کدام فاکتورها در قیمت گذاری فیلمنامه های تلویزیونی موثرند؟

زمانی که قرار است فیلم یا سریالی شکل بگیرد، در وهله اول جدا از بازیگران، کارگردان و دیگر عوامل؛ فیلمنامه و طرح جزو مهمترین عاملی است که بیس اصلی پروژه ای که در پیش رو است را شکل می دهد.

در این میان با توجه به میزان اهمیتی که این موضوع دارد، اغلب نویسندگان معتقدند آن طور که باید برای فیلمنامه که اصل و ریشه هر اثری است، هزینه نمی شود و در واقع این موضوع مدت هاست که مغفول واقع شده است.

وجود یک سقف مشخص در این حوزه باعث شده تا نویسنده مثل خیلی از دیگر عوامل هر گروهی نتواند چندان تعیین کننده قیمت و دستمزدی باشد، که آن را دریافت می کند، به همین دلیل این موضوع و اصلأ فاکتورهایی که قیمت یک فیلمنامه را شکل می دهد، موضوعی است که به شدت جای بحث دارد.

شبکه پخش، تهیه کننده، سابقه نویسنده، کیفیت اثر و … از جمله عواملی اند که در مورد هر فیلمنامه ای وجود دارد؛ اما اینکه تاثیر هر یک از آن ها در میان این چارچوب مشخص و از پیش تعیین شده چه قدر است، پرسشی است که ما در بانی فیلم به بهانه آن با نویسندگان و فعالان بنام این حوزه درباره اش صحبت کردیم.

در ادامه این گزارش را می خوانید:

سعید جلالی:کمبود بودجه عامل پایین بودن قیمت فیلمنامه است

سعید جلالی نویسنده سریال «آوای باران»، «زمانه»، «عاشقانه»، «دردسرهای عظیم» و… در گفت و گو با بانی فیلم پیرامون بحث عوامل تعیین کننده قیمت یک فیلمنامه بیان کرد: در راستای تعیین قیمت فیلمنامه ما چندی پیش با آقای علی عسگری، رییس سازمان جلسه ای داشتیم، طبق این صحبت ها، مدیران و سازمان هم می دانند که دستمزد نویسندگان به نسبت دیگر عوامل خیلی پایین است. باید توجه داشت که فیلمنامه بذر یک کار است که موجب شکل گیری مطلوب یا نامطلوب آن اثر می شود. اما الان مبلغی که بابت فیلمنامه پرداخت می شود، شاید نصف ارزش واقعی فیلمنامه است، طبق قانون حداقل ۱۵ درصد باید به فیلمنامه اختصاص یابد اما این اتفاق نمی افتد و داستان به بحث بودجه بر می گردد، یعنی در حال حاضر برآورد یک سریال در تلویزیون از دو و دویست شروع می شود تا سقف ۳ تومان که آن را هم نمی دهند، به همین دلیل این سقف بودجه ای پرداخت در حوزه فیلمنامه را نیز محدود می کند.

وی ادامه داد: واقعیت امر این است که در حال حاضر هیچ کار خاصی نمی شود کرد و در آن جلسه هم آقای علی عسگری در جریان این کمبود بود و در طی تعاملی عنوان کردند که سعی دارند تا این بودجه را افزایش در حوزه حق کپی رایت به نویسندگان کمک کنند و درصد مقبولیت اثر را نیز به آن بیفزایند، اما متأسفانه هنوز این اتفاقات رخ نداده است و با شرایط موجود در تلویزیون بعید است که چنین اتفاقی بزودی بیفتد.

نویسنده سریال «دردسرهای عظیم» اضافه کرد: در این میان شبکه پخش نیز تأثیر چندانی روی قیمت فیلمنامه ندارد و شاید تنها چیزی که ممکن است بر این رقم مؤثر باشد، ممکن است اسم و رسم نویسنده و سوابق قبلی او باشد، البته این ماجرا هم نوسان چندانی ایجاد نمی کند. اما همانطور که گفتم اینکه تصور کنید چون شبکه ۳ باکس بهتری دارد از بقیه شبکه ها فیلمنامه را بیشتر می خرند، اینطور نیست و قیمت ها تقریباً یکی است.

