام دهند.
رفیعی: ما دو حالت داریم: یا رتبه خوب آورده‌ایم یا رتبه بد. اگر رتبه خوبی داریم پس انتخاب رشته از واجبات است، ولی اگر رتبه بدی آوردیم باز هم باید انتخاب رشته انجام دهیم که نتیجه معلوم شود و بدانیم چه رشته‌ای قبول می‌شویم. بنابراین حتی رشته‌ای که دوست ندارید را هم انتخاب کنید، بعد تصمیم بگیرید که به دانشگاه بروید یا نه.
میزان علاقه فرد چقدر در انتخاب رشته تاثیر دارد؟
کروبی: به نظرم علاقه یکی از ده‌ها فاکتور است. ممکن است علاقه در طول زندگی تغییر کند، پس ملاک اصلی انتخاب رشته نباید صرفا علاقه باشد، چراکه نسبت به نوع رشته انتخابی باید یکسری شرایط اولیه داشت. به طور مثال کسی که می‌خواهد پزشک شود باید بیداری، استرس، هوش بالا، قدرت تصمیم‌گیری لحظه‌ای داشته باشد. اگر می‌خواهد وکیل شود باید کاریزما، قدرت بیان، حاضر‌جوابی و حوصله زیاد داشته باشد. اگر می‌خواهد مهندس شود باید قدرت، هوش ریاضی زیاد، زیر آفتاب ماندن و حوصله بالا داشته باشد. پس همه‌اش علاقه نیست. از طرفی والدین هم کمک شایانی در این امر می‌توانند به بچه‌ها کنند. اگر والدین و نزدیکان بچه‌ها در کار ساخت‌وساز باشند یا پزشک و وکیل باشند، فرد سریع‌تر و راحت‌تر وارد بازار کار می‌شود. چه‌بسا علاقه به مرور به وجود می‌آید. گاهی باید به تجربیات والدین گوش کرد. والدین سرد و گرم روزگار را چشیده‌اند و شما را بهتر از خودتان می‌شناسند. پس به ایده و پیشنهاد آنها توجه کنید.
احمدی: علاقه خوب و تاثیرگذار و نیروی محرک برای موفق شدن در رشته و شغل است، اما در کنار علاقه لازم است استعداد، توانمندی و از همه مهم‌تر آینده شغلی و تحصیلی را در نظر بگیرید، اما در مجموع به نظر من اولین گام برای انتخاب رشته علاقه است. ملاک انتخاب عاقلانه و ترکیبی از نظرات درست برای موفقیت در این موضوع است. گاهی آرزوی والدین یا علاقه دانش‌آموز بدون در نظر گرفتن استعداد و توانمندی دانش‌آموز است و نتیجه خوبی ندارد. من بین علاقه دانش‌آموز و آرزوی والدین علاقه را انتخاب می‌کنم.
رفیعی: علاقه فاکتور بسیار مهم در انتخاب رشته است اما بعضی وقت‌ها علاقه ما تاریخ مصرفش می‌گذرد. با این حال قطعا فاکتور بسیار مهم در انتخاب رشته علاقه است. علاقه طرفین خیلی مهم است ولی من به کرات خانواده‌هایی را دیده‌ام که کمبودهایی که در گذشته خودشان داشته‌اند -مثلا دوست داشتند پزشک یا مهندس شوند- می‌خواهند به فرزندانشان تحمیل کنند که اگر این علاقه وارد انتخاب رشته دانش‌آموز بشود خطرناک است و من اصلا توصیه نمی‌کنم. خانواده‌هایی هم هستند که خیلی روشن و علمی رشته‌ای را بررسی می‌کنند و می‌توانند به عنوان پیشنهاد در جلسه انتخاب رشته بیانش کنند که دانش‌آموز تصمیم بگیرد برای آینده‌اش چه خواهد کرد. البته داخل پرانتز بگویم که شاید خیلی خوشایند نباشد، ولی خانواده‌هایی هستند که روی بچه تاثیر منفی دارند. به خاطر اینکه می‌خواهند فکر خودشان را دیکته کنند و بچه مانند یک روبات آن را عمل کند، در صورتی که حتی خیلی از این خانواده‌ها در زندگی روزمره خودشان هم موفق نبوده‌اند و شرایط خیلی ایده‌آلی نداشته‌اند.
