گیشه‌پرستی تئاتری‌ها را ناامید می‌کند؟!

به گزارش ایسنا، محمد مساوات که  این روزها نمایش «بی‌پدر» را در سالن «قشقایی» تئاترشهر روی صحنه دارد، به عنوان نویسنده‌ی یک نمایش امسال شهریور ماه در هجدهمین جشنواره تئاتر آیینی سنتی هم حضور دارد.

او درباره اینکه خودش به عنوان کارگردان در این رویداد اثری را آماده نکرده است، درگفت‌وگویی با ایسنا بیان کرد: یکی از مشکلاتی که در چند سال گذشته با آن روبرو بودم و باعث شد عطای حضور در جشنواره‌ها را به لقایش ببخشم، این است که تولید تئاتر آنقدر سخت شده که در این شرایط و با مضیقه‌های مالی نمی‌توان دست به تولید زد، یعنی فکر می‌کنم این رویکرد تئاتر تجاری به شکلی در حال بلعیدن بخش جشنواره‌ای، آکادمیک، دانشجویی و حرفه‌ای تئاتر به معنی اخص کلمه است.

او افزود: از این‌رو کار کردن در فضای جشنواره‌ای کمی سخت، صعب و تا حد زیادی ناشدنی است و مطمئن هستم ۹۹ درصد کارهایی که در جشنواره‌ها اجرا می‌شوند هم پرتابل هستند، یعنی هیچ دکور، صحنه و لباس ویژه‌ای ندارند و در آن ها تمام عناصر اصلی و دیداری تئاتر کم شده تا گروه‌ها با هزینه‌های جانبی کمتری اثری را تولید کنند و به جشنواره برسانند. از این جهت خود من تمایلی به کار درجشنواره‌ها ندارم چون توان تحمل فشار و استرسی را که برای یک روز اجرا به گروه وارد می‌شود را ندارم.

کارگردان نمایش «خانه وا ده» در پاسخ به اینکه با این شرایط اگر دیگران هم چنین دیدگاهی داشته باشند باید نگران آینده جشنواره‌هایی مثل تئاتر آیینی و سنتی شد، گفت: حتی می‌شود کلان‌تر نگاه کرد و با این روند نگران آینده کل تئاتر شد، چون جریان تئاتر تجاری و خصوصی با نوع رویکردشان به گیشه باعث شدند که جریان آکادمیک تئاتر مدام حضیض‌تر، پست‌تر شود و فکر می‌کنم این گیشه‌پرستی‌ای که رواج پیدا کرده یا حضور سلبریتی‌ها در تئاتر باعث می‌شوند که جشنواره‌ها دیگر پرورنق نباشند.

مساوات ادامه داد: از طرفی این ظهور و بروز سالن‌های خصوصی باعث شده سالن‌های دولتی هم به گمان حضور سالن‌های خصوصی دیگر کیفیت گذشته را نداشته باشند و در این بین یک سهل‌انگاری بزرگ هم توسط مرکز هنرهای نمایشی اتفاق می‌افتد که معتقد است این همه سالن اجرا هست پس همه امکان اجرا دارند ولی امکان اجرا با توجه به شرایط مالی گروه‌ها هیچ برگشت مالی ندارد.

او افزود: خود من که الان نمایش «بی‌پدر» را اجرا می‌کنم، شاید حداکثر بتوانم اندازه آنچه هزینه کرده‌ام دربیاورم ولی با این حال در حد توانم خواستم مماس با هزینه‌ام، کاری را روی صحنه ببرم.

کارگردان نمایش‌های «قصه ظهر جمعه»، «بیضایی» و «یافت‌آباد» درباره اینک با وجود تمام این مسائل یک نکته مهم هم این است که کیفیت بسیاری از اجراها حتی آثار کارگردان‌های حرفه‌ای و قدیمی دیگر آن طور که انتظار می‌رود نیست، گفت:‌ به نظرم این‌ها همه برمی‌گردد به مقوله گیشه‌پرستی و این چیزی است که در تئاتر اتفاق می‌افتد،  یعنی سقف و کف فروش‌های عجیب و غریب و پولی که در تئاتر تجاری با چهرهای مطرح جابجا می‌شود. البته این را هم نباید فراموش کرد که به هرحال شرایط تئاتر دچار تغییر شده ولی من به نوبه خودم امیدوارم که رسالتم را به عنوان یک هنرمند انجام دهم و می‌دانم که افراد  دیگری هم مثل من با همین امیدواری کار می‌کنند.

وی با اشاره به کمرنگ شدن تئاتر تجربی در صورت ادامه روند فعلی اجراها اضافه کرد:‌ سعی می‌کنم کماکان به جریان آکادمیک تئاتر وصل باشم هرچند این اهرم فشار وحشتناک تئاتر تجاری ممکن است خیلی‌ها را ناامید کند.

این کارگردان جوان تئاتر گفت: نمی‌دانم راهکار بهبود این شرایط چه می‌تواند باشد! ولی شاید به حمایت مرکز (هنرهای نمایشی) از بچه‌های تئاتر برگردد که در کنار یک جریان تئاتر تجاری که پیش‌ می‌رود، حمایت ویژه‌تری را داشته باشد چون با این وضعیت صرفا برگزار کردن جشنواره تئاتر آیینی و سنتی و حتی فجر فضیلت محسوب  نمی‌شود.

مساوات در پایان خاطرنشان کرد:‌ برآیند تمام این شرایط به اینجا رسیده که فضای کار برای کسی مثل من هر روز سخت‌تر می‌شود، در حالی که یک زمان می‌توانستم در سال، سه نمایش را اجرا کنم و الان یک اثر را هم به سختی آماده می‌کنم.