از دو روز پیش تحرکات و آمادگی‌های لازم نیروهای نظامی ترکیه برای ورود به مناطق شمال سوریه آغاز شده است. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه چند روز پیش با اعلام اینکه گشت‌زنی‌های هوایی و زمینی نیروهای نظامی آمریکایی به منظور جلوگیری از حرکات مشکوک کردهای سوری تماما وقت‌کشی است و هیچ فایده‌ای برای ترکیه از نظر تامین امنیت مرزهای کشورش ندارد، بار دیگر از آمادگی نظامی نیروهای مسلح ترکیه برای ورود به شمال سوریه و شرق فرات سخن به میان آورد.
با اعلام آمادگی نیروهای نظامی ترکیه و احتمال آغاز عملیات نظامی در شمال سوریه، تب و تاب لازم در اتاق هماهنگی عملیات مشترک میان ترکیه و آمریکا شکل گرفته و در عین حال نیروهای کرد سوری شاخه‌های ی.پ.گ و پ.ی.د دچار تشویش شده‌اند. بعد از توافق میان ترکیه و ایالات‌متحده در ۷ اوت سال‌جاری برای تامین امنیت مرزهای ترکیه در شمال سوریه تلاش شد گروه‌های نظامی یاد شده که از سوی ترکیه به‌عنوان گروه‌های تروریستی شناخته می‌شوند، توسط آمریکا به دور از منطقه‌ای که ترکیه به آن حساسیت دارد، رانده شوند.
پیش از آن ترکیه صراحتا از ورود خود به شرق فرات و مبارزه با گروه‌های تروریستی کرد مستقر در شمال سوریه سخن گفته بود. اما به ادعای دولت ترکیه در مدت قریب به دو ماه گذشته ایالات‌متحده نه تنها آنها را به حوزه‌ای که توافق شده بود، به جدیت نرانده بلکه تنها بخشی از آنها را از مرزها دور کرده است. آمریکا درعوض بخشی از نیروهای عرب و مورد توافق کردهای سوری را در خط مرزی جایگزین کردها کرده است. در همین حال ضمن اینکه هواپیماهای جنگنده آمریکایی در خط مرزی گشت شبانه را انجام می‌داده‌اند، بخش مهمی از نیروهای تقویتی در همان شب‌های اولیه توافق به تل ابیض و رأس العین اعزام شده‌اند.
ترکیه مدعی است که ایالات‌متحده در این فرصت نه‌تنها به دغدغه‌های آنکارا اهمیتی نداده است، بلکه به تجهیز و تسلیح نیروهای کرد سوری هم اقدام کرده و در روزهای اولیه بعد از توافق نیروهای ی.پ.گ و پ.ی.د دو کاروان شامل وسایل و تجهیزات نظامی را به همراه نیروهای تک تیرانداز و تیم‌های انفجاری به مناطق تل ابیض و رأس العین انتقال داده است. در این میان ایالات‌متحده چند کامیون مهمات نظامی را نیز به منطقه روانه ساخته است. روزنامه صباح ترکیه در خبری که روز شنبه منتشر کرده است، اذعان می‌کند که نخستین کاروان از پایگاه نظامی چلبیه که بزرگترین مقر نیروهای نظامی آمریکا در شمال استان رقه به شمار می‌رود حرکت خود را آغاز کرده و دومین کاروان تجهیزات نظامی نیز از مناطق حسکه و قامشلی به منطقه اعزام شده‌اند. این درحالی است که جنگنده‌های آمریکایی به بهانه گشت‌زنی هوایی در پشتیبانی از آنها برآمده‌اند.
به‌نظر می‌رسد ترکیه در برابر پشتیبانی نظامی و لجستیکی ایالات‌متحده در حمایت از گروه‌های کرد سوری ساکت نخواهد نشست. با وجود خواست دولت ترکیه در دور ساختن نیروهای کرد سوری از مرزهای خود و تروریستی قلمداد کردن آنها، ایالات‌متحده نیروهای متصل به گردان‌های مدافع خلق و حزب اتحاد دموکراتیک سوریه را به جهت اینکه در مبارزه با داعش نقش کارسازی داشته‌اند، مورد حمایت قرار می‌دهد. اخبار منتشره در رسانه‌های خبری ترکیه حاکی از آن است که نیروهای آمریکایی با ارائه پشتیبانی نظامی و لجستیکی از گروه‌های کرد سوری در ۱۰روز گذشته زمینه انتقال ۳۰۰ کامیون را به مناطق تحت کنترل کردهای سوری در مرز سوریه و عراق و از طریق دروازه سیملکا فراهم ساخته و در ۲۱ سپتامبر ایالات‌متحده بار دیگر ۲۰۰ کامیون حامل ادوات ساختمانی و قطعات مربوط به خانه‌های پیش‌ساخته و تانکرهای سوخت را به مناطق مورد اسکان کردها اعزام کرده است.
ایالات‌متحده از سال ۲۰۱۵ با استناد به اینکه با داعش مبارزه می‌کند، از نیروهای کرد سوری حمایت کرده و حدود ۱۸۰۰ نفر از نیروهای برجسته و مستشار خود را در ۱۸ پایگاه و مکان نظامی در سوریه مسقر کرده است. اگر چه دونالد ترامپ چندی پیش اعلام کرد که نیروهای آمریکایی را از سوریه خارج خواهد کرد ولی تا به امروز حضور نظامی خود را در این کشور حفظ کرده و ثبات لازم امنیتی و سیاسی را در سوریه دچار اختلال کرده است. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در سخنرانی خود در بیست و نهمین نشست مشاوره و ارزیابی حزب عدالت و توسعه اعلام کرد که عملیات «شرق فرات» به‌زودی آغاز خواهد شد.
روز شنبه نیز نیروهای مسلح ترکیه کاروان‌های متشکل از تانک‌ها و ادوات زرهی و نیروهای نظامی خود را به شهرستان مرزی ریحانلی اعزام کرده‌اند که هر لحظه آماده ورود به مرزهای شمالی سوریه هستند. در همین حال سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه از اقدام ترکیه حمایت کرده و نگرش و نگرانی‌های آنکارا را در رابطه با مرزهای جنوبی خود قابل درک توصیف کرده است. اعلام نظر وزیر خارجه روسیه پس از نشست سران کشورهای ایران- روسیه- ترکیه در آنکارا در ادامه مذاکرات آستانه نشانگر آن است که درک مشترکی میان کشورهای دخیل در این نشست وجود دارد. ایران و روسیه حضور نیروهای آمریکایی را در سوریه، مخل تمامیت ارضی آن کشور دانسته و در عین حال ایران با ترکیه در رابطه با تشکیل منطقه‌ای مشخص برای کردها در شرق فرات ارزیابی مشترکی دارند. این درحالی است که دولت دمشق به تازگی کردهای سوری را نیز تهدیدی برای ثبات کشور دانسته و آنها را نیز در ردیف معارضان علیه دولت حاکم می‌شمارد.
آنکارا مترصد فرصتی است که بتواند حضور نظامی خود را عملی ساخته و علاوه بر اینکه منطقه حائلی را برای اسکان پناهجویان سوری در شمال سوریه فراهم بیاورد، نسبت به پراکندگی بافت جمعیتی کردهای سوری در شمال سوریه نیز گام موثری بردارد. همچنانکه در زمان ریاست‌جمهوری حافظ اسد، این سیاست برای عدم تمرکز کردها اعمال شده و کردها را نیروهای بالقوه در برهم زدن ثبات امنیتی و ارضی کشور می‌دانست.
قدیر گلکاریان
- 19
- 5