به نظر شما اساتید، آیا دانشگاه‌ها با یکدیگر تفاوتی دارند؟ انتخاب دانشگاه شهرستان اشتباه است؟
کروبی: چرا بچه‌ها بر این عقیده‌اند که نباید دانشگاه شهرستان را انتخاب کرد؟ البته بسیاری از والدین آنها را دچار تردید می‌کنند، زیرا دید منفی به این امر وجود دارد و والدین فکر می‌کنند شرایط شهرستان همانند ۲۰ سال پیش ناامن و دارای کمبود امکانات است. این در حالی است که امروزه بسیاری از شهرستان‌ها مانند ساری، تبریز، اصفهان، شیراز، ارومیه و رشت از نظر امکانات در حد تهران یا حتی برخی از نظر دانشگاهی بسیار بالاتر از دانشگاه تهران است. به طور مثال مهندسی شیمی تبریز، پزشکی شیراز، دندانپزشکی مشهد، پرستاری اهواز و حقوق شیراز بسیار بالاتر از دانشگاه‌های تهران است. از طرفی بالاخره بچه‌های ما باید زندگی مجزا از والدین را دیر یا زود یاد بگیرند، پس شانس انتخاب رشته در دانشگاه‌های شهرستان را به خصوص دختران نباید از دست دهند.
تحصیل در دانشگاه شریف یا آزاد مهم نیست. ملاک، علم و مهارت در کار است. به طور مثال هنگام مراجعه شما به پزشک آیا روی روپوش آن نوشته که از کدام دانشگاه و با چه معدلی فارغ‌التحصیل شده است؟ پس کوتاه فکر نکنید. اگر رتبه برتر‌ها هر سال دانشگاه زابل را انتخاب کنند، طبیعتا رتبه دانشگاه زابل از شریف هم بیشتر می‌شود.
احمدی: برای تحصیل در شهر دیگر لازم است حتما این موارد بررسی شود: آیا شما به قدر کافی آمادگی زندگی در خوابگاه یا تنها زندگی کردن و استقلال کامل پیدا کردن را دارید؟ آیا با آداب و رسوم و فضای آن شهر می‌توانید ارتباط برقرار کنید؟ مثلا در شهر تهران زندگی در شب هم در جریان است، ولی در شهرهای دیگر تقریبا از یک ساعت مشخصی شهر خاموش است و خیلی از آدم‌ها توانایی کنار آمدن با آن را ندارند و به قولی برایشان دلگیر می‌شود. آیا با رفتن به شهر دیگر فرصت‌های شغلی و آموزش لازم برای رشته‌تان را از دست نمی‌دهید؟ برای رفتن به شهر دیگر لازم است بررسی کنید آیا این دانشگاه و این رشته ارزش دور ماندن از شهر و خانواده را دارد یا خیر؟ البته برای رشته‌های درجه یک تجربی (دندانپزشکی و داروسازی) یا بعضی از رشته‌ها و دانشگاه‌ها در حوزه انسانی و ریاضی شرایط تصمیم‌گیری کمی متفاوت است. برای بعضی رشته‌ها اصلا اهمیت ندارد از کدام دانشگاه فارغ‌التحصیل شوند. به نظر من در مجموع نوع دانشگاه با توجه به اساتید و الگوریتم آموزش در آن مهم خواهد بود. هر دانشگاه با توجه به اساتیدش، کارهای پژوهشی و مقاله‌های علمی و همچنین پیگیری‌های آموزشی‌اش تبدیل به برند می‌شود. وقتی کار آموزش خوب انجام شود، طبیعتا دانشجویان موفق را به سمت خودش جذب می‌کند و بر برند شدن و ماندن دانشگاه تاثیر می‌گذارد. با این حال اولین و مهمترین تفاوت حضور دانشگاه شریف در پایتخت و توجه ویژه به این دانشگاه است. اینها به معنای بد بودن دانشگاه زابل نیست، اما در مجموع حضور اساتید و ارتباطات بین‌الملل دانشگاه‌ها باعث ایجاد تفاوت می‌شود.
