دیدار وزیر خارجه عربستان با موگرینی چه بر سر برجام می آورد؟

فرارو - موگرینی با عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان هم درباره برجام دیدار و گفت و گو کرد. دفتر فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرده است که او دوشنبه با عادل الجبیر در بروکسل مقر اتحادیه اروپا دیدار و گفت و گو کرده است. از محتوای این گفت و گو تنها این مشخص است که یکی از موضوعات این گفت و گو درباره برجام بوده است. وزیر خارجه عربستان همچنین با با وزیر خارجه بلژیک دیدار کرده است و آنجا سخن از تغییر برجام به زبان آورده است. او گفته: «توافق هسته‌ای با ایران نیازمند اصلاح است تا تهران را از غنی سازی اورانیوم منع کند.» موضع عربستان در ارتباط با تغییر دادن برجام همان چیزی است که دونالد ترامپ رئیس جمهور جنجالی آمریکا از آن سخن می گوید.

چهار شرطی که ترامپ گذاشت

دونالد ترامپ چهار روز پیش هم در بیانیه ای امضای هر قانونی از سوی کنگره برای حفظ برجام را منوط به چهار شرط کرد. ترامپ در این بیانیه تاکید کرد که هر قانونی در این زمینه باید دارای این ۴ شرط باشد:

۱- باید از ایران بخواهد اجازه بازرسی فوری از همه سایت های مورد درخواست بازرسان بین المللی را بدهد

۲- تضمین کند که ایران هرگز حتی به تسلیحات هسته ای نزدیک نخواهد شد

۳- مفاد آن تاریخ انقضا نداشته باشد و در صورت عدم پایبندی ایران به هر یک از مفاد این قانون، تحریم های هسته ای آمریکا به صورت خودکار بازگردند

۴- باید صریحا موشک های دوربرد را غیرقابل تفکیک از تسلیحات هسته ای بداند و توسعه و آزمایش موشکی ایران را تحت تحریم های شدید قرار دهد

آروزهای ترامپ، نتانیاهو و عادل الجبیر الزام آور نیست

اما آیا با تحرکات صورت گرفته جدید اروپایی ها در کنار برجام می‌مانند یا آنکه در برابر موضع مشترک آمریکا، اسرائیل و عربستان منعطف می‌شوند. علی خرم، کارشناس مسائل بین‌الملل به فرارو می گوید: ترامپ، عادل الجبیر و نتانیاهو گروه شناخته شده ای هستند که می‌خواهند با بیان کردن آرزوهایشان موجی در جهان ایجاد کنند و با کمک این موج بتوانند توافق هسته ای را تغییر دهند. اما این آرزوها مبنای حقوقی و قانونی ندارد و با آن نمی‌توان برای کشوری الزام و اجباری ایجاد کرد. او با بیان اینکه هر توافقی وقتی به امضا می رسد یک تمامیت دارد ادامه می دهد: فقط در زمانی که هر هفت کشور مذاکره کننده برجام اعلام کنند که می خواهند در مورد برجام بازنگری کنند می‌توان به این اقدام دست زد که البته اگر چنین اتفاقی بیفتد زمان بر خواهد بود و بعد از یک سال نخواهد بود.

آمریکا در حال منطقه ای کردن موضع خود علیه ایران است

علی بیگدلی، دیگر کارشناس مسائل بین‌الملل نیز به فرارو می‌گوید: آمریکایی ها در حال منطقه‌ای و جهانی کردن موضع خود در قبال برجام هستند. ترامپ به دنبال آن است که انتهایی برای برجام وجود نداشته باشد و برجام به سال ۲۰۲۵ اکتفا نشود. چرا که در پایان سال ۲۰۲۵ ایران سانتریفیوژهای خود را افزایش خواهد داد و می تواند قدرت هسته ای منطقه شود. به همین خاطر ترامپ با این موضوع به صورت منطقه ای و بین المللی برخورد می کند. او با اشاره به ملاقات عادل الجبیر با فدریکا موگرینی می گوید: همه این ملاقات در ارتباط با برجام نبوده است. اتحادیه اروپا به دنبال آن است که از فضای اقتصادی عربستان سهمی به دست بیاورد و عربستان هم از این بابت خوشحال است. اما گفت و گوی وزیر خارجه عربستان با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره برجام نشان می دهد که آمریکا از تنهایی خارج می‌شود و مدعیان جدیدی را در کنار خود می‌بیند. این اتفاق کار را خراب‌تر می کند. تا کنون فقط آمریکا و اسرائیل مدعی بودند. همراه شدن عربستان با آمریکا نشان می‌دهد کشورهای عرب هم به این سمت حرکت می کنند که مساله برجام را به یک پدیده بین المللی تبدیل کنند.

اروپا چه می کند؟

بیگدلی ادامه می دهد: اروپایی ها به این نتیجه رسیده اند که در پایان سال ۲۰۲۵ باید بازنگری دیگری در ارتباط با برجام صورت بگیرد. اما می‌گویند حالا که ایران به تعهدات خود عمل کرده و تا سال ۲۰۲۵ زمان زیادی باقی مانده است، نمی توانیم از حالا این مساله را در برابر ایران علم کرد. آنها از طرفی به خاطر گسل های موجود بین اروپا و آمریکا در برابر برجام مقاومت می‌کنند. به هرحال اروپا به طور کامل نمی‌تواند آمریکا را کنار بگذارد. اتحادیه اروپا با آمریکا چیزی حدود ۹۰ میلیارد دلار موازنه مثبت بازرگانی دارد. همچنین با توجه به سرمایه گذاری های آمریکا در همه صنایع حساس و دیجیتالی اتحادیه اروپا، جدا شدن اروپا و آمریکا امر محالی به نظر می‌رسد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل می‌گوید: از طرف دیگر موضوع تمدید تعلیق تحریم های هسته ای به زیان ایران خواهد بود. تا ۱۲۰ روز آینده سرمایه گذاران خارجی و اتحادیه اروپا میل به مشارکت در فضای اقتصادی ایران را ندارد. به این ترتیب باید تکلیف این موضوع روشن شود. آمریکا نیز پایبندی خود را به برجام نشان نداده است بنابراین ما باید در این رابطه تدبیری بیندیشیم. از طرف دیگر اتحادیه اروپا در موارد دیگری مثل موضوع موشکی که خلاف نظر ایران است با آمریکا همراه شده است و این چیزی است که بیشتر برای عربستان سعودی جذابیت دارد. در عین حال عربستان می خواهد از این جهت نیز ایران را تحت فشار قرار دهد. به این ترتیب ایران شاید ناچار باشد در آینده ای نزدیک سیاست های منطقه ای خود را تعدیل کند تا از این فشار ها آسوده خاطر شود.