انتقاد تند منتقدان دولت از سفر ظریف به فرانسه

سفر ناگهانی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه به فرانسه برای دیدار با رئیس‌جمهوری و وزیر خارجه این کشور در حاشیه اجلاس گروه ۷ (هفت قدرت صنعتی جهان) و گفت‌وگو درباره بسته پیشنهادی مکرون (خط اعتباری ۱۵‌میلیارد دلاری) و مسائل منطقه‌ای و کاهش تنش بین ایران و آمریکا با انتقاد و اعتراض‌هایی در داخل روبه‌رو شد و منتقدان طبق معمول از تعابیر کلیشه‌ای چون «بازی در زمین آمریکا» برای آن استفاده کردند.

درحالی‌که مهمترین مخالف خود آمریکا بوده، اما علت این‌که مخالفان سیاست خارجی دولت مستقر با سفرهایی که در راستای تأمین منافع ملی کشور و مردم است، مخالفت می‌کنند بر کسی پوشیده نیست. تحلیلگران سیاسی معتقدند که مخالفان و منتقدان با هر تحرک و تلاشی که از سوی وزارت خارجه به زنده ماندن برجام کمک کند، مخالفت می‌کنند. انتقاد و اعتراض‌ها را در داخل اصولگرایان و رسانه‌های همسو با آنان چون کیهان و جوان نمایندگی کردند. دستگاه دیپلماسی در چند ماه اخیر و در قالب طرح کاهش تعهدات برجامی در گام دوم و سوم که در راستای پاسخگویی قاطعانه به آمریکا در زمینه خروج از برجام ارزیابی می‌شود، سعی کرده در مقابل آمریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش بایستد و از خود مقاومت نشان دهد. درواقع سفرهای اخیر و رایزنی‌های دیپلماتیک در سطوح بالا را می‌توان نتیجه ایستادگی ایران در مقابل زورگویان ارزیابی کرد. این‌که استدلال منتقدان در مخالفت با این‌گونه اقدامات چه توجیه منطقی می‌تواند داشته باشد را در گزارش امروز بررسی کرده‌ایم.

آمریکایی‌ها از سفر ظریف مطلع بودند

علی ربیعی، سخنگوی دولت صبح دیروز در نشست خبری هفتگی با اهالی رسانه در پاسخ به پرسشی مبنی بر سفر اخیر وزیر خارجه به فرانسه گفت: «این سفر به درخواست کشور فرانسه صورت گرفته و ما هیچ تمایلی نداشتیم که با مقام‌های آمریکا در فرانسه ملاقاتی داشته باشیم. سفر آقای ظریف ارتباطی با گروه ۷ نداشت. ما از حسن نیت فرانسه در این زمینه استقبال می‌کنیم اما دخالتی در مذاکرات فرانسه با آمریکا برای برجام نداریم. فرانسه این کار را به ابتکار عمل خود آغاز کرده که ما از این موضوع تقدیر می‌کنیم.» ربیعی ادامه داد: «همچنین ادعایی که درباره مخفیانه بودن این سفر مطرح شده بود کاملا از سوی ما رد می‌شود. به نظر ما آمریکایی‌ها هم از این سفر مطلع بودند، هر چند که ادعا می‌کنند غافلگیر شده‌اند اما این موضوع به ناکارآمد بودن دستگاه دیپلماسی خودشان بازمی‌گردد. هر چند که باز هم تأکید می‌کنیم به نظر ما این یک ادعاست که آنان از این سفر خبر نداشتند.» او تأکید کرد: «جز در چارچوب برجام حاضر به مذاکره نیستیم.»

پیشنهادهای فرانسوی‌ها به ایران مثبت ارزیابی شده است

قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در گفت‌و‌گو با «شهروند» در مورد سفر ظریف به فرانسه می‌گوید: «به ‌نظر می‌رسد پیشنهادهای فرانسوی‌ها به ایران تا حدود زیادی مثبت ارزیابی شده و باید در انتظار واکنش رسمی وزارت خارجه بود.» این کارشناس مسائل بین‌الملل در ارزیابی خود از سفر ناگهانی و بدون اعلام قبلی ظریف به محل برگزاری نشست سران هفت کشور صنعتی جهان گفت: «طرح مورد نظر فرانسوی‌ها در چند وقت اخیر مطرح شده و پاریس تماس‌های زیادی را پیرامون آن با تهران برقرار کرده است. در آخرین نوبت نیز در جریان سفر ظریف به پاریس، مکرون پیشنهادهای خود را به ایران داد و به نظر می‌رسد وزیر امور خارجه کشورمان، این پیشنهادها را در تهران با سران کشور در میان گذاشته است. لذا می‌توان سفر ناگهانی ظریف به فرانسه را احتمالا پاسخ ایران به پیشنهاد مکرون ارزیابی کرد.» محبعلی گفت: «این مسأله که ایران بتواند حجم قابل توجهی از نفت را صادر و پول آن را نیز دریافت کند، همزمان نیز سطحی از مذاکرات میان ایران و آمریکا به صورت محدود شروع شود، پیشنهادی است که احتمالا در بیانیه پایانی نشست جی ۷ ابعاد روشن‌تری از آن مشخص می‌شود.»

