سخنانی بدتر از سکوت

پس از دو هفته سکوت، بالاخره خانم «آنگ‌سان سوچی» سکوت خود را شکست و درباره حوادث میانمار سخن گفت. سخنان او اما نه‌تنها تفاوت چندانی با سکوتش نداشت بلکه به‌مراتب از آن بدتر بود. سوچی، رهبر دموکراسی‌خواه میانمار و برنده جایزه نوبل صلح که پیش از این به ‌خاطر سکوتش در مورد کشتار و شکنجه وحشیانه اخیر مسلمانان ایالت راخین میانمار توسط ارتش و بوداییان تندرو در این کشور مورد انتقاد بسیاری ازجمله نمایندگان سازمان ملل، کشورهای غربی و گروهی از برندگان جایزه صلح نوبل قرار گرفته بود، حالا در صفحه فیس‌بوک خود «تروریست‌ها»یی را که «کوه یخی از اطلاعات غلط» را منتشر کرده‌اند، محکوم کرده است.

«نماد دموکراسی‌خواهی میانمار» اما هیچ اشاره‌ای به مرگ ٤٠٠نفر و شکنجه و کشتار مسلمانان میانمار توسط نیروهای ارتشی و بوداییان این کشور نکرده است. برنده جایزه صلح نوبل حتی سخنی از فرار ١٤٠‌هزار مسلمان روهینگیایی نگفته که از ترس جانشان به بنگلادش پناه برده‌اند.

خشونت‌ها در میانمار از حمله روز جمعه ۲۵ آگوست تعدادی از شورشیان روهینگیا به چند پاسگاه پلیس آغاز شد. این گروه با نام «ارتش آزادی‌بخش آراکانِ روهینگیا»، خود را مدافع حقوق نقض‌شده اقلیت مسلمان روهینگیا می‌داند. در پی این حملات ارتش میانمار عملیات گسترده‌ای را در ایالت راخین آغاز کرد و در واقع انتقام نیروهای پلیس را از غیرنظامیان مسلمان این کشور گرفت.

براساس آمار ارتش میانمار در این حملات تاکنون ۴۰۰نفر کشته شده‌اند. مقامات سازمان ملل در میانمار اما معتقدند که این کشتارها احتمالا تا‌ هزار نفر نیز می‌رسد. ارتش، آنها را متهم به شورش کرده و می‌گوید که اکثر این کشته‌شدگان، تروریست‌هایی بودند که اقداماتی علیه جمعیت غیرمسلمان آن منطقه صورت داده‌اند. حال آن‌که در میان این افراد کشته‌شده، تعداد زیادی زن و کودک مشاهده می‌شود. افرادی که در همه جای دنیا به‌عنوان «غیرنظامی»، و نه شورشی شناخته می‌شوند. ارتش می‌گوید،

«عملیات پاکسازی» برای ریشه‌کن‌کردن شورشیان را به‌ راه انداخته است. مسلمانان اما می‌گویند کارزاری برای از بین‌بردن اقلیت مسلمان آغاز شده است. نیروهای ارتشی دولت به همراه بوداییان افراطی همچنین بسیاری از خانه‌های اقلیت مسلمان در ایالت راخین در میانمار را سوزانده‌اند. تحلیل عکس‌های ماهواره‌ای توسط دیدبان حقوق بشر نشان می‌دهد که در میان ایالت راخین از ٢٥ آگوست تاکنون صدها خانه در دست‌کم ١٧منطقه ویران شده است. این سازمان در بیانیه‌ای در روز شنبه اعلام کرد، تنها در روستای «چین‌خارلی» ٧٠٠ خانه سوزانده شده است.

بسیاری از این شهروندان، از ترس جانشان از طریق رودخانه مرزی «ناف» که میانمار را از بنگلادش جدا می‌کند، به بنگلادش فرار کرده‌اند. برخی در این رودخانه غرق می‌شوند و عده‌ای هم که خوش‌شانس باشند، خود را به بنگلادش می‌رسانند. آژانس‌های کمک‌رسانی می‌گویند که بعضی از این افراد، زخم‌های گلوله در بدنشان وجود دارد.