جلالی یادآور شد: تهیه کننده نیز این تفاوت را ایجاد نمی کند و هر کسی طبق همان کف و سقفی که وجود دارد پیش می رود. از طرفی مدتها است که خیلی از ما هستیم با تلویزیون قرارداد می بندیم و دیگر با تهیه کننده روبرو نیستیم، به همین دلیل اغلب مستقیم از تلویزیون پولم را دریافت کردم.

خشایار الوند:قیمت ها نامتناسب است!

خشایار الوند نویسنده فیلم ها و سریال هایی چون «مرد هزار چهره»، «قهوه تلخ»، «مسافران»، «ویلای من»، «در حاشیه»، «پایتخت» و… در گفت و گو با بانی فیلم درباره عواملی که قیمت یک فیلمنامه را تعیین می کنند، بیان کرد: در تعیین قیمت یک فیلمنامه فاکتورهای مختلفی دخیل هستند، یکی از آنها اعتبار، وزن و به اصطلاح سابقه قبلی نویسنده است، به عنوان مثال همه می دانند که پیمان قاسم خانی به واسطه سابقه ای که دارد قطعاً بیشتر از یکسری افراد می گیرد، مورد دیگر دستمزد کار قبلی او است، یعنی اگر من کاری را ۱۰۰ میلیون فروخته باشم، دیگر در کار بعدی ۵۰ تومان نمی گیرم و آن رقم به گونه ای نشانگر حد نصابی برای من است. در کنار این موضوع بحث دیگری مطرح است و آن به نوع هر فیلم بر می گردد، یعنی من نوعی اگر ببینم هدف یک گروه تولید اثری ارزشمند است، ممکن است تخفیف دهم چون می خواهم در آن سهیم باشم اما در غیر این صورت من هم به دنبال پولم خواهم بود، در واقع ابتدا باید دید که هدف از ساخت فیلمی چیست؟ آیا مهم گیشه است یا در آن مفهوم هم اهمیت دارد؟ به همین دلیل در هر فیلمی این رقم متفاوت است.

الوند در ادامه در خصوص این فاکتورها در تلویزیون گفت: مواردی که از آن گفتم بیشتر به سینما مربوط می شد و در تلویزیون اوضاع متفاوت و ناکار آمد است. در این رسانه می گویند پایین ترین قیمت ۵ و سقف آن ۸ میلیون است. اما این اتفاق از اساس غلط است، چرا که گاهی کاری به قولی الف یا الف ویژه است، اما چطور در این میان همه را در یک سطح قرار می دهند؟ با این روش کسی که با سابقه باشد و یا اثرش دارای کیفیت باشد هیچ وقت حاضر نیست که با قیمتی ۵ تومان کار کند، به همین دلیل تهیه کننده از آیتم ها و یا سود خودش می زند و به فیلمنامه اضافه می کند، اینگونه قیمتی که واقعی نیست با این رخداد در عمل واقعی می شود.

او با اشاره به فاکتورهای دیگری که در این حوزه وجود دارد، گفت: برخی ها بحث شبکه پخش را مطرح می کنند، اما این موضوع الان که همه سریال ها توسط معاونت سیما تولید و بعد بین شبکه ها توزیع می شود، دیگر چندان مؤثر نیست. در کل به نظرم باید این موضوع را بطور کلی به تهیه کننده بسپارند، یعنی بودجه را در اختیار او قرار دهند و دیگر به فیلمنامه نویس و مبلغی که قرار است بگیرد، کار نداشته باشند. در واقع در این شرایط شأن تهیه کننده وقتی می گوید هنوز به من پول نداده اند، در حد مدیرتولید پایین آمده است.

