واريکوسل چیست؟

واريکوسل,واریس بیضه,بيماری واريکوسل چیست

بيماری واريکوسل چيست؟

واريکوسل يا واريسی شدن عروق بيضه شايعترين بيماری مردان پس از بلوغ می‌باشد و ۱۰درصد مردان بالغ به آن مبتلا می‌باشند. واريکوسل شايعترين عامل ناباروری مردان می‌باشد. سن شروع بيماری معمولاً در زمان بلوغ و يا بلافاصله پس از بلوغ می‌باشد ولی در سن کمتر يا سن بالا نيز ممکن است ايجاد گردد.

عامل ايجاد بيماری واريکوسل چيست؟

بيماری واريکوسل با واريسی شدن و گشادشدن عروق وريدی(سياهرگهای) بيضه ظاهر می‌گردد که در دو گروه اوليه و ثانويه تقسيم‌بندی می‌گردد. در نوع اوليه، هيچ عامل ايجادکننده مشخصی وجود ندارد، گرچه تئوری اشکال در دريچه‌های لانه کبوتری وريدهای بيضه، طولانی بودن مسير اين وريدها و احتمال اثر فشاری ساير عروق و احشاء شکمی‌مطرح می‌باشد ولی هنوز علت مشخصی برای آن ثابت نشده است.

اين نوع عامل عمده واريکوسل است و ۹۰درصد در سمت چپ می‌باشد. نوع ثانويه که بدنبال وجود عامل مشخص ايجادکننده انسداد در عروق داخل شکم ايجاد مي گردد درصد کمی‌از واريکوسل‌ها را شامل میشود و علت ايجادکننده آن غالبا توده‌های شکمی، بخصوص تومورهای بدخيم می‌باشد که تشخيص آن مهم و حياتی است.

علائم بيماری واريکوسل چيست ؟

بيمار ممکن است با شکايت بزرگی، يا عدم تقارن بيضه‌ها، يا درد بيضه، و يا پس از ازدواج، با ناباروری مراجعه کند. ولی شايعترين فرم آن، بدون علامت، و بطور اتفاقی، حين معاينه، متوجه آن می‌گردند. درمعاينه، بزرگی و تورم عروق بيضه، بخصوص در سمت چپ مشهود است و درحالت ايستاده، و يا افزايش فشار شکمی ‌تشديد می‌يابد و در حالت خوابيده از بين می‌رود (درصورتيکه تورم عروق درحالت خوابيده از بين نرفت، بايستی به نوع ثانويه آن شک کرد.)

افتراق واريکوسل ازنظر شدت بيماری :

بيماری واريکوسل ازنظر شدت به ۳ درجه تقسيم‌بندی می‌گردد. در نوع درجه ۱ اتساع عروق فقط حين فشار شکمی‌ در لمس توسط پزشک قابل لمس، و تشخیص می‌باشد. در نوع درجه ۲ با فشار شکمی، اتساع عروق، قابل مشاهده می‌گردد. و در نوع درجه ۳ حتی بدون فشار شکمی، اتساع عروق، درحالت ايستاده قابل مشاهده می‌باشد. لازم به ذکر است نوع درجه ۳ آن ازنظر قانون خدمت سربازی در ايران معافيت دائم و انواع درجه ۱ و ۲ معافيت از رزم خواهد داشت.

چه بيمارانی احتياج به درمان دارند ؟

همانگونه که گفته شد ۱۰درصد مردان پس از سن بلوغ درجاتی از واريکوسل دارند ولی همه آنها احتياج به درمان ندارند. اگر واريکوسل برای فرد، عارضه‌ای ايجاد کند لازم است درمان انجام گردد. درغيراينصورت احتياج به درمانی نيست.

عوارض واريکوسل چيست ؟

عوارض واريکوسل شامل ايجاد درد، آتروفی (کوچک شدن سايز و نرم شدن قوام بيضه) و ناباروری می باشد. درد ناشی از واريکوسل دردی با کيفت احساس سنگينی، که با فعاليت و ايستادن تشديد يافته و با استراحت بهبود می يابد.

آيا بيمار مبتلا به واريکوسل بدون عارضه احتياج به پيگيری دارد ؟

بلی؛ همانگونه که گفته شد اگر واريکوسل عارضه ای ايجاد نکند احتياج به درمان نيست. ولی لازم است بيمار بصورت ماهانه، خود را معاينه کند. و درصورت کوچک شدن سايز بيضه، و يا تغيير در قوام آن، لازم است توسط پزشک معاينه شود.

همچنين اگر بيمار مبتلا به واريکوسل ازدواج نکرده و يا خواستار داشتن فرزند ديگری در آينده می باشد، بايستی هر ۶ ماه با آزمايش اسپرم، ازنظر باروری بررسی گردد و درصورت شروع تقييرات و ضعيف شدن نطفه احتياج به درمان دارد.

آيا درمان دارويی برای واريکوسل وجود دارد ؟

جواب: خير.

درمان واريکوسل فقط اقدامات مداخله گرانه (غيردرمان خوراکی يا دريافت دارو ازطريق تزريق) می باشد. در ساده ترين روش تزريق مواد ايجادکننده انسداد عروق از طريق پوست بداخل وريدهای بيضه مبتلاست که اين روش درصد موفقيت کمتر و عارضه درد مزمن و يا هيدروسل بيشتری می باشد.

روشهای جراحی واريکوسل چيست؟

جراحی واريکوسل يا به اصطلاح پزشکی واريکوسلکتومی اقدام به بستن وريدهای بيضه مبتلا می باشد که پس از انسداد اين وريدها بتدريج بدليل عدم حرکت خون، وريدهای مسدود شده کوچک شده و از بين می رود و واريکوسل برطرف می گردد. اين اقدام از طريق برش کوچکی بر روی پوست شکم به طول ۴-۲ سانتيمتر قابل انجام است.

روشهای جديد جراحی واريکوسلکتومی چيست ؟

روشهای جديد واريکوسلکتومی يکی انسداد عروق از طريق کاتتريزاسيون وريدی و انسداد عروق مبتلا است. که هزينه آن بالاست و درصد موفقيت آن بالا نيست ولی بصورت سرپايي و با کمترين درد انجام می گردد.

روش لاپاروسکوپی(laparoscopic varicocelectomy) که امتياز آن برش کوچکتر و بزرگنمايی حين جراحی، ولی بدليل عدم دسترسی جراح به وريدهای فرعی، احتمال عود واريکوسل بيشتر است و همچنين سه برش بر روی پوست بجای يک برش انجام می گيرد.

روش ميکروسرجری(microsurgical varicocelectomy) که به عقيده بسياری بهترين روش جراحی واريکوسلکتومی می باشد. امتيازات آن بزرگنمايی حين جراحی و دسترسی به تمامی وريدهای فرعی می باشد ولی مدت زمان جراحی طولانی تر می گردد و ازنظر تکنيکی نيز مشکل می باشد.