رفیعی: تغییر محل زندگی شاید در بسیاری از شرایط تاثیرات منفی بر جا بگذارد. به نظرم دانشگاه اگر قرار است آسایش خانواده و رفاه عاطفی را از یک دانشجو بگیرد به هیچ عنوان خوب نیست، زیرا خطراتی که تغییر بوم می‌تواند ایجاد کند بسیار خطرناک است. نوع دانشگاه بسیار مهم است ولی من دانش‌آموزهای زیادی داشتم که مدرک دانشگاه آزاد دارند، اما از دانش‌آموزانی که در دانشگاه سراسری درس خواندند موفق‌تر هستند. به دلیل اینکه مهارت بیشتری داشتند و تجربه بیشتری کسب کردند. از طرفی برندسازی همیشه یک نتیجه کار تیمی و فردی موفق است و در تمام مواردی که شما یک برند موفق را می‌بینید تک‌تک افراد آن مجموعه و خود مجموعه تصمیم داشتند که بسیار عالی باشند. تاکید می‌کنم عالی، نه خوب. تفاوت زیادی بین خوب بودن و عالی بودن داریم. کسانی که وارد این دانشگاه‌ها می‌شوند این ذهنیت را دارند که باید در این دانشگاه‌ها درس خواند، مقاله نوشت، آموزش دید، مقاله‌های خارجی را خواند و موفق شد، نه اینکه برویم دانشگاه ببینیم چه کلاسی کنسل می‌شود تا با دوستان‌مان برویم بیرون. تک‌بعدی بودن خوب نیست که تفریح نداشته باشیم، اما زمان دانشگاه زمان درس خواندن است و بیرون زمان تفریح است. دانشگاه محل عالی تحصیل و کسب علم است. اگر قرار باشد تجربه کسب شود خارج از دانشگاه هم اتفاق می‌افتد. دانشگاه شریف با دانشگاه زابل در ظاهر تحصیلات آکادمیک شاید فرقی نداشته باشند، اما این مورد را نمی‌توان در نظر نگرفت که دانشگاه شریف و امثالهم در پایتخت یا دانشگاه صنعتی اصفهان یا شیراز یا خیلی جاهای دیگر در شهرهای بزرگ و پر از امکانات قرار گرفته‌اند. متاسفانه دانشگاه زابل در منطقه محروم قرار دارد. فقط اینجا می‌توان گفت افسوس که چه استعدادهایی در این مناطق کشف نشدند.
کدام رشته‌ها بازار کار خوبی دارند؟
کروبی: به نظرم هر رشته‌ای بازار کار خوبی دارد. این امر بستگی به جربزه شما دارد. پس ملاک اصلی جربزه، پشتکار و استقامت است. از طرفی برخی از رشته‌ها مانند رشته میکروبیولوژی، سلول و ملکولی، اسم شیکی دارند، ولی در واقع بازار کار بسیار پایینی دارند، بنابراین دانش‌آموزان نباید به اسم شیک رشته توجهی کنند.
احمدی: به اعتقاد من دانش‌آموزان برای ورود به هر رشته و بازار کاری لازم است حتما یک ایده در راستای رشته و شغل داشته باشند. برای هر رشته که انتخاب می‌کنند لازم است بازار آینده را حتما بررسی کنند، زیرا با وجود هوش مصنوعی و تغییرات تکنولوژی لازم است از چرخه بازار خارج نشوید. در مجموع در حوزه رشته‌های تجربی (دندان، دارو، پیراپزشکی و…) و بعضی از مهندسی‌ها (کامپیوتر، مکانیک، برق و…) بازار کار خوبی فراهم است.
رفیعی: از نظر من هر رشته‌ای می‌تواند بازار کار فوق‌العاده خوبی داشته باشد. به این شرط که علاقه‌ای هم که در موردش صحبت کردیم در آن دخیل باشد و نوآوری ایجاد کند. البته ما هیچ وقت در کاری که برای پول درآوردن در آن وارد می‌شویم موفق نخواهیم شد، اما اگر کاری را با تمام توان و کاملا حرفه‌ای انجام دهیم قطعا موفق می‌شویم.