الوند یادآور شد: در این شرایط وقتی همه بودجه یکسانی دارند، آدم زمانی که تصمیم می گیرد کار خوبی کند، ضرر می کند، به همین دلیل تهیه کنندگان نیز به دنبال آدم هایی با قیمت های پایین تر و کیفیت های معمولی تر می روند. خود من در حال حاضر دو کار خوب داشتم که اخیراً انجام دادم و باعث شد تا تهیه کننده متضرر شود و با گذشت ۴ ماه از اتمام کار هنوز پولی به من ندادند. به همین دلیل با این اوضاع انگیزه نویسندگان هم کم می شود و کارها رو به افول می روند.

بابک کایدان:از استانداردها فاصله داریم

بابک کایدان نویسنده سریال هایی چون «هشت و نیم دقیقه» و… در خصوص عوامل و فاکتورهای مؤثر بر قیمت گذاری یک فیلمنامه به بانی فیلم گفت: در تلویزیون به دلیل سقفی که وجود دارد، قیمت ها تغییرات خاصی ندارند، اما در سینما چون بخش خصوصی بیشتر حضور دارد، به علت توافقی بودن قیمت ها تلورانس بالایی وجود دارد، یعنی در این فضا از ۵ میلیون تا ۲۰۰ میلیون فیلمنامه داریم. به همین دلیل نظارت دقیقی بر این مسئله در سینما نیست و همه چیز توافقی پیش می رود.

وی ادامه داد: موضوع دیگر در این فضا ژانر کار است یعنی وقتی شما کار کمدی یا اجتماعی می کنید، هزینه بیشتری را می گیرید و در ادامه میزان بودجه ای است که هر فیلمی دارد. در این میان بیشترین تأثیر در سینما به خود نویسنده و تهیه کننده بر می گردد.

کایدان در خصوص سریال ها و تأثیرگذاری شبکه ها عنوان کرد: من در حدود ۱۲ سالی که با سازمان کار کرده ام تا به حال به این موضوع که شبکه ها تعیین کننده قیمت فیلمنامه باشد، برخورد نکرده ام، چرا که دستمزدهای تصویب شده از سوی سازمان مشخص شده و نوسان چندانی وجود ندارد. البته گاهی بحث سریال های الف و الف ویژه مطرح می شود که بر این اساس باز هم دستمزدها تقریباً در این فضا مشخص است و آن هم جای بحث چندانی ندارد.

این نویسنده یادآور شد: موضوع دیگری که برای تعیین قیمت نهایی فیلمنامه وجود دارد، طبق استانداردهای جهانی اینگونه است که تقریباً چیزی بین ۵ تا ۱۰ درصد هزینه کلی کار است اما در کشور ما این مسئله به شدت رعایت نمی شود و ما اگر بخواهیم با استانداردهای جهان پیش برویم لازم است تا با این شیوه همراه شویم. علاوه بر اینها تهیه کننده نیز روی قیمت تأثیرگذار است و این اتفاق باز هم در سینما پر رنگ تر است، در این فضا برای تولید هر اثری رأس اصلی تهیه کننده است و بعد از آن عوامل و بقیه ماجرا شکل می گیرد.

سعید فرهادی:دستمزدها از پیش تعیین شده اند

سعید فرهادی نویسنده فیلم ها و سریال هایی چون «پریا»، «تا ثریا» و… در گفت و گو با بانی فیلم در خصوص فاکتورهایی که روی قیمت یک فیلمنامه اثر می گذارد عنوان کرد: واقعیتی که در مورد کارهای موجود در تلویزیون وجود دارد، کمی از بحث اینکه فاکتور و معیار چه چیزی است، فاصله دارد و این اتفاق در سینما چون، آزادتر است، قابل بحث تر است، اما در تلویزیون این ماجرا از پیش تعیین شده و سازمان با اعلام یک رنج مشخص موجب می شود تا اغلب قیمت ها در همان بازه اتفاق بیفتند، به طوری که نه آن کف پایین تر می آید و نه از سقف چندان بیشتر می شود، در این میان اگر فاکتوری تاثیرگذار باشد نیز چندان تغییر خاصی در قیمت ها اتفاق نمی افتد.

