به گزارش پزشكی باشگاه خبرنگاران، حسین نجم‌آبادی رئیس مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در خصوص راه‌اندازی مرکز ژنومیک کشوری (پروژه ایرانوم) گفت: از هشت سال پیش تکنولوژی بسیار پیشرفته توالی‌یابی نسل جدید NGF در کشورهای پیشرفته دنیا برای تشخیص و شناسایی بیماری‌های ژنتیک مورد استفاده قرار گرفت که ما اعتقاد داشتیم باید هرچه زودتر این تکنولوژی به کشور ما نیز انتقال پیدا کند که در مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به عنوان یکی از مراکز پیشرو در کشور در اکثر پروژه‌های مرکز از این روش استفاده کردیم که نتایج آن در سال ۲۰۱۱ در ژورنال معتبر Nature برای اولین بار به چاپ رسیده و پس آن چندین مقاله معتبر با استفاده از تکنولوژی در شناسایی علل کم‌توانایی‌های ذهنی، ناشنوایی، بیماری‌های عضلانی، سایر بیماری‌های ارثی تک ژنی چاپ شد و در سال ۲۰۱۱ نیز ۵۰ ژن درگیر در عقب‌ماندگی‌های ذهنی ایرانیان را به سبک رساندیم.
وی افزود: اخذ طرح ملی پروژه ایرانوم نیاز به زیرساخت داشت که هشت سال تربیت نیروی انسانی، توسعه زیرساخت‌ها، دعوت از اساتید خارجی، تربیت نیروهای داخلی و غیره را داشتیم و در سال ۹۴ با فاز عملیاتی نظیر تجهیز و توسعه فضای فیزیکی و تجهیزات مناسب دانشگاه و حمایت معاونت فنی وزارت بهداشت، تحقیقات و فناوری، معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری در پرداخت هزینه مواد اولیه و تجهیزات اولیه شاهد اتمام پروژه هستیم و در هفته آینده نیز با حضور وزیر بهداشت، معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری و معاونت علمی فناوری وزارت بهداشت رونمایی این پروژه را خواهیم داشت.
رئیس مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی افزود: از آنجایی که دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در میان ۶۰ دانشگاه علوم پزشکی کشور میزبان شده است در نظر دارد تا انتقال کامل تکنولوژی به کشور را در نظر داشته باشد و از آنجایی که در این پروژه ملی از بهترین تکنولوژی روز دنیا استفاده شده و بومی سازی آن را شاهد هستیم امید داریم دانشگاه‌های علوم پزشکی و مراکز تحقیقاتی بتوانند از دستاوردهای آن بهره‌مند شوند.
ایجاد بانک جمعیتی نیاز اصلی کشور در تشخیص درمان
وی ایجاد بانک‌های جمعیتی در فاز اول را نیاز اصلی کشور عنوان کرد و گفت: این پایگاه داده جمعیتی تمام تغییرات ژنوم جمعیت‌های مختلف ایرانی را با نام ایرانوم در نظر گرفته است و اولین کشوری هستیم که در زمینه بانک داده‌های ژنومیک آنلاین هستیم و در حال حاضر عربستان صعودی، قطر، کویت، عمان، بحرین، عمارات متحده عربی نیز در این عرصه حضور دارد که خوشبختانه توانمندی ایران نشان می‌دهدکه در سال‌های آینده می‌توانیم با حمایت متولیان سرآمد منطقه باشیم.
نجم‌آبادی اظهار کرد: اولویت ما این است که شناسایی ژن‌های بزرگ ایرانی در عقب‌ماندگی‌های ذهنی ارثی را مد نظر قرار دهیم و ۲۰۰ ژن عقب‌ماندگی شناسایی شده است که در رابطه با شناسایی بیماری‌های ژنتیکی می‌توانیم شاهد تشخیص و درمان باشیم.
