رابعه زند نیز از نامزدی دریافت جایزه باربد کناره گرفت/ انتقاد به نگاه بازاری در جشنواره موسیقی فجر

رابعه زند (آهنگساز، نوازنده ساز قانون و سازنده ساز) در گفتگو با ایلنا، دربارهٔ کناره گیری اش از بخش «جایزه باربد» سی و سومین جشنواره موسیقی فجر گفت: من خودم هیچ اطلاعی نداشتم که آلبومم با عنوان «قانون بی قانون» در بخش جایزه باربد جشنواره موسیقی فجر شرکت داده شده چه برسد به اینکه مطلع باشم در بخش آهنگسازی موسیقی معاصر بی کلام کاندید نیز شده ام. در واقع وقتی از طرف جشنواره با من تماس گرفتند و گفتند در این بخش کاندید دریافت جایزه شده‌ام متوجه ماجرا شدم. البته من تمایلی به شرکت در جشنواره نداشتم و در این بخش نیز حاضر نخواهم شد.

این موزیسین درباره عدم تمایل خود برای حضور در بخش جایزه باربد عنوان کرد: دلیل اصلی عدم تمایلم به حضور در بخش جایزه جشنواره موسیقی فجر به این مسئله باز می‌گردد که طی چهار پنج سال گذشته جزو کسانی بودم که هم به جشنواره موسیقی فجر و هم خانه موسیقی انتقاداتی داشتند ولی متاسفانه با توجه به تمامی صحبت هایی که شد در نهایت هیچ اتفاق و اصلاحی صورت نگرفته است.

من ۱۵ سال است که عضو درجه یک خانه موسیقی هستم و طی این مدت هیچ حمایت صنفی از من به هم به عنوان موزیسین و هم در جایگاه یک بانوی موزیسین صورت نگرفته است؛ ضمن اینکه از سایر موزیسین ها و همچنین خانم های موزیسین نیز آنگونه که باید و شاید حمایت صنفی صورت نگرفته است. در چنین شرایطی ضرورتی نمی بینم که با شرکت در رویدادی مانند جشنواره موسیقی فجر مهر تاییدی بر کارهایی بزنم که نسبت به آنها همواره انتقاد داشته ام.

 وی همچنین عنوان کرد: در جشنواره موسیقی فجر نیز همچون بسیاری موارد دیگر در این عرصه مسائل پنهانی وجود دارد و مسائل آن روشن و شفاف نیست؛ اعتقاد دارم روند جشنواره مشکل دارد و باید اصلاح شود اما با وجود تمام انتقاداتی که صورت گرفته تغییری اتفاق نمی افتد. نکته این است که در تمام برنامه‌ها و جشن‌ها و جشنواره‌ای مانند جشنواره موسیقی فجر که خانه موسیقی برگزار می‌کند همواره یکسری آدم‌های مشخص و خاص حضور دارند و در بخش صنفی نیز معمولاً‌‌ اینها همان کسانی هستند که مورد حمایت قرار می‌گیرند.

رابعه زند افزود:  آلبوم «وکالیز» که خانم پریسا پیرزاد در آن آثاری از آهنگسازانی چون ویوالدی و راخماننیوف را اجرا کرده، به عنوان کاندیدای بخش آهنگسازی کلاسیک انتخاب شده و آثار ویوالدی و راخمانینف را به عنوان آثار یک آهنگساز ایرانی که طی یک سال گذشته منتشر شده کاندید کرده اند. خانم پیرزاد از دوستان من هستند و خودشان هم از ماجرای کاندید شدن این اثر در بخش آهنگسازی بی‌اطلاع بوده‌ و به آن اعتراض کرده است.

البته چنین اتفاقی اصلا عجیب نیست؛ وقتی آلبوم «رگ خواب» در جشن خانه موسیقی جایزه آلبوم موسیقی سنتی دستگاهی را می‌برد و بعد در «جشن موسیقی ما» جایزه موسیقی تلفیقی را می‌گیرد و از آن طرف نیز جایزه موسیقی فیلم را دریافت می‌کند دیگر دیدن چنین اتفاقاتی اصلا عجیب نیست. یک آلبوم چگونه می‌تواند در چند ژانر کاملا متفاوت جایزه بگیرد؟ سهراب پورناظری عزیز و همایون شجریان عزیز بسیار محترم و عزیز هستند و من هرگز به آنها اهانت نمی کنم.  نمونه های بسیاری از این دست اتفاقات است که بسیاری از اهالی موسیقی معتقدند مشکلات جدی در این عرصه وجود دارد و باید حتما درست شود.

این آهنگساز و نوازنده قانون در ادامه درباره مسیر حرکتی جشنواره موسیقی فجر نیز گفت: در حال حاضر جشنواره دولتی موسیقی فجر به سمت پول درآوردن حرکت می‌کند و این برعکس تمام دنیاست. در تمام دنیا جشنواره‌های دولتی فضایی برای آشنایی بیشتر مردم با موسیقی‌های هنرمندانشان محسوب می شود اما در اینجا جشنواره مانند یک بازار عمل می‌کند و تبدیل به یک بازار شده است.

یعنی هر کسی که بیشتر بفروشد و سود مالی بیشتری داشته باشد به جشنواره آورده می‌شود؛ در واقع رانتی که دولت به جشنواره می‌دهد تا در جهت ارتقای فرهنگ و هنر کشور هزینه شود دارد صرف درآمد زایی می‌شود و این روند اساسا اشتباه است.

وی همچنین عنوان کرد: در همه جای دنیا جشنواره‌های دولتی به این گونه اداره می‌شوند که موزیسین‌های مختلف حضور پیدا می‌کنند تا شناسانده شوند اما در اینجا همیشه‌‌ همان موزیسین هایی که همه جا بوده‌اند باز هم در اینجا همانها حضور دارند.

رابعه زند در بخش دیگری از سخنان خود ضمن انتقاد از نوع نگاه و عملکرد مسئولان خانه موسیقی که امروز اداره کننده جشنواره موسیقی فجر نیز هستند گفت: خود من تاکنون نیمی از تور کنسرت‌هایم در شهرستان های کشورم را کنسل کرده ام چون بسیاری از شهرستان‌ها به من اجازه ساز زدن نمی دهند.

خب برای نمونه سئوال من این است که خانه موسیقی در این بین چه کار کرده است و چه وظیفه‌ای دارد؟ چرا وقتی یک مشکل برای جامعه تئا‌تر و یا جامعه سینما پیش می‌آید نهاد صنفی آن‌ها در جهت حمایت از فعالان آن صنف حرکت می‌کنند حمایت‌هایی را انجام می‌دهند اما در زمینه خانه موسیقی این اتفاق نمی افتد؟ در زمینه موسیقی ماجرا کاملا با مثلا خانه سینما متفاوت است؛ یعنی تمام اقشار جامعه از یک اتفاق در زمینه موسیقی به صدا درمی آیند و کلی حمایت و کار انجام می دهند آن وقت در پایان ماجرا و پس از اتمام همه این اتفاقات، اجبارا صدایی نیز از خانه موسیقی بلند می‌شود. این راه صحیحی برای فعالیت‌های صنفی نیست.