وی ادامه داد: همچنین وجود شبکه های مختلف هم مدتی است که در این امر تأثیرگذار نیست، این موضوع شاید در سال ها قبل به این دلیل که قیمت ها از پیش تعیین شده نبودند مقداری ارقام را دچار نوسان می کردند، تغییراتی که به آدم ها و سابقه شان نیز مربوط می شد، اما با تعیین کلیت قیمت ها دیگر این دست تأثیرات اتفاق نمی افتد.

تهیه کنندگان و تأثیری که این فاکتور روی قیمت می گذارد، نوع دیگری بود که فرهادی درباره آن گفت: گاهی تهیه کننده ای هست که حاضر نیست بیشتر از آن کفی که سازمان برآورد می کند، به نویسنده پول پرداخت کند و از سوی دیگر هستند تهیه کنندگانی که مواردی چون کیفیت کار نویسنده، سرعت او، میزان تکمیل بودن فیلمنامه و… را در نظر می گیرند و مطابق با آن مبلغی را به برآورد سازمان اضافه می کنند، اما همه این موارد رقم چندان بزرگی نیست که بشود اسم آن را چانه زنی بر سر قیمت گذاشت. بلکه آنقدر این بازه کوچک است که جای بحث دارد.

وی ادامه داد: من همیشه به این موضوع معترض بودم که چرا کار نویسنده باید جدا برآورد شود و بدون حضور نویسنده قیمتی از پیش تعیین شود و قدرت چانه زنی از او گرفته شود. به نظرم نویسنده هم باید مثل کارگردان، بازیگر و عوامل دیگر جای مانور روی قیمت داشته باشد، این اتفاق حتی در جایی به نفع تهیه کننده می شود و باعث می شود که او به نویسنده ای که تازه کار است هزینه کمتری بپردازد یا گاهی نویسنده مطابق با کیفیت کار و تجربه اش قیمت را تعیین می کند که فرهادی یادآور شد: به نظرم همان اتفاقی که برای عوامل دیگر می افتد باید برای نویسنده هم رخ دهد، چرا که شرایط موجود به گونه ای انگیزه را از من نویسنده می گیرد، زیرا اگر کار درجه یک هم بنویسم، مبلغ دریافتی با کار درجه چندم تقریباً یکسان است، به همین دلیل آن حس رقابت و با کیفیت کار کردن هم در این میان از بین می رود.

در دنیای تصویر که بخشی از آن فیلم ها و سریال ها را شامل می شود، همیشه بحث فیلمنامه به عنوان یکی از مهمترین عواملی که یک اثر را شکل می دهد، مطرح بوده و همچنان نیز هست. برخی از نویسندگان متن اولیه هر کاری را به عنوان بذری می دانند که می تواند موجب شکل گیری یک نتیجه خوب یا نامطلوب شود. در این میان عده ای معتقدند که گروه، بازیگران، کارگردانی و این دست موارد است که می تواند یک اثر جالب توجه را خلق کند، اما با این حال در وهله اول متن هم باید حداقل پتانسیل اولیه، برای شکل گیری یک کار خوب را داشته باشد.

خلاصه این که فیلمنامه و طرحی که پیش از شروع هر کاری تألیف می شود، همیشه به اشکال گوناگونی مورد توجه بوده است، اما نکته ای که در این میان وجود دارد، بحث میزان پرداخت و بهایی است که به تولیدکننده یک فیلمنامه داده می شود. در واقع می توان گفت که با توجه به این موضوع انتظار می رود تا هزینه قابل توجهی برای اساس و ریشه هر اثری در نظر گرفته شود، اما خیلی از فعالان این حوزه معتقد هستند که در حال حاضر به ویژه در تلویزیون چنین اتفاقی رخ نداده است و با درنظرگیری یک کف و سقف مشخص برای هر متنی، باعث شده تا نویسندگان انگیزه رقابت و تولید آثار با کیفیت را از دست بدهند.