در کدام رشته‌ها می‌توان بورسیه گرفت؟
کروبی: رشته پزشکی ارتش و سپاه. برخی از رشته‌های مهندسی برای سپاه و رشته علوم انسانی مانند مدیریت‌ها در دانشگاه امام صادق. به طورکلی بورسیه‌ها دارای مزایا و معایب بسیاری است. از ابتدا به شما حقوق، حق مسکن، وام، حق اولاد، بیمه می‌دهند و استخدام آن سازمان می‌شوید، اما شما به سازمان باید تعهد خدمتی بدهید. همچنین اجازه تغییر محل کار، اجازه سفر خارج از کشور، اجازه ادامه تحصیل را باید سازمان مربوطه به شما بدهد و اگر انصراف دادید باید خسارت دهید.
رفیعی: رشته‌های خاص البته در دانشگاه‌های خاص بورسیه می‌شوند. مثل رشته‌های فرهنگیان، رشته‌های خاصی مثل پزشکی در دانشگاه‌های پزشکی نظامی یا مناطق محرومی که در این شرایط از ابتدا دارای شغل هستند.
رشته‌های شناور چیست؟
کروبی: شناور به رشته‌هایی می‌گویند که مانند مدیریت و حسابداری در هر سه گروه اصلی تجربی، ریاضی و انسانی مشترک باشند.
رفیعی: رشته‌های شناور در حالت کلی یعنی رشته‌هایی که شاید به رشته اصلی دانش‌آموز مرتبط نبوده ولی می‌تواند آنها را انتخاب کند.
چرا رابطه‌ای بین صنعت و دانشگاه از نظر استخدام نیروی کار در ایران وجود ندارد؟
کروبی: این امر یک خلاء عمیق در ایران است. این در حالی است که در کشورهایی مانند آلمان، کره‌جنوبی و ژاپن این ارتباط بسیار قوی است و با توجه به سیاست‌های دولت و کمبود نیروی انسانی در رشته‌های خاص و برنامه ۱۰ساله کشور برنامه‌ریزی می‌کنند. البته این برنامه را حدود ۲۵سال پیش ایران به کار برد البته در برخی رشته‌ها مثلا دانشجویان پزشکی به سمت تخصص پزشکی قانونی یا رشته دکترای علوم آزمایشگاهی نمی‌رفتند در نتیجه در انتخاب رشته آن سال دو رشته پزشکی‌قانونی و دکترای علوم آزمایشگاهی را به طور مستقیم جذب می‌کردند. با این کار خلأ و کمبود این رشته رفع می‌شد، ولی این امر متاسفانه ادامه پیدا نکرد و در نتیجه بیکاری و عدم بازار کار برای برخی رشته‌ها مانند مهندسی هوافضا و مهندسی پزشکی ایجاد کرد.
احمدی: من از بعد تصمیم‌گیری سیاسی هیچ تخصصی ندارم ولی فکر می‌کنم عدم اعتماد به آموزش دانشگاه‌ها و برتری تجربه بر علم در دیدگاه مدیران باعث ایجاد یک اختلاف بین دانشگاه و بازار کار شده است. البته در نظر داشته باشید این یکی از دلایل کوچک است و در رابطه با دلایل دیگر لازم است متخصصان وارد این بحث شوند.
رفیعی: در بازار کار رشته و محل تحصیل دانشجو خیلی مهم است، ولی واقعا در بازار کار و صنعت دانشجویی که در حال حاضر فارغ‌التحصیل شده و وارد بازار کار می‌شود اگر فقط سواد کاغذی داشته باشد به هیچ‌وجه نمی‌تواند موفق شود، حتی اگر معدل ۲۰ داشته باشد. صنعت و بازار کسی را نیاز دارد که حتی اگر با معدل کم از یک دانشگاه معمولی فارغ‌التحصیل شده باشد ولی بتواند پروژه‌ای را پیش ببرد.
دلیل افزایش میزان بیکاری در رشته‌هایی مانند پزشکی و مهندسی چیست؟
کروبی: به نظرم علت بسیار واضح است. پیامد عدم شناخت دقیق از رشته‌ها و تفکر رویایی، عدم شناخت از سختی‌های رشته و داشتن دید ظاهری، دانشجویان را دچار سرخوردگی می‌کند، زیرا آنچه در ظاهر تصور می‌کردند با واقعیت مطابقت نداشته است، بنابراین فرد از کار کناره‌گیری می‌کند و به شغل دیگری روی می‌آورد.
