جنگ سردی دیگر در پیش است؟

اواخر ماه قبل بود که ترامپ از این گفت که روسیه «پیمان حذف موشک‌های هسته‌ای میان‌برد و کوتاه‌برد» INF را «نقض» کرده است و «در صورتی که روسیه و چین با یک پیمان جدید موافقت نکنند، آمریکا به زودی از آن خارج خواهد شد.» در آن زمان وزارت خارجه روسیه نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد آمریکا با این تصمیم، «رویای جهان تک‌قطبی» را در سر می‌پروراند. 

حالا این موضوع دارد آرام آرام ابعاد جدیدی می‌یابد و مقامات آمریکایی، روس و اروپایی در این‌باره اظهارنظر می‌کنند. روز گذشته لاوروف، وزیر خارجه روسیه از آمادگی روسیه برای مذاکره مجدد بر سر این پیمان گفت. این مقام روس علاوه بر تاکید بر لزوم تداوم پیمان‌های جهانی از جمله پیمان INF و START از این گفت که واشنگتن به زودی از این پیمان خارج خواهد شد. 

به گزارش فارس به نقل از اسپوتنیک، وزیر خارجه روسیه در جریان کنفرانسی خبری با «توماس گرمینگر» دبیرکل سازمان امنیت و همکاری اروپا در مسکو گفت که پیشنهاد روسیه به منظور کاهش تنش‌های نظامی در منطقه یورو‌آتلانتیک همچنان روی میز است و مسکو همچنان برای مذاکره با شرکای آمریکایی درباره پیمان‌های INF و START آمادگی دارد. لاوروف گفت: «ما تمایل داریم که پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میانبرد حفظ شود و از اینکه آمریکا اعلام کرده است که قصد دارد از این پیمان خارج شود، متاسفیم.» 

وزیر خارجه روسیه همچنین با اشاره به اینکه آمریکا به زودی از پیمان INF خارج می‌شود، تاکید کرد: «ما بر آمادگی خود برای مذاکره درباره شرایط کنونی تاکید داریم اما آنطور که ما متوجه شده‌ایم، تصمیم آمریکا نهایی شده است.این موضوع به صورت رسمی به زودی اعلام می‌شود و پس از اینکه تصمیم برای پایان قرارداد جنبه حقیقی بگیرد، شمارش معکوس شش ماهه آغاز خواهد شد. (با این حال) روسیه همواره آمادگی دارد تا پس از سال ۲۰۲۱ به پیمان کاهش تسلیحات استراتژیکSTART را ادامه دهد.» لاوروف همچنین گفت: «ما مرتب گفته‌ایم که کانال‌های مذاکره که اکنون مسدود شده‌اند، باز شوند و گفت‌وگو در همه ابعاد ثبات استراتژیک آغاز شود که شامل INF و START و ABM می‌شود.» 

پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد چیست؟ 

این پیمان در سال ۱۹۸۷ میان آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق منعقد شد و یکی از اقدامات اساسی در جهت تنش‌زدایی دوران جنگ سرد بود. این پیمان در ۸ دسامبر آن سال در واشنگتن به امضای رونالد ریگان، رئیس‌جمهور وقت آمریکا و میخائیل گورباچف، رهبر وقت اتحاد جماهیر شوروی رسید.

پیمان منع موشک‌های میان‌برد هر دو کشور را ملزم به از بین بردن موشک‌های کروز و بالستیک زمینی با برد حدود ۳۰۰ تا ۳ هزار و ۴۰۰ مایل می‌کند. 

چرا آمریکا تصمیم به ترک پیمان موشکی گرفته است؟ 

ترامپ بارها اعلام کرده روسیه این پیمان را نقض کرده و به اظهارات مقامات دولت باراک اوباما در خصوص نقص پیمان از سوی مسکو استناد کرده است. به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، ترامپ اواخر ماه قبل از این گفت: «روسیه این پیمان را نقض کرده است. آنها سال‌هاست این پیمان را نقض می‌کنند. نمی‌دانم چرا اوباما مذاکره نکرد یا از آن خارج نشد! ما نمی‌خواهیم به آنها اجازه دهیم پیمان را نقض کنند.»