با این حال تعیین قیمت فیلمنامه منهای آن چارچوب کلی که دارد، به طور قطع توسط فاکتورهای دیگر نیز تعیین می شود، موضوعی که در بخش اول این گزارش چهره هایی چون بابک کایدان، خشایار الوند، سعید جلالی، فرهادی و … درباره اش صحبت هایی را مطرح کردند و نظر اغلب آن ها بر این بود که این تعیین قیمت توسط سازمان، اساس چندان درستی ندارد و به نسبت زحمتی که برای یک متن کشیده می شود، این مبلغ اتفاق خوبی نیست و با استانداردهایی که در دنیا هست، فاصله دارد.

مسعود بهبهانی نیا:کیفیت کارها با این قیمت ها پایین می آید!

مسعود بهبهانی نیا نویسنده مجموعه هایی چون ترانه مادری، نرگس و … در گفت و گو با بانی فیلم درباره فاکتورهایی که بر شکل گیری قیمت یک فیلمنامه موثرند بیان کرد: زمانی که قراردادها با تلویزیون تنظیم می شود، معمولا این رسانه تعیین کننده قیمت ها است، اما باید در نظر داشت که این رقم اغلب تناسبی با دیگر اعضای گروه ندارد، یعنی در این میان فیلمنامه با وجود اینکه بن اصلی کار است، باید قیمت و جایگاهی داشته باشد اما تنها حدود ۳ تا ۵ درصد از کل کار را به نویسندگان اختصاص داده می شود، به همین دلیل برخی ها مجبور می شوند که همزمان کار را قبول کنند، اتفاقی که به کل کار لطمه می زند.

در این میان اتفاق دیگری که ممکن است رخ دهد، کنار گذاشتن تحقیق و مطالعه درباره آن موضوعی که برایش می نویسند است، چون در این فضا شبکه ها معمولا بودجه ای را برای تحقیق اختصاص نمی دهند و به همین دلیل کارها ضعیف تر می شوند.

وی ادامه داد: اما آن چه که به واقع قیمت فیلمنامه را علاوه بر شکل رسمی آن تعیین می کند، مطلوبیت فیلمنامه است. مطلوبیت به اصطلاح به معنای سابقه نویسنده، کارهایی که کرده،جایگاه و میزان مخاطبی که در کارهای قبلی اش داشته، است. در این شرایط هر نویسنده ای می تواند تا حدی در حوزه قیمت مانور داشته باشد و قیمتش را تا اندازه ای حتی محدود معین کند و آن را بالا ببرد.

این نویسنده درباره میزان تاثیرگذاری شبکه ها در شکل گیری قیمت یک فیلمنامه گفت: شبکه ها تفاوت معناداری ندارند، امامدیران شبکه ها و فیلم و سریال گاهی مایل اند تا شخص خاصی را جذب کنند و دراین جا نویسنده تا حدی می تواند حقش را بگیرد. اما در شبکه ها دغدغه شان بازیگر است، به همین دلیل همانطور که می بینید بیشترین هزینه ها صرف این افراد می شود و بیشترین صرفه جویی ها به حوزه نگارش و فیلمنامه برمی گردد، در این جا است که نویسندگان احساس خسران می کنند.

میزان سابقه و شهرت تهیه کننده نیز موضوع دیگری بود که وی بااشاره به آن عنوان کرد: زمانی که صحبت از مطلوبیت می شود، یعنی کسانی هستند که کارشان طالب دارد و مدام پیشنهادات کاری دارد، در این صورت تهیه کننده مجبور می شودتا انتظار نویسنده را از طریق کد به کد کردن هزینه ها یا با جلب رضایت شبکه برای دریافت دستمزد بیشتر، رضایت نویسنده را به دست آورد. در حال حاضر رنج قیمت ها بین ۵ تا ۷ تومان برای هر اپیزود است، رقمی که در قیