رادان، نماد طرح‌های اجتماعی شکست خورده

 روزنامه توسعه ایرانی نوشت:سردار احمدرضا رادان، فرمانده فراجا پس از آنکه اعلام کرد «در قلمرو انتظامی هیچ ماموریتی حساس‌تر از طرح نور وجود ندارد»، استان به استان به سفر می‌رود تا در میان جمعی از حامیان از عملکرد نیروی انتظامی دفاع کند.

او در روزهای اخیر به استان‌‌های مشهد، قم و اصفهان سفر کرده و با انبوهی از تجلیل‌های سازمان یافته هم روبرو شده است تا جایی که  لقب «مرد میدان» که تا پیش از این تنها برای سردار قاسم سلیمانی به کار می‌رفت را در تجمع‌ها برای او نیز به کار برده‌اند. همزمان موافقان طرح نور در فضای مجازی هم برای رادان هشتک مرد میدان را به راه انداخته‌اند. 

تشکر از مقامات، گریه به خاطر حامیان

نیروی انتظامی پس از آنکه طرح نور را برای مقابله با بدحجابی به صورت رسمی از ۲۵ فروردین ماه امسال کلید زد، با نقدها و فشارهای اجتماعی زیادی روبرو شد. به همین دلیل فرماندهی فراجا تصمیم گرفت استان به استان به مسافرت برود و در جمع حامیان این طرح با صراحت از تداوم آن سخن بگوید.

    طرح نور را باید تداوم طرح‌هایی دانست که چندین دهه است جامعه ایرانی با صرف هزینه آن را تجربه کرده است. طرح‌هایی که شکل و محتوای آن یکی است و از قضا مجری آنها نیز یکسان است و شیوه اقناع جامعه از طریق تجمع‌های حامیان نیز تکراری است. شاید بتوان این طرح را عقب‌گرد در نظام فرهنگی و مساله‌یابی حکمرانی قلمداد کرد

رادان در این سفرهای پشت سر هم به انتقاد از دستگاه‌های مسئول در مساله حجاب پرداخت و حتی گفت که آن دسته از مقاماتی که ایجاد شبهه می‌کنند، دلشان به تسخیر دشمن درآمده است: «۳۲ سازمانی که در این نظام مسئول بودند برای ساماندهی حجاب و عفاف نه تنها کار خودشان را نمی‌کنند بلکه شبهه و شک و تردید در دل مردم نیز می‌اندازند، دل کسانی که ایجاد شبهه و شک و تردید می‌کنند، تسخیر دشمن شده است.»

فرمانده فراجا منتقدین و روزنامه‌نگاران را هم بی‌نصیب نگذاشت و گفت: «کسانی هستند که برای مزدوران قلم می‌زنند و به این قلم‌زدشان هم افتخار می‌کنند و توجه ندارند که فردای قیامت، بایستی در محضر پروردگار پاسخگوی کلمات و حرف‌های این مقالات، این جملاتی که می‌آورند باشند. چگونه می‌شود بی‌حیایی را با ادبیاتی زیبا ترویج کرد و بعد انتظار قیامتی امین داشت.»

او در این تجمع‌ها سعی کرد از مجلس تشکر کند و در برابر قوه قضاییه نیز که زمزمه‌هایی مبنی بر مخالفتش با شیوه و نوع رفتار نیروی انتظامی شنیده می‌شود، رویکرد حمایتی بگیرد و با «آیت‌الله» خطاب قرار دادن محسنی اژه‌ای، از این قوه هم تشکر به عمل آورد.

البته رادان در تمامی سفرهای خود از رئیسی و وزیر کشورش که از او به عنوان اصلی‌ترین حامی بازگشت ون‌های گشت ارشاد به خیابان‌ها یاد می‌شود؛ حمایت ویژه کرد. او در یکی از تجمع‌های خود گفت: «معمولاً هیچ رئیس‌جمهوری این کار را نمی‌کند چون اعتقاد دارد بایستی کاری کند که رای داشته باشد، ولی رئیس‌جمهور محترم واقعاً حساب این را نکرده و ایستاده تا حیا، دین، عفت در جامعه ساری و جاری شود.»

مهمترین حرف او را باید تداوم طرح نور و عقب‌نشینی نکردن پلیس دانست. او گفت: «عهد می‌بندیم که مدافع خون شهدا باشیم و مسیر طرح نور را برای پاسداشت از دختران و مادران سرزمینمان ادامه دهیم، بر این عهد و پیمان استوار خواهیم ماند.»