برای اولین بار، در سال ۲۰۱۴ سی‌ان‌ان با اشاره به آزمایش‌های موشکی کروز روسیه در سال ۲۰۰۸، گزارش داد دولت آمریکا روسیه را به تخطی از این پیمان متهم کرده است. بنا به گزارش سی‌ان‌ان، آمریکا در آن زمان متحدان عضو ناتو خود را در جریان این موضوع قرار داد. با این حال، تا همین اواخر ناتو نقض این پیمان از سوی روسیه را به طور رسمی تائید نکرد. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو اوایل این ماه در خصوص عدم پایبندی مسکو به تعهدات بین‌المللی خود از جمله پیمان منع موشک‌های میان‌برد و کوتاه‌برد ابراز نگرانی کرد.

برخی ناظران از این می‌گویند که قصد ترامپ از تهدید به خروج از پیمان منع موشک‌های میان‌برد و کوتاه‌برد، امتیازگیری از روسیه و چین برای محدود کردن فعالیت‌های موشکی خود یا بهانه‌تراشی برای رفع محدودیت‌ها از برنامه موشکی آمریکا برای عقب نماندن از پیشرفت‌های موشکی این دو کشور است.

چین در این میانه چگونه عمل می‌کند؟

مقامات دولتی آمریکا بر این باورند که پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد یک زیان برای آنها محسوب می‌شود، زیرا چین هیچگونه محدودیتی برای گسترش موشک‌های میان‌برد خود در اقیانوس آرام ندارد اما این پیمان آنها را از توسعه سلاح‌های جدید منع می‌کند. 

به همین دلیل بود که ترامپ در روزی که از قصد آمریکا برای خروج از این پیمان گفت، از این گفت که آمریکا در صورتی از این پیمان خارج نمی‌شود که «چین و روسیه پیش ما بیایند و بگویند که هیچ‌یک از ما این نوع سلاح‌ها را توسعه ندهیم.» 

کاستی‌های پیمان منع موشک‌های میان‌برد

به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، پیمان منع موشک‌های میان‌برد، موشک‌های دریایی را پوشش نمی‌دهد در حالی که واشنگتن پیشرفت‌های استراتژیک قابل توجهی در این بخش داشته است. مورد دیگر از کاستی‌های این پیمان این است که دیگر قدرت‌های دنیا از جمله فرانسه و انگلیس، متحدان اصلی واشنگتن، عضو این پیمان نیستند. 

نگرانی‌های مسکو در خصوص تفسیر آمریکا از پیمان 

مسکو در خصوص تعریف آمریکا از این پیمان نگرانی‌های خاصی دارد. مسکو می‌گوید آمریکا با استقرار سپر دفاع موشکی در اروپا، که می‌تواند برای پرتاب موشک‌های کروز از آنها بهره بگیرد، این پیمان را نقض کرده است. روسیه همچنین نگرانی‌هایی در خصوص آزمایش موشک‌های بالستیک در سیستم‌های ضدموشکی آمریکا، به عنوان بخش دیگری از نقض این پیمان توسط واشنگتن، دارد. هواپیماهای بدون سرنشین نیز بخشی دیگر از نقض پیمان منع موشک‌های میان برد توسط آمریکا محسوب می‌شوند.

دولت آمریکا استراتژی مدرنیزه کردن زرادخانه کاملا تهاجمی خود را پیگیری می‌کند که در ابتدا آن را مطابق با پیمان منع موشک‌های میان‌برد نامید. با این حال اکنون به نظر می‌رسد این کشور به دنبال بهانه‌ای برای خروج از این پیمان با روسیه برای دنبال کردن ایناستراتژی است.