تشخیص زودهنگام آلزایمر با استفاده از یک نشانگر زیستی موجود در خون

مطالعات جدید نشان می دهد با استفاده از یک نشانگر زیستی موجود در خون میتوان آلزایمر و سایر بیماری های انحطاطی سیستم عصبی را در مراحل اولیه و پیش از بروز علایم تشخیص داد.

به گزارش ایرنا به نقل از پایگاه خبری ساینس دیلی، معمولاً آگاهی از ابتلا به بیماری های انحطاطی سیستم عصبی من جمله بیماری آلزایمر (Alzheimer's disease) و پارکینسون، با بروز علایم اولیه مقدور است که در این مرحله بیماری پیشرفت چشمگیری داشته و درمان بسیار پیچیده می شود. به همین علت پژوهشگران همواره به دنبال روش هایی برای تشخیص زودهنگام بیماری هستند.

در این راستا پژوهشگران دانشکده پزشکی هاروارد و بیمارستان عمومی ماساچوست مطالعاتی انجام دادند و متوجه شدند با استفاده از نشانگرهای زیستی خون میتوان سایر بیماری های انحطاطی سیستم عصبی را در مراحل اولیه و پیش از بروز علایم تشخیص داد.

در این مطالعه یک پروتئین به نام neurofilament light chain یا به اختصار (NFL) مورد بررسی قرار گرفت که توسط ژنی به اسم NEFL رمزگشایی می شود. این مطالعه نشان می دهد میزان پروتئین NfL در اشخاص با ریسک بالا، با افزایش سن بالا می رود. معمولاً افرادی که دارای جهش خاصی (PSEN۱ E۲۸۰A) هستند، پرخطر محسوب می شوند. میزان افزایش این پروتئین (Protein) معمولاً از ۲۲ سال پیش از آغاز اختلال شناختی، بین اشخاص عادی و افراد خطرناک قابل تمایز و شناسایی است.

می توان غلظت پروتئین NfL را در مایع مغزی نخاعی و خون اندازه‌گیری کرد و بیماری های انحطاطی سیستم عصبی را تشخیص داد. این نشانگر زیستی علاوه بر تشخیص بیماری، برای ردیابی روند درمان و بهبود بیمار نیز قابل استفاده است. پژوهشگران امیدوارند با استفاده از این روش بتوانند آلزایمر را بسیار پیش از پیشرفت تشخیص دهند.

آخرین آمار منتشر شده از سازمان جهانی بهداشت در خصوص زوال عقل:

- آلزایمر رایج ترین نوع زوال عقل است.

- زوال عقل یکی از مهمترین علل ناتوانی و وابستگی سالمندان در سرتاسر دنیا است.

- زوال عقل نه تنها تأثير جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی بر مبتلایان دارد، بلکه خانواده و جامعه را نیز تحت‌تأثیر قرار می دهد.

- اکنون حدود ۵۰ میلیون نفر به زوال عقل مبتلا هستند و سالیانه حدود ۱۰ میلیون نفر به این تعداد اضافه می شود.

- گرچه قربانیان زوال عقل عمدتاً سالمندان هستند ولی این عارضه یک بخش طبیعی از پیری نیست.

- حدود پنج درصد از مبتلایان به آلزایمر در دهه چهل و پنجاه سالگی علایم اولیه را نشان می دهند.

راهکارهایی برای مبارزه با آلزایمر:

استرس را کاهش دهید

پرهیز از استرس در زندگی مدرن امروزی تقریباً محال است ولی با راهکارهایی میتوان استرس را مدیریت کرد و اثرهای مضر آنرا کاهش داد. استرس مزمن مغز را تحت‌تأثیر قرار می دهد و میتواند در طولانی مدت شخص را مستعد ابتلا به بیماری های عصبی من جمله آلزایمر کند. اجتناب از شنیدن خبرهای منفی، انجام منظم ورزش هایی مثل یوگا، پیاده روی (walking) و پیلاتس، قدم زدن در طبیعت، مطالعه، گوش دادن به موسیقی ملایم، استراحت کافی، پیروی از رژیم غذایی سبک و سالم، وقت گذراندن با دوستان و اشخاص شاد، دوری از اشخاص مضطرب و نگران، دوش آب ولرم و مهم تر از همه توکل به خدای بزرگ و نیایش من جمله مهمترین روش های مدیرین استرس و ایجاد آرامش هستند.

