کنسولگری چیست و چه وظایفی را برعهده دارد؟

کنسولگری به دفتر کار کنسول و کارکنان تحت امر آن گفته می شود

کنسولگری

به دفتر نمایندگان دیپلماتیک یک کشور در کشور دیگر، کنسولگری یا کانسِل می گویند. سفارت،  معمولاً به دفتر اصلی اطلاق میشود که در پایتخت واقع شده است و به دفاتر موجود در شهرهای دیگر، کنسول گری می گویند. گاهی اوقات کشورها به خاطر سطح پائین روابط، صرفا کنسولگری دارند. معمولاً در کنسولگری، خدمات ارائه شده در سفارتخانه وجود ندارد. مدیر کنسولگری را تحت عنوان کانسِل جنرال می شناسند. دفتر کنسولگری، اراده دهنده ی خدماتی درخصوص تجارت و بیزینس است و هیچ فعالیت سیاسی ای مانند سفارت خانه ها انجام نمی دهند.

کنسولگری ها در حکم خاک آن کشور محسوب می شوند و اگر به کنسولگری ها حمله شود به منزله ی اینست که به خاک آن کشور، حمله شده است. درواقع اگر به کنسولگری، حمله شود می تواند از حق خود بطور تمام و کمال، دفاع کند.

ردهٔ جایگاهی

« سرکنسول» بعنوان بالاترین مقامی شناخته میشود که در کنسولگری، مشغول به کار است. سرکنسول ها نیز دارای استوارنامه می باشند. از نظر دسته بندی جایگاهی به ترتیب، پس از سرکنسول، کنسول، کنسول یار و نمایندگان کنسولی قرار دارند.

وظیفه ی سرکنسول اینست که به انجام ریاست کنسولگری می پردازد و بالاترین رتبه بعد از سرکنسول به کنسول تعلق دارد که مشغول خدمت در کنسولگری می باشد. گاهی اوقات یک سرکنسول، مسئولیت سایر دفاتر کنسولی وابسته در یک کشور را بر عهده دارد و معمولاً در کشوری که کنسول در آن واقع شده است؛ بعنوان نماینده ای از طرف کشور خود فعالیت میکند. البته سفیر آن کشور، مسئول تصمیم گیری و صلاحدید نهایی می باشد.

وظایف کنسولگری

ماموران کنسولی، خدمات دولتی موردنیاز اتباع کشورشان را در کشور میزبان بطور عمده ارائه میدهند. از وظایف ماموران کنسولی میتوان به صدور یا تمدید گذرنامه، صدور شناسنامه برای تازه متولدین، تائید اسناد از جمله سند ازدواج در کشور میزبان، تامین خدمات موردنیاز بازرگانان و تجار، خدمات حقوقی مثل پذیرش وکالتنامه و ارسال آن به کشور مقصد، امور دانشجویی و تائید مدارک رسمی اشاره کرد.

نقش اصلی کنسولگری ها ترویج تجارت است

خدمات ویزا یا روادید، از مهمترین خدمات کنسولی به شمار می رود که ارائه ی آن بر عهده ی کنسولگری ها یا سرکنسولگری ها است. اتباع کشور میزبان باید به این بخش، درخواست روادیدشان را ارائه دهند. همچنین خدمات بخش کنسولی نظیر برخی از مجوز های تجاری یا راهنمایی های قانونی موردنیاز تجار یا گردشگران می باشد.

تعیین کارمندان کنسولی

کشورهای مبدا معمولاً پس از انتخاب کارمندان کنسول، اقدام به معرفی آن ها به دولت میزبان می کنند. مأموران انتخابی، پس از کسب موافقت از دولت میزبان میتوانند به محل خدمت خود فرستاده شوند که در کشور میزبان است.