احمدی: یکی از دلایل بیکاری رشته‌هایی مانند مهندسی و پزشکی عدم آگاهی افراد از رشته‌ها است. بسیاری از بچه‌ها فقط دنبال عنوان هستند. بی‌تعارف عرض کنم تا زمانی که انتخاب رشته بر اساس علاقه، توانمندی و یک ایده خوب در یک رشته انجام نشود وضعیت بیکاری همین قدر بالا خواهد بود. یادتان نرود ما درحال حاضر با کمبود متخصص طرف هستیم.
رفیعی: به نظرم کلی پزشک و مهندس تحصیلکرده داریم که فقط فارغ‌التحصیل شده‌اند، اما هیچ تجربه و مهارتی برای حل مشکلات و تحلیل مسائل موجود در بازار و صنعت ندارند و به همین دلیل آنها بیکار مانده‌اند.
این روزها مهاجرت به دانش‌آموزان رسیده است، چرا؟
کروبی: این روزها با توجه به وضیعت بد اقتصادی، نبود امید به بازار کار، تورم شدید، مسائل حاشیه‌ای، جابه‌جایی شغل‌ها، مسوولیت‌ها، عدم توجه به خواسته نسل جوان آنها را به سوی کشورهای دیگر تشویق می‌کند. وقتی آنها تلاش شبانه‌روزی والدین خود را مشاهده می‌کنند هر روز به جای پیشرفت به عقب رانده می‌شوند، دلیل محکمی برای مهاجرت از کشور است. دانش‌آموزان با اینکه می‌دانند در خارج هم برای آنها فرش قرمز پهن نکرده‌اند ولی مهاجرت را ترجیح می‌دهند.
رفیعی: خیلی از کسانی که به فکر مهاجرت هستند، رویایی فکر می‌کنند، در صورتی که در خارج از ایران برای رسیدن به رویایی که در ذهن دارند باید خیلی تلاش کنند. افرادی که مهاجرت می‌کنند به دو دسته تقسیم می‌شوند، دسته اول کسانی هستند که واقعا هیچ وقت جایگزینی برای آنها پیدا نخواهد شد. دسته دوم کسانی هستند که تلاشی در ایران نکرده‌اند. این افراد قطعا در کشور دیگر هم موفق نخواهند شد، زیرا مسیر مهاجرت و ادامه تحصیل بسیار سخت است.
به کدام رشته‌ها «خاموش» می‌گویند؟
کروبی: رشته‌های خاموش مانند کاردانی پروتز دهان و دندان است که دو سال و نیم فرد درس می‌خواند، اما سریع وارد باز کار می‌شود. حسابداری، فقه و حقوق اسلامی، گردشگری، هتلداری و بیمه هم با اینکه اسم چندانی ندارند، اما در برخی مواقع از رشته‌های مهندسی و پزشکی درآمد بیشتری دارند.
احمدی: رشته‌هایی مثل کاردانی، پیرایشگری و غیره که مهارتی هستند راحت وارد بازار کار می‌شوند. رشته‌های دیگری مانند بینایی‌سنجی و شنوایی‌شناسی هم تقریبا توجه کمتری به آنها می‌شود.