برخی از افراد روهینگیایی که موفق به فرار شده‌اند، می‌گویند که نیروهای ارتش، تعدادی از کودکان را سر بریده‌اند و یک گروه از مردان را در کلبه‌ای برده و زنده‌زنده سوزانده‌اند.

در زمانی که آنگ‌سان سوچی در برابر این رویدادها سکوت کرده بود، روز سه‌شنبه رهبران کشورهایی که اکثریت آنها را مسلمان‌ها تشکیل می‌دهند، ازجمله بنگلادش، اندونزی، ترکیه و پاکستان، از خانم سوچی خواسته بودند تا خشونت علیه روهینگیا را متوقف کند. آنگ‌سان سوچی در پیام فیس‌بوکی خود نسبت به خطر «اطلاعات غلط» در این زمینه هشدار داد و گفت: «چنین اطلاعات غلطی بر روابط میانمار با دیگر کشورها تأثیر می‌گذارد.» سوچی نوشت: «این نوع اطلاعات غلط تنها بخشی از یک کوه یخی بسیار بزرگ از اطلاعات غلط است که با هدف ایجاد مشکلات بین کشورهای مختلف و به ‌منظور ترویج منافع تروریست‌ها به‌ کار می‌رود.»

رهبر دموکراسی‌خواه میانمار به‌طور مشخص به انتشار عکس‌هایی در صفحه توییتر یک معاون نخست‌وزیر ترکیه اشاره کرد که سپس آنها را پاک کرده، زیرا عکس‌ها به میانمار مربوط نبودند. خانم سوچی همچنین اطمینان داده است که دولت میانمار «پیش از این، به بهترین طریق ممکن حفاظت از مردم راخین را آغاز کرده است.» این درحالی است که عکس‌های منتشر شده از وضع مسلمانان میانمار ثابت می‌کند که دولت این کشور نه‌تنها از مردم راخین محافظت نمی‌کند که حتی «به بدترین شکل ممکن» با آنها رفتار می‌کند. با فرض این‌که چند عکس منتشر شده، عکس‌های جعلی و ساختگی باشند، باز هم نمی‌توان این واقعیات را انکار کرد که ١٤٠‌هزار نفر در ٢ هفته از ترس جانشان به بنگلادش گریخته‌اند.

میانمار در مرزهای خود مین‌گذاری کرده است

از سوی دیگر، مسئولان دولتی بنگلادش می‌گویند از سه روز پیش میانمار در بخشی از مرزهای خود با بنگلادش مین‌گذاری کرده است و دولت بنگلادش اعتراض رسمی خود را به مقامات میانماری اعلام خواهد کرد. یکی از مقامات بنگلادشی گفته، هدف دولت میانمار آن است که مانع از بازگشت پناهجویان مسلمان روهینگیا به ایالت راخین شود که از پایان ماه آگوست به‌دلیل خشونت‌ها از این کشور گریخته‌اند. به‌ گزارش گاردین، یک منبع دولتی بنگلادش گفت: «آنها (میانماری‌ها) در طول حصار سیم خاردار مرزی، در سرزمین خود مین‌گذاری کرده‌اند.» این منبع آگاه افزود: «نیروهای ما سه یا چهار گروه را دیده‌اند که در نزدیکی حصار چیزهایی را در زمین کار می‌گذاشتند.»

دو تن از مسئولان در تماس با رویترز گفته‌اند که سوءظن مقامات بنگلادشی توسط اطلاع‌رسان‌ها و عکس‌ها تأیید شده است.

منظور اولو حسن‌خان، از مسئولان مرزبانی بنگلادش تأکید کرد که روز سه‌شنبه دو انفجار در بخش مرزی میانمار رخ داد و روز قبل از آن یک پسر بر اثر انفجار پای خود را از دست داد. او هم‌اکنون در بنگلادش تحت درمان است. یک پناهجو که در محل حادثه حاضر بود، فیلمی از صحنه گرفت که نشان از مین‌گذاری می‌داد؛ یک دیسک فلزی با حدود ۱۰سانتیمتر قطر که به‌طور جزیی در لجن تعبیه شده بود.