تعداد سرکنسولگری ها 

مهاجران یا مسافران زیادی در برخی از کشور ها وجود دارند که به صورت پراکنده در شهر های مختلف کشور میزبان حضور دارند کشور ها برای گشایش سرکنسولگری در آن شهر ها، موافقت دولت میزبان را دریافت می کنند. به عنوان نمونه جمهوری اسلامی ایران به جز کنسولگری خود در بغداد، در شهر های دیگری سرکنسولگری دارد که از آن ها می توان به کربلا، بصره، نجف و سلیمانیه این کشور اشاره کرد. همچنین جمهوری اسلامی ایران در افغانستان، دارای کنسولگری در کابل و سرکنسولگری در هرات، قندهار و مزارشریف می باشد. همین ترتیب در برخی از کشور های اروپایی وجود دارد. به طور مثال یکی از مقاصد مهاجران ایرانی، آلمان می باشد؛ ایران به غیر از کنسولگری در پایتخت، در شهر های مختلف این کشور، چند سرکنسولگری دارد که شامل فرانکفورت و هامبورگ است.

لازم نیست که کشور ها به تعداد سرکنسولگری خود در کشور میزبان، اجازه گشایش سرکنسولگری در کشور خود را به آن کشور بدهند. بسته به نیاز کشور مهمان و اجازه کشور میزبان می توان تعداد سرکنسولگری ها را تعیین کرد.

تفاوت اصلی سفارت و کنسولگری 

سفارت و کنسولگری، از نظر عملکرد با یکدیگر فرق دارند. سفارت در کشور میزبان بعنوان نماینده دولت یک کشور محسوب میشود. در حالیکه کنسولگری در کشور دیگر، نماینده ندارد. اساساً مکانیزم  های سفارتخانه ها به دولت ها اجازه ی برقراری روابط با یکدیگر را می دهند. معمولا سفارتخانه قادر به انجام تمامی عملکردها و کارهای یک دفتر کنسول است؛ اما مذاکره و تعامل با دولت میزبان، از وظایف اصلی آن می باشد. کنسولگری می تواند با انجام عملکردها و کارهای زیاد، برای جمعیت عمومی یا جامعه تجاری کشور میزبان خود به عنوان نماینده دولت محسوب شود.

در واقع، کنسولگری ها دفاتر نمایندگان سیاسی یک کشور در کشوری دیگر است

یک کنسولگری میتواند اقدام به صدور ویزا برای شهروندان کشور میزبانش به قصد مسافرت به قلمرو کشور خود بنماید. همچنین یک کنسولگری فارغ از روابطش با دولت خود، می تواند به انجام خدماتی از قبیل گرفتن گذرنامه های جدید یا اسناد دیگر، پرداخت مالیات، رأی دادن و موارد دیگر بپردازد. حتی میتواند در دادگاه های کشور میزبان، از شهروندان خود دفاع کنند.

روابط دیپلماتیک

روابط دیپلماتیک و روابط کنسولی با یکدیگر فرق دارند؛ یعنی درصورت قطع شدن روابط دیپلماتیک کشورها، خودبه خود روابط کنسولی قطع نمی شوند و دولت ها میتوانند بر حفظ روابط کنسولی خود در زمان قطع رابطهٔ دیپلماتیک، توافق کنند.

اختیارات کنسولگری

ممکن است که کنسولگری های مختلف یک کشور در کشور میزبان، فعالیت های متفاوتی را از نظر حقوقی انجام دهند. به عنوان مثال یک کنسولگری، مجوز ایجاد به دلیل فعالیت هایی، چون اسناد محضری را دارد. به این نکته توجه کنید که گاهی اوقات کارکنان دیپلماتیک، حق ثبت نامه های کنسولی با مسئولیت های دیگری را دارند.

به غیر از مواردی که در خصوص روابط دیپلماتیک در کنوانسیون وین، درج میشود؛ اختیارات و وظایف یک مقام کنسولی بر اساس شرایط و قوانین رسمی مشخص می شود. به عنوان مثال ، گاهی اوقات برخی از مقامات کنسولی، صرفا ویزا صادر می کنند درحالیکه برخی دیگر به ارائه ی خدمات دیگری، از جمله ارائه کمک به هموطنان، تایید و قانونی کردن اسناد می پردازند؛ بنابراین چنین مسئولیت هایی براساس وظیفه و فعالیت اصلی که سفارت و دولت ها به کنسولگری های خود محول می کنند؛ تعيين میشود. به بیان ساده تر، کنسولگری های مختلف یک کشور، اختیارات مشخص و متفاوت از یکدیگری را در کشور میزبان دارند.

دفتر اصلی کنسولگری در پایتخت سیاسی کشور میزبان واقع می باشد

گردآوری: بخش سیاست سرپوش