فرمانده فراجا در تمام سفرهای استانی خود تلاش کرد مساله حجاب را اجتماعی و فرهنگی معرفی کند تا امنیتی و انتظامی اما مستمعین او در بسیاری از شهرها و حتی روحانیونی که قرار است پرچمدار رفتار فرهنگی باشند، در تناقضی آشکار با لباس‌های نظامی و حتی چریکی حضور یافته بودند.

 رادان در روزهای اخیر به استان‌‌های مشهد، قم و اصفهان سفر کرده و با انبوهی از تجلیل‌های سازمان یافته هم روبرو شده است تا جایی‌که  لقب «مرد میدان» که تا پیش از این تنها برای سردار سلیمانی به کار می‌رفت را در تجمعات برای او نیز به کار برده‌اند. همزمان موافقان طرح نور در فضای مجازی هم برای رادان هشتک «مرد میدان» به راه انداخته‌اند 

رادان به سبک بسیاری از مسئولان، به وقایع دانشجویی در دانشگاه‌های آمریکا نیز طعنه زد و از «آزادی به سبک خودمان» دفاع کرد: « از دشمن سؤال می‌کنیم که در دانشگاه‌های آمریکا، فرانسه و انگلستان چه خبر است؛ از دانشجویان دختری که به آن‌ها ستم‌ها می‌شود و از شعار زن زندگی و آزادی که در آمریکا و اروپا می‌دادند چه خبر؟! آن‌ها آزادی را برای خودشان تعریف می‌کنند. ما به سبک خودمان آزادی برای احیای دینمان را ایجاد می‌کنیم و پاسدار خون شهدا خواهیم بود.»

حرف‌های رادان در سفرها حایز نکته ویژه‌ای نبود و تنها تکرار مکرراتی بود که او قبل از آغاز طرح نور بارها به آن اشاره کرده بود. مهمترین نتیجه این سفرها، تجمع حامیان طرح نور در استان‌ها بود که فرمانده فراجا در سفر به قم و در مقابل شعارهای حمایتی آنان منقلب شد و اشک ریخت.

رادان، نماد طرح‌های اجتماعی شکست خورده

بدون شک سردار احمدرضا رادان، سمبل شکست مقابله پلیسی با تغییرات رخ داده در سبک زندگی مردم است. فرمانده کنونی فراجا، پیش از این در قامت فرمانده انتظامی تهران و یا جانشین فرمانده نیروی انتظامی راهی رفته و حرف‌هایی را زده که مجددا آنها را تکرار می‌کند و نشان می‌دهد دوری او از حوزه عملیات در نیروی انتظامی نتوانسته آورده جدیدی به نوع نگاهش بیفزاید.

رادان در دوم خرداد سال ۱۳۹۳ به عنوان جانشین فرمانده پلیس گفته بود که هیچ کس نمی‌تواند طرح امنیت اخلاقی را تعطیل کند. طرح امنیت اخلاقی که از اواسط دهه ۸۰ و برای مقابله با بدحجابی شکل گرفته بود، دقیقا همان طرح نور است که با تغییر نام در دوره جدید حضور رادان در بالاترین پست‌های نیروی انتظامی اجرایی می‌شود. او ۱۰ سال پیش هم گفته بود:  «هیچکس نمی‌تواند تا زمانی که وضعیت حجاب در کشور مطلوب شود، طرح امنیت اخلاقی را با فرمان یا دستور تعطیل کند. زمان پایان اجرای این طرح هنگامی است که وضعیت حجاب در کشور مطلوب شود.»

    برساخت رسانه‌ای صداوسیما و رسانه‌های حامی طرح نور برای نشان دادن حمایت حداکثری از رفتار پلیس، آنچنان که طراحی کرده‌اند، پیش نمی‌رود و بسیاری از فعالان سیاسی و اجتماعی نیز از تداوم چنین رویه‌ای ابراز نگرانی می‌کنند

در آن ایام خبرگزاری ایلنا در گزارشی نوشت که «گروهی از هواداران طرح امنیت اخلاقی در مقابل وزارت کشور تجمع کرده و از «بدحجابی» انتقاد کردند. در شهر قم پیامک‌هایی ارسال شده است که اهالی قم را به یک تجمع مشابه با عنوان «ما نگرانیم» دعوت می‌کند.»