روز سه‌شنبه همچنین گزارش شد که در دو روز گذشته سه نفر، ازجمله دو کودک بر اثر انفجار مین بر سر راه خروج از میانمار بشدت مجروح شدند. یک منبع نظامی میانماری اعلام کرده که مین‌گذاری‌ها متعلق به سال‌های دهه ۱۹۹۰ برای جلوگیری از ورود مهاجران غیر قانونی در طول مرز است. او اطمینان داد که به‌تازگی هیچ مین‌گذاری‌ای انجام نشده است.

مقامات میانماری اقلیت روهینگیا را به چشم مهاجران غیرقانونی‌ای می‌نگرند که اگرچه از نسل‌های گذشته در میانمار زندگی می‌کنند اما از بنگلادش، کشور همسایه آمده‌اند. حتی نام «روهینگیا» در میانمار تابو شمرده می‌شود و آنها را در میانمار با عنوان «بنگلادشی» می‌نامند. روز چهارشنبه، دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش، در اقدامی نادر، نامه‌ای به مقامات میانماری فرستاد و از آنها خواست تا «به خشونتی که منطقه را بی‌ثبات می‌کند، پایان دهند.»

 گوترش در پاسخ به سوال یک خبرنگار که از او پرسید، «رفتار دولت میانمار، به‌مثابه پاکسازی قومی است یا نه؟» گفت: «بسیار به چنین چیزی نزدیک شده‌ایم؛ امیدوارم به آن‌جا نرسیم.» همچنین در ادامه واکنش‌ها نسبت به این خشونت‌ها، حجت‌الاسلام دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در نشست هیأت دولت با اشاره به جنایات و خشونت‌های اخیر علیه مسلمانان روهینگیا از دولت میانمار خواست تا جلوی جنایات وحشیانه علیه مسلمانان را بگیرد.

رئیس‌جمهوری اظهار داشت: «در میانمار مردم مسلمان دچار مضیقه و صدها‌هزار نفر آواره و تعداد بسیاری کشته شدند به نحوی که جنازه برخی سوزانده و خانه بسیاری از مردم نیز آتش‌زده شده است.»

دکتر روحانی گفت: «ما به‌عنوان یک کشور مسلمان و انقلابی در برابر مظلومان عالم حتی اگر مسلمان هم نباشند، احساس وظیفه و کمک‌رسانی و دولت میانمار را دعوت می‌کنیم، جلوی جنایات وحشیانه علیه مسلمانان را بگیرد و از کشورهای همسایه و مسلمان می‌خواهیم که در این زمینه به مردم آواره میانمار کمک کنند و از سازمان ملل نیز می‌خواهیم که وظیفه و مسئولیت خود را در این زمینه انجام دهد و در این راستا جمهوری اسلامی ایران و مشخصا هلال‌احمر آماده است تا در زمینه اسکان و رسیدگی به مردم آسیب‌دیده کمک‌های لازم را مبذول دارد.»

جورج مونبیوت، نویسنده و روزنامه‌نگار گاردین، در یادداشتی در مورد خانم سوچی نوشته است: «تعداد کمی از ما، انتظارات زیادی از رهبران سیاسی داریم؛ اگر غیر از این باشد، به کلی از آنها ناامید می‌شویم. اما در مورد آنگ سان سوچی، همه ما امیدمان را کاملا از دست داده‌ایم. تا پیش از این، یادآوری نام او برای ما مصادف بود با یادآوری صبر و مقاومت در مقابل سختی‌ها و شکنجه‌ها و مبارزه بی‌وقفه برای آزادی و حقوق انسان‌ها. او برای همه ما رهبری الهام‌بخش بود؛ اما حالا، سکوت او، همکاری در جنایت علیه بشریت است. باید جایزه صلح نوبلی را که به او داده شد را از وی پس گرفت؛ او دیگر سزاوار آن نیست.»