به طور منظم ورزش کنید

پژوهش های اخیر نشان می دهد ورزش منظم علاوه بر اثرات جسمی، پیشرفت بیماری آلزایمر را کند می کند. ورزش با تنظیم انتقال دهنده های عصبی من جمله دوپامین و سروتونین در کنترل آلزایمر مؤثر است.

روابط اجتماعی قوی داشته باشد

یکی از مهمترین دلایل بروز آلزایمر، تجمع پلاک های پروتئین آمیلوئید در مغز است. آمیلوئید یک اصطلاح عمومی برای پروتئین هایی است که بطور طبیعی در بدن بوجود می آیند. در مغز اشخاص سالم، این پروتئین نابود می شود ولی در مغز اشخاص مبتلا به آلزایمر، تجمع می یابد.

مطالعات جدید نشان می دهد ترکیب پروتئین بتاآمیلویید با تعاملات و روابط اجتماعی پائین، فرآیند کاهش شناختی و آلزایمر را تسریع می کند. تعاملات و روابط اجتماعی و زوال شناختی کاملاً مرتبط هستند و هرچه شخص حضور پررنگ تری در اجتماع داشته باشد، مصونیت بیشتری در مقابل آلزایمر دارد.

شرکت در فعالیت های اجتماعی، دورهمی های دوستانه و خانوادگی، رفت و آمد با اطرافیان و حضور در برنامه های خیرخواهانه همگی در انعطاف پذیری مغز نقش دارند و از طرفی با کاهش احتمال بروز افسردگی، شخص را در مقابل زوال شناختی ایمن می کنند. احساسات خود را با اشخاص به اشتراک بگذارید و به درددل های دیگران گوش کنید.

خواب کافی داشته باشید

خواب کافی ۶ تا ۹ ساعت بین ۱۱ شب تا هفت صبح با تقویت عملکرد مغز و حافظه در کاهش احتمال ابتلا به آلزایمر و کاهش روند بیماری مؤثر است.

کُلِستِرول (Cholesterol) بد را کاهش دهید

سطح کلسترول LDL نقش مهمی در بروز و توسعه بیماری آلزایمر دارد. لیپو پروتئین کم چگالی (LDL) در زبان عامیانه به کلسترول بد معروف است. این دسته از لیپو پروتئین ها کلسترول را به بافت های خارج کبدی انتقال می دهند.

پژوهش های اخیر نشان می دهد سطح بالای کلسترول LDL سن ابتلا به آلزایمر را کاهش می دهد. محققان احتمال می‌دهند ارتباط کلسترول با آلزایمر به علت فاکتورهای ژنتیکی باشد.

فشار خون را کاهش دهید

مطالعات پژوهشگران دانشگاه کلمبیا نشان می دهد درمان پرفشاری خون احتمال بروز زوال عقل مرتبط با افزایش سن را کاهش می دهد.

از رژیم غذایی MIND پیروی کنید

این رژیم غذایی (diet) که ترکیبی از رژیم مدیترانه ای و روش های غذایی مؤثر در کاهش فشار خون است، احتمال ابتلا به آلزایمر را ۵۳ درصد کاهش می دهد.

در این رژیم غذایی مصرف روزانه میوه و سبزی، آجیل به جای تنقلات ناسالم، مصرف چند مرتبه لوبیا در هفته، مصرف گوشت ماکیان و ماهی و محصولات خانواده توت توصیه شده و مصرف گوشت قرمز ، کره و مارگارین، شیرینی، پنیر پرچرب (مثل پنیر پیتزا) فست فود و غذای سرخ کرده را منع می کند.

نتیجه این مطالعه در نشریه Lancet Neurology منتشر شده است.