او چند سال قبل و در سال ۱۳۹۰ نیز طرح جمع‌آوری ماهواره از پشت بام‌های مردم را اجرایی کرده و گفته بود در صورتی که صاحب خانه در منزل نباشد و ماموران نیروی انتظامی نتوانند از در وارد خانه شوند، از راه هوایی و عملیات راپل به جمع‌آوری دیش ماهواره از پشت‌بام خانه مذکور اقدام خواهند کرد. تصاویر بالا رفتن پلیس از دیوار منازل مردم برای جمع‌آوری ماهواره تصویر رایج آن روزها بود. رادان آن ایام هم برای این طرح یک پایان خیالی را متصور شده بود: «پایان طرح جمع‌آوری ماهواره پایان بشقاب‌های ماهواره بر روی پشت بام‌ها خواهد بود.»

البته رادان چند سال قبل‌تر و در سال ۱۳۸۶ در طرح برخورد  با پوشش نامناسب زمستانی تخلفات را اعلام کرده بود. خبرگزاری ایرنا ۱۰ آذر آن سال لیست بلند بالایی از «برخورد می‌کنیم» را در گفت‌گو با فرمانده وقت نیروی انتظامی تهران بزرگ منتشر کرد: «پوشیدن لباس و مانتوهای تنگ و چسبان، استفاده از چکمه‌های بلند و شلوارهای کوتاه که داخل چکمه باشد، روسری و شال های کوتاه که موی سر را نپوشانـد و مغایر با پوشش اسلامی باشد ممنوع و پلیس با استفاده کنندگان برخورد می‌کند. استفاده از کاپشن‌های کوتاه و مانتوهای کوتاه و تنگ که حداقل تا زانو را نپوشاند نیز مشمول اجرای طرح برخورد بدحجابی و بدپوششی قرار می‌گیرد. همه کسانی که از کاپشن کوتاه استفاده می‌کنند باید حتما زیر آن مانتو بلند بپوشند درغیر این صورت با آنها برخورد می شود.»

هرچند کازمودم از وی نبود سودم

برساخت رسانه‌ای صداوسیما و رسانه‌های حامی طرح نور برای نشان دادن حمایت حداکثری از رفتار پلیس، آنچنان که طراحی کرده‌اند، پیش نمی‌رود و بسیاری از فعالان سیاسی و اجتماعی نیز از تداوم چنین رویه‌ای ابراز نگرانی می‌کنند. 

در یکی از صریح‌ترین انتقادها رئیس‌جمهور پیشین در جمع مدیران و وزرای سابق از پلیس به دلیل اعمال زور در مساله حجاب انتقاد کرد و خواستار حفظ کرامت مردم در عرصه اجتماعی در کنار حل مشکلات معیشتی آن‌ها شد. حسن روحانی، گفت: «باید بررسی کرد که دستگاه‌های فرهنگی و صداوسیما در طول ۴۵ سال گذشته توانستند دین‌داری مردم را بیشتر کنند؟ واقعاً کار پلیس این‌گونه نهی از منکر است و تعلیم این کار را دیده‌اند؟ امروز سر ساخت مسجد دعوا می‌کنند درحالی‌که اول باید نمازخوان تربیت کرد، اگر نمازخوان بیشتر شد، آن‌ها خودشان مسجد درست می‌کنند. در مقولات اجتماعی کرامت و حیثیت مردم را باید حفظ کنیم. مگر در انقلاب کسی را به زور باحجاب کردیم؟ وقتی انقلاب شد بسیاری از زنان باحجاب شدند و حتی چادر به سر کردند.»

علیرضا شریفی یزدی، جامعه‌شناس نیز معتقد است که «مهم‌ترین مورد در طرح نور، تقابل بیشتر بدنه جامعه با اصحاب قدرت است. دومین مورد کاهش انسجام اجتماعی است و سومین مورد کاهش مشارکت عمومی و در نهایت پایین تر آمدن سرمایه اجتماعی است.»

طرح نور را باید تداوم طرح‌هایی دانست که چندین دهه است جامعه ایرانی با صرف هزینه آن را تجربه کرده است. طرح‌هایی که شکل و محتوای آن یکی است و از قضا مجری آنها نیز یکسان است و شیوه اقناع جامعه از طریق تجمع‌های حامیان نیز تکراری است. شاید بتوان این طرح را عقب‌گرد در نظام فرهنگی و مساله‌یابی حکمرانی قلمداد کرد.