اختلاف رسانه‌ها در تحلیل حضور ظریف در نشست گروه ۷

اما سفر ناگهانی ظریف با واکنش‌های مختلفی در داخل ایران همراه بوده است. طبق معمول طیفی از اصولگرایان این سفر را زیر سوال برده‌اند. روزنامه کیهان در شماره روز دوشنبه خود سفر ظریف را «نابجا» خوانده است. کیهان در مطلب دیگری با عنوان «تله‌گذاری آمریکا برای ظریف در پاریس» نوشت: «سفر نابهنگام ظریف به پاریس در حاشیه نشست گروه ۷، بازی در زمین آمریکاست.» این روزنامه همچنین «پنهانکاری» وزارت خارجه درباره این سفر ار «مرموز» و «سوال‌برانگیز» خواند. برخلاف تحلیل کیهان، «روزنامه جوان» سعی کرد نگاه محافظه‌کارانه‌ای به ماجرا داشته باشد و فقط گزارشی درباره سفر ظریف منتشر کرد. این روزنامه که عموما مواضع انتقادی نسبت به دستگاه دیپلماسی و شخص ظریف دارد، این‌بار از پیشداوری درباره این سفر خودداری کرده است. روزنامه فرهیختگان وابسته به دانشگاه آزاد که این روز‌ها جزو رسانه‌های تندرو اصولگرا دسته‌بندی می‌شود، در گزارشی نوشت: «در روز‌هایی که برخی در اعلام برائت از برجام از هم سبقت می‌گیرند، خطر تکرار اشتباه دولت در برجام وجود دارد.» سایت جهان‌نیوز در این مورد نوشته است: «اطلاع‌رسانی درباره سفر ناگهانی ظریف به فرانسه و محل برگزاری اجلاس «G7» به نحوی رخ داد که روایت دست اول درباره این ماجرا به دست رسانه‌های غربی و حتی یکی از شبکه‌های رژیم صهیونیستی افتاد.»

روزنامه‌های اصلاح‌طلب و میانه‌رو

اما روزنامه‌های اصلاح‌طلب و میانه‌رو مانور گسترده‌ای روی این سفر دادند. روزنامه سازندگی تیتر بزرگ (۱+۷) را انتخاب کرد. ارگان حزب کارگزاران سازندگی سفر ظریف را «گام تازه در دیپلماسی ایران» دانست و نوشت: «گام تازه‌ای که محصول رایزنی فشرده روحانی- مکرون بود و می‌تواند یک پیروزی برای اروپا در برابر آمریکا محسوب شود.» روزنامه شرق هم در صفحه اول خود به سفر ناگهانی ظریف پرداخته و از توافق سران گروه هفت برای کاهش تنش و مذاکرات جدید با ایران نوشته است.

فرکانس‌های فریب؛ از شینزو آبه تا امانوئل مکرون

جریان و محافل منتقد دولت و سیاست خارجی آن معتقدند که فرانسوی‌ها تقلای بسیاری دارند تا با بسته‌های متنوع و البته بدون این‌که شروط ایران تأمین شده باشد، دولت را از پیگیری راهبرد مقاومت فعال و کاهش تعهدات هسته‌ای منصرف کنند. منتقدان سیاست خارجی دولت دوازدهم در مورد مسأله میانجی‌ها و بسته‌های پی‌درپی که طی ماه‌های اخیر توسط برخی دول اروپایی به ایران ارایه می‌شود، معتقدند تا زمانی که شروط کامل ایران را تأمین نکند درواقع چیزی غیر از «فرکانس‌های فریب» نیست. فرکانس‌های فریب که پس از شینزو آبه، این‌بار رسما توسط امانوئل مکرون ‏فرانسوی پیگیری می‌شود، تنها یک هدف را دنبال می‌کند و آن منصرف کردن ‏ایران از پیگیری راهبرد مقاومت فعال و استفاده از حقوق خود در برجام است.

می‌خواهیم ملاقاتی بین ترامپ و روحانی ببینیم

ترامپ و همتای فرانسوی وی امانوئل مکرون در نورماندی فرانسه با یکدیگر دیدار کردند و در بخشی از صحبت‌های خود به مسائل مربوط به ایران پرداختند. دونالد ترامپ در این نشست مدعی شد: «آمریکا و فرانسه درخصوص ایران با یکدیگر اختلاف ندارند. ما هر دو می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که ایران به سلاح هسته‌ای دست نمی‌یابد.» امانوئل مکرون، ضمن خواستارشدن مذاکرات جدید برای بسط مفاد برجام و دستیابی به اهداف فوق، گفت: «همه بحث‌های دیگر بر سر مسائل فنی است.» مکرون در این کنفرانس خبری مشترک گفته: «ما در این نقطه اشتراک‌نظر داریم که نباید وقت را بیش از این تلف کرد. ما می‌خواهیم ملاقاتی بین ترامپ و روحانی ببینیم».