خروج اضطراری مدیر حوزه علمیه از قم، همزمان با دعوت به یک نشست علمی

به گزارس ایرنا، هفته گذشته بنری در فضای مجازی بین حوزویان دست به دست شد و امیدهایی را برای گشایش باب گفت‌وگو بین جریان‌های مختلف حوزه زنده کرد.

طبق اطلاعات این بنر، موسسه فهیم که از موسسات علمی با سابقه قم است، از آیت الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه دعوت کرده بود تا در سیصدمین نشست این موسسه شرکت کند و در موضوع؛ «فقه، آفاق و چالش‌ها» سخن بگوید و وعده برگزاری میزگردی نیز در همین جلسه در موضوع؛ «ظرفیت‌ها و چالش‌های اندیشه دینی در حوزه نظریه پردازی» با حضور استاد محمد سروش‌محلاتی و حجت‌الاسلام داود فیرحی داده شده بود.

قرار گرفتن نام و عکس آیت‌الله اعرافی که علاوه بر مدیریت عالی حوزه، نماینده طیف انقلابی هم به شمار می رود، در کنار نام و عکس دو نفر از اساتیدی که هم از نظر گرایش سیاسی و هم از نظر رویکرد علمی و نظری، در طیف نواندیش حوزه دسته بندی می شوند، از همان ابتدا تعجب برانگیز و از سویی خوشحال کننده بود. بسیاری این جلسه را نقطه عطفی در آغاز گفت‌وگوهای علمی و جدی حوزوی بین دو طیف مهم حوزه می‌دانستند، غافل از آن که همچون گذشته فشارها مانع شکل گیری یک گفتگوی علمی شد.

پیامکی که بالاخره ارسال شد

از یکی دو روز قبل از برگزاری این نشست شایعاتی درباره عدم حضور مدیر حوزه در این نشست به گوش می‌رسید. برخی از تحت فشار بودن علیرضا اعرافی از سوی طیف انقلابی خبر می‌دادند و عده‌ای از منتقدین حضور او را رسمیت بخشی به این موسسه و افراد حاضر می‌دانستند. سرانجام در زمان برگزاری جلسه مشخص شد مدیر حوزه علمیه قم در این نشست حضور پیدا نمی‌کند و هنوز تا تحقق رویای گفت‌وگوهای علمی در حوزه، فاصله داریم.

حجت‌الاسلام کاظم قاضی‌زاده، مدیر موسسه فهیم درباره این جلسه به ایرناپلاس گفت: موسسه فهیم از مهمترین موسسات نظریه‌پردازی قم است و تا کنون ۳۰۰ نشست علمی با حضور افراد با گرایش‌های مختلف در این موسسه برگزار شده است. من به بهانه سیصدمین نشست با آیت‌الله اعرافی مدیر محترم حوزه علمیه تماس گرفتم و از ایشان دعوت کردم تا در این نشست حاضر شوند و موضوعی را ارائه کنند تا با حضور ایشان معلوم شود بر خلاف حرف‌هایی که این روزها زیاد می‌شنویم که در حوزه خبری نیست و نظریه‌پردازی وجود ندارد، کارهای زیاد و قابل توجه علمی و نظری در حوزه قم انجام شده است.

قاضی‌زاده در ادامه گفت: خوشبختانه آیت‌الله اعرافی نیز با رویی باز پذیرفت و قرار شد جلسه را برگزار کنیم و دو نفر از اساتید نیز در کنار بحث ایشان میزگردی را برگزار کنند.

قاضی‌زاده افزود: جلسه، مناظره یا بحث دوطرفه نبود و ما معتقد بودیم باید شان مدیر محترم حوزه رعایت شود اما از همان ابتدا، عده‌ای در صدد بودند که این اتفاق نیفتد. برخی علاقه‌مند نیستند آیت‌الله اعرافی رئیس حوزه علمیه قم باشند و می‌خواهند ایشان فقط رئیس بخشی از حوزه باشند. متاسفانه دو ساعت قبل از برنامه آقای اعرافی تماسی با من گرفتند و اعلام کردند که به دلیل سفری ضروری خارج از قم هستند و به جلسه نمی‌رسند. ایشان پیامکی هم به این شرح برای من فرستادند:

با سلام و تحیات

امروز عذر موجهی پیش آمد و در سفر کوتاه و ضروری خارج از قم هستم و صمیمانه به‌خاطر عدم توفیق حضور، از جناب‌عالی و همه دوستان و حاضران پوزش می‌خواهم و توفیق روزافزون شما را خواستارم و امیدوارم در فرصتی دیگر پیرامون موضوع، به بحث پردازیم.

والعذر عند کرام الناس مقبول/ ممنون و معتذر

لغو حضور در نشست، نشانه بصیرت!

این در حالی است که برخی روایت دیگری از ماجرا دارند. از جمله سید یاسر تقوی، فعال رسانه ای روحانیت لغو حضور اعرافی را به دلیل فشار برخی جریان‌های حوزوی دانست و افزود: منتقدان این نشست با استناد به برخی مواضع کاظم قاضی‌زاده، مدیر مؤسسه فهیم و نزدیکی‌ آن به جریان نواندیش دینی حضور آقای اعرافی در این نشست را «رسمیت‌بخشی» به موسسه‌ای دانستند که به زعم آنان مروج دیدگاه‌های غیرانقلابی است؛ تا آنجا که لغو این دیدار را نشانه بصیرت مدیر انقلابی حوزه عنوان کردند.

«در هر صورت علیرضا اعرافی که روزگاری (سال ۸۱) در کنار محمدسروش محلاتی و سایر اساتید و نخبگان حوزه طی نامه‌ای خطاب به رهبر معظم انقلاب جهت حمایت و هدایت کرسی‌های آزاداندیشی و نظریه‌پردازی استمداد طلبیده بود، امروز پس از ۱۷ سال نتوانست در این نشست علمی در کنار محمد سروش محلاتی بنشیند. »

وی نتیجه گیری کرده که هنوز در دوران پیش از گفتگو به سر می‌بریم و تا شکل‌گرفتن یک گفتگوی ساده علمی راه زیادی در پیش داریم!

شاید وقتی دیگر

حجت‌الاسلام قاضی‌زاده در پاسخ به این سوال که آیا امکان برگزاری این نشست با حضور مدیر حوزه در آینده وجود دارد، گفت: بله آقای اعرافی قول داده‌اند که در نشستی در زمان مناسب و با موضوع نظریه‌پردازی در موسسه فهیم حاضر شوند.

به هر حال یک فرصت طلایی برای گفت‌وگوی حوزویان از دست رفت و دوستان قدیمی که روزی پای یک نامه و اعلام لزوم حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی را امضا کرده‌ بودند، نتوانستند کنار هم بنشینند. اکنون باید منتظر ماند و دید مدیر حوزه علمیه قم که خود حامی تضارب آرا و گفتگو بوده، چه زمانی این ایده خود را عملی خواهد کرد.