وی افزود: باتوجه به اینکه آمار بیماری‌های ژنتیکی ایران بیشتر از جوامع اروپایی است بحث توالی‌یابی نسل جدید در عرصه پیشگیری، تشخیص، درمان و هزینه‌های بهداشت و درمان و سایر ارگان‌ها کمک ویژه‌ای انجام می‌دهد و با توسعه زیرساخت‌ها می‌توانیم شاهد صرفه‌جویی در تحقیقات ژنتیکی، سرعت بالا در تشخیص بیماری‌های ژنتیکی و کمک به اقتصاد سلامت باشیم که با افزایش حجم نمونه و تعداد بیشتر آن می‌توانیم به زودی شاهد این دستاورد باشیم.
وی اظهار کرد: در پروژه ایرانوم نژاد فارس، آذری، عرب ایرانی، لر، کرد، بلوچ، ترکمن و جزایر خلیج‌فارس به کار گرفته شده‌اند که با این توالی‌یابی می‌توانیم شاهد خدمات ارزنده‌ای در بحث تشخیص، پیشگیری و درمان باشیم و می‌توانیم بگوییم با توالی‌یابی نسل جدید به صورت روش تشخیصی در آزمایشگاه‌ها ۷۰ تا ۷۵ درصد افراد که به آزمایشگاه‌های ژنتیک مراجعه می‌کنند می‌توانند از خدمات پیشگیری، تشخیص و درمان بهره‌مند شوند و از آنجا که سرعت علم در این رشته دور از انتظار نیست در گام‌های بعدی می‌توانیم تشخیص ژنتیکی و درمان ژنتیکی را نیز مد نظر قرار دهیم.
نجم‌آبادی افزود: مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به عنوان یک مدل این تکنولوژی پیشرفته را علی‌رغم همه مسئولیت‌ها و موانع بین‌المللی از نظر فراهم کردن و انتقال تجهیزات پیشرفته و مورد نیاز، تربیت نیروی متخصص و کارآمد راه‌اندازی کرده و در سال‌های گذشته با برگزاری کارگاه‌های متعدد و نیز بازدید از مراکز علمی شناخته شده در کشورهای مختلف جهت تجهیز این مرکز مطابق با استانداردهای به روز بین‌المللی و نیز ارسال نیروهای متعهد مرکز تحقیقات به این مراکز جهت یادگیری، کسب تجربه، آشنایی با تکنولوژی توالی‌یابی نسل جدید و خریداری و انتقال این تجهیزات گام‌های خوبی برداشته که نهایتا این پروژه در سال جاری به پایان رسید.
وی افزود: هدف پروژه ایرانوم توانمند سازی مراکز علمی، جهت تشخیص، شناسایی و پیشگیری بیماری‌های ژنتیک که امروز از علل عمده معلولیت‌ها در کشور محسوب می شود، بوده است و امکان انجام تست‌های تشخیصی در داخل کشور میسر می شود که نتایج آن به خانواده‌های درگیر با فرزندان مبتلا، ارتقای اقتصاد سلامت و نظام سلامت باز خواهد گشت.
نجم‌آبادی گفت: در اولین فاز این پروژه تشکیل پایگاه داده‌های ایران بود که از ۸۰۰ فرد سالم بالای ۳۵ سال که از هشت نژاد مختلف ایران تشکیل شده است استفاده شد و با بررسی پرسش‌نامه‌ها، بررسی آزمایش خون و ادرار از هر خانواده یک نمونه انتخاب شد و با حذف فایل‌های مشترک افراد را در این پایگاه‌ها وارد کردیم که امیدواریم با سرمایه‌گذاری روی این تحقیقات پایه‌ای شاهد توسعه زیرساخت‌ها باشیم و متولیان سلامت و سایر نهادهای سلامت محور با تاکید بر دستاوردهای این پروژه به خوبی ایفای نقش کنند و در منطقه سرآمد محسوب شویم.
وی در پایان گفت: در پروژه ایرانوم حدود یک میلیون و ۳۶۸ هزار تغییر در ۸۰۰ طرح ایرانی و تغییرات در ژنوم را مطالعه کردیم که امیدواریم با افزایش حجم نمونه‌ها شاهد تشخیص، پیشگیری و درمان در بیماری‌های گوناگون باشیم و با توجه به پتانسیل ایران بتوانیم ایران را در سال‌های آینده قطب سلامت در خاورمیانه معرفی کنیم.
- 12
- 6