دانش‌آموز‌ها مشاوره انتخاب رشته را چگونه انتخاب کنند؟
کروبی: متاسفانه اخیرا شبکه‌های مجازی فضای مشاوره تحصیلی خیلی خراب شده است. با توجه به سابقه ۲۶ساله بنده در این امر یک مشاور خوب باید دارای ویژگی‌هایی از جمله حداقل ۱۰سال سابقه فعالیت باشد. مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا دکتری داشته باشد. متاهل باشد تا دغدغه والدین را لمس کرده باشد. رشته‌ها را کامل بشناسد. قوانین دانشگاه مانند مهمان شدن، انتقالی، تعهد خدمت و غیره را دقیق بداند. دارای تالیف و آموزش باشد. کارش خروجی خوبی داشته باشد. با موسسات آموزشی معتبر کار کرده باشد. البته به جوانان و دانشجویانی که مشاوره می‌دهند توهین نمی‌کنم ولی فرد جوانی که به سن ۳۰ سال نرسیده، مجرد، دارای مدرک لیسانس و تجربه زندگی دانشجویی در شهرستان را نداشته است هنوز دغدغه مالی یک خانواده را نمی‌داند. همچنین افرادی که در شبکه‌های مجازی از روتین زندگی خود عکس می‌گذارند، بسیار خطرناک است. بچه‌ها به خصوص دختران و والدین نباید ظاهر این افراد را ببینند. تجربه یک امر بسیار مهم در کار است. پس برای انتخاب رشته باید به مشاوره‌هایی باتجربه مراجعه کرد.
احمدی: برای انتخاب رشته لازم است از افراد باتجربه و صاحب‌نظر استفاده شود. این روزها بازار انتخاب رشته به شدت داغ است و تقریبا تمام دوستان در این فضا نقشی را بر عهده دارند. دانش‌آموزان باید مراقب باشند، زیرا لازم است به صورت تخصصی در این مورد بررسی کنند تا بتوانند بهترین انتخاب را داشته باشند.
اگر دانش‌آموزی امسال از رتبه خود راضی نبود، پشت کنکور بماند؟!
کروبی: به نظرم به هیچ عنوان چنین کاری نکنند. اگر دانش‌آموزی با هر رتبه‌ای مجاز شد حتما انتخاب رشته کند. اگر در رشته مورد علاقه‌اش قبول شد که هیچ، ولی اگر قبول نشد حتما با یک مشاور تحصیلی مشورت کند. با توجه به تغییرات لحظه‌به‌لحظه قوانین سازمان سنجش، هزینه‌های کلاس، کتاب و غیره باید این تصمیم را بگیرد. لطفا احساسی تصمیم نگیرید.
احمدی: من برای بچه‌های پشت کنکوری لفظ شجاع را به کار می‌برم چون واقعا یک سال ماندن نیاز به یک سری ویژگی فردی و از همه مهم‌تر یک انگیزه قابل توجه دارد. شما لازم است متعهد، مسوولیت‌پذیر و رقابت جو باشید و از همه مهم‌تر آمادگی ذهنی یک سال دیگر متداوم درس خواندن را داشته باشید. برای سال بعد با توجه به رتبه کسب شده و درصدهای به دست آمده لازم است آنالیز فنی بشوید و بعد از مشورت با یک مشاور تصمیم خود را بگیرید ولی حتما انتخاب رشته را انجام بدهید.
رفیعی: پشت کنکور ماندن کار خیلی سخت و طاقت‌فرسایی است. خودم جزو کسایی بودم که یک سال پشت کنکور ماندم اما در حال حاضر پشیمان نیستم. چراکه تجربیاتی که در آن سال‌ها به دست آوردم بسیار جالب بود. ولی به نظرم افرادی که پشت کنکور می‌مانند در حالت خوش‌بینانه ۲۰ درصد نتیجه بهتری نسبت به سال قبل می‌گیرند. به هیچ عنوان به این فکر نکنید که اگر امسال رتبه ۲۰ هزار آوردید، سال بعد خیلی راحت می‌توانید رتبه ۲۰ بیاورید.
رشته‌های بدون کنکور خوب است؟
کروبی: بله، برخی از رشته‌های بدون کنکور که هر سال کم و زیاد می‌شوند خوب است. مخصوصا برای پسرها که می‌خواهند سربازی نروند.
رفیعی: رشته‌های بدون کنکور خیلی خوبی داریم و فکر می‌کنم با توجه به شرایط رشته و دانشگاه خالی مانده‌اند. این رشته‌ها حتی در مهندسی‌های خیلی خوب و بیشتر در واحد‌های شهرستان‌ها که دیگر خواهانی ندارد وجود دارند. به خاطر همین جزو رشته‌های بدون کنکور قرار گرفته‌اند که هر کسی اگر علاقه‌ای داشت بدون هیچ دغدغه‌ای بتواند وارد شود.
