حرف‌هایی درباره «عکاسی خبری، نگاهی به ایران؛ نگاهی به جهان»

به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی ششمین همایش ۱۰ روز با عکاسان، مجید رضائیان ـ‌ روزنامه‌نگار پیشکسوت و مدرس علوم ارتباطات ـ  نشست بر لزوم توجه به خوانش عکس تأکید کرد و در این باره گفت: خوانش عکس تابع عناصری که در متن وجود دارد، نیست اما نکته ظریف اینجاست که خواندن یک عکس متکی به چه عناصری است؟

او ادامه داد: تحلیل گفتمان بر سه رکن نشانه‌شناسی، معناشناسی و متنی که برگرفته از نشانه و معناست متکی است. همان‌طور که می‌دانید عکس یک متن نیست اما قطعاً در دل خود نشانه‌هایی دارد که خوانش آن را میسر می‌سازد؛ چرا که ریشه یک تصویر از نشانه‌شناسی آغاز می‌شود.

این مدرس ارتباطات تصریح کرد: بهترین سینماگران در بدو امر عکاس بوده‌اند؛ زیرا این از واقعیت وام گرفته‌اند و از اصول عکاسی آموخته‌اند که کادر چه معنایی دارد؟ در واقع یک عکس واقعیتی است که در یک کادر قرار می‌گیرد لذا انسان خالق آن است به همین خاطر من با واژه شهروند خبرنگار یا شهروند عکاس مخالفم چرا که معتقدم عکاسی و روزنامه‌نگاری چیزی فراتر از انتقال دادن است.

رضاییان، عکس را دارای روایتی از سوی عکاس دانست و بیان کرد: زمانی که ما با یک عکس مواجه می‌شویم، واقعیتی را در یک کادر می‌بینیم که روایتی عکاسانه در دل خود دارد. این درست است که یک عکس متنی ندارد اما ما می‌توانیم متنی از آن دریافت کنیم، متنی که درک ما از واقعیت درون عکس است.

او تفاوت اثر دو عکاس را به دیدگاه‌های آنان از یک اتفاق مربوط دانست و گفت: بسیار دیده‌ایم که دو عکاس از یک لحظه عکاسی کرده‌اند اما اثر آنان دو تأثیر متفاوت را بر مخاطب به دنبال دارد؛ چراکه ما به عنوان یک مخاطب به المان‌هایی که در واقعیت نهفته است توجه داریم و برای دریافت آن نشانه‌شناسی می‌کنیم.

این روزنامه‌نگار پیشکسوت ادامه داد: عکاس به عنوان یک هنرمند با انتخاب نوع کادربندی می‌تواند یک روایت دراماتیک بسازد لذا ما نباید مسئله را ساده برداشت کنیم. به همین خاطر با آمدن تکنولوژی‌های نوین باز هم رسانه جای خود را حفظ کرده است زیرا دیدگاه یک عکاس و یک خبرنگار متفاوت از دیگران است.

علیرضا بهرامی ـ روزنامه‌نگار ـ  نیز در این نشست گفت: اگر با نگاهی مقایسه‌ای به روزنامه‌نگاری ایران با جهان نگاه کنیم، این واقعیت بدیهی است که ما وضعیت مناسبی نداریم. نشریات محلی در سطح دنیا، نقش بسیار مهمی دارند در حالی که ما در ایران عموماً از نشریات محلی به عنوان ابزاری برای تجارت استفاده می‌کنند. در زمینه‌های کمی هم به‌رغم آن‌که تعداد خبرگزاری‌های مجوزدار رسمی ما به عدد ۵۰ می‌رسد اما میزان بازدید لحظه‌ای مهمترین خبرگزاری‌هایمان سه هزارتاست؛ از جمعیت مخاطبانی که فقط هشتاد میلیون نفرش در داخل کشور حضور دارند. تیراژ روزنامه‌های اکثرا فیکمان هم که مشخص است. به همین خاطر می‌توان گفت که شرایط امروز مطبوعات و رسانه‌های کشور و فقدان فعالیت استاندارد مانند قصه‌ی مرغ و تخم مرغ شده است.

بهرامی تصریح کرد: در فضای رسانه‌ای ما یکی از واقعیت‌های موجود بی‌توجهی تحریریه متنی به بخش عکس و بالعکس آن است لذا باید دلیل این جدایی را نیز بررسی کرد چرا که در رسانه‌های امروز ما درک درستی نسبت به کارکرد امروزین تصویر و کار گروهی وجود ندارد.

این روزنامه‌نگار تغییر کارکرد عکس در دنیای امروز را امری کاملاً بدیهی خواند و اضافه کرد: در دنیای امروز عکس دیگر به عنوان تزئین یا ارزش افزوده متن به کار نمی‌رود؛ چرا که امروز عکس بخشی از متن است و حامل بخشی از ارزش‌های خبری است که گاه متن به آن پیوست می‌شود.

بهرامی در بخش پایانی سخنانش، سه عامل را در پیرفت عکاسی مطبوعاتی ما مانع جدی دانست که باید برای آن‌ها که ممکن است چاره‌ای اندیشید؛ سه عامل دولت‌ها (با ممانعت‌ها، ایجاد عادت‌های بد و قانون‌های ناقص و نامتناسب)، فرهنگ عمومی جامعه (با تعدد خط قرمزهای ارزش‌گذاری شده) و خود رسانه‌ها که در زمینه‌های این‌چنین، ضد خودشان عمل می‌کنند.

نشست «عکاسی خبری، نگاهی به ایران؛ نگاهی به جهان» در ششمین همایش «۱۰ روز با عکاسان»

عباس کوثری ـ دبیر عکس ـ نیز در ادامه این جلسه گفت: به نظر می‌رسد که در سال‌های ابتدایی ورود روزنامه و نشریه به ایران، اغلب کسانی که به این عرصه روی آورده‌اند ادیب و نویسنده ،با این وجود اهمیتی که آنان برای تصویر و عکاسی با وجود امکانات آن دوران داشته‌اند، بسیار بیشتر از امروز است.

او که عصر ۲۱ آذرماه در خانه هنرمندان سخن می‌گفت، ادامه داد: بدیهی است که ما از لحاظ، تولید، نشر و توزیع مطبوعات در ایران شرایط غیر استانداردی داریم به همین خاطر روندی که در ایران دنبال می‌کنیم، بسیار متفاوت از شکل جهانی آن است.