تکمیل ظرفیت چیست؟
کروبی: برخی دانشجویان ثبت‌نامی به دلایل متفاوتی مانند هزینه گزاف شهریه، مسافت دانشگاه، عدم اطلاع از رشته مربوطه، پشیمانی از دانشگاه انصراف می‌دهند. در نتیجه سازمان سنجش در چند نوبت در مهر، آبان و آذر در سایت سنجش فرصت دوباره‌ای به دانشجویانی که نمره یا درصد یا تراز کف قبولی را داشته‌اند، برای انتخاب رشته می‌دهد. آخرین مهلت و اعلام رشته‌های تکمیل نشده یا همان صندلی خالی‌ها در بهمن‌ماه است.
احمدی: فکر می‌کنم ما تا سال ۹۶ یا ۹۷ بود که تکمیل ظرفیت داشتیم اما سال گذشته دانشگاه‌ها در بهمن‌ماه بدون کنکور دانشجو گرفته‌اند و فکر می‌کنم امسال هم چنین اتفاقی رخ دهد.
بسیاری از دانش‌آموزان به دنبال دانشگاه غیرحضوری مانند پیام نور هستند، آیا مدرک آنها معتبر است؟
کروبی: مدرک دانشگاه پیام نور اعتبار دارد.حتی در برخی موارد مدرک آن از روزانه هم معتبرتر است. اینکه برخی تعجب کنند، طبیعی است زیرا بسیاری از مشاوران تحصیلی و انتخاب رشته از قوانین و رشته‌های آن خبر ندارند. حالا کدام رشته‌ها معتبرتر هستند، بماند.
احمدی: مدرک دانشگاه پیام نور مانند دیگر دانشگاه‌های کشور است. اما در بحث پیام نور اعتبار مدرک مهم است که در هر دانشگاهی متفاوت است، اما برای استخدام موردی به وجود نمی‌آورد و برای مهاجرت هم رزومه علمی فرد بسیار مهم است.
معدل در انتخاب رشته تاثیر دارد؟
کروبی: به طور دقیق در این مصاحبه نمی‌توان گفت اما فقط بگویم معدل زمانی واقعا در انتخاب رشته شما اثر دارد که رتبه شما بسیار خوب باشد. مثلا رتبه ۵۰ کنکور و رشته‌ای عالی زده باشید. مثلا پزشکی و دانشگاه خوبی زده باشید. ولی برای رشته‌های پایین مانند فیزیک و شیمی محض معدل شما اثری ندارد. پس زیاد نگران معدل پایین خودتان نباشید و انتخاب رشته را انجام بدهید و به شایعات و جداول معدلی که در فضای مجازی مشاورنماها می‌گذارند اصلا توجه نکنید.
در حال حاضر به دختران خوابگاه تعلق می‌گیرد؟
کروبی: خوابگاه به ۹۰ درصد دختران با هزینه کمی تعلق می‌گیرد، اما پسرها باید خوش‌شانس باشند.
احمدی: برای دخترها در دانشگاه دوره روزانه خوابگاه می‌دهند، اما لازم است حتما از قسمت توضیحات دفترچه یا امور دانشجویی دانشگاه مدنظر پیگیری کنند.
شهریه دانشگاه پردیس، خودگردان و آزاد چگونه است؟
کروبی: در مملکتی که قیمت گوشت، مرغ و نان ثابت نیست، شهریه‌ها هم همین‌گونه است. واقعا نمی‌توان قیمت دقیقی را بیان کرد. حتی سایت دانشگاه‌های مربوط به این امر نیز هر لحظه به‌روزرسانی می‌شود. نگران هزینه‌های این نوع دانشگاه‌ها نباشید. برخی از آنها از همان ابتدا وام می‌دهند.
رفیعی: شهریه‌های این نوع دانشگاه‌ها آنقدر زیاد است که شاید کمرشکن باشد. به نظر من حتی این دانشگاه‌ها داد می‌زنند افرادی که پول دارید بیایید مدرک بگیرید، بدون دردسر یک پرستیژ اجتماعی داشته باشید و هرجا نشستید بگویید که ما خیلی خفنیم و مدرک از فلان دانشگاه داریم.
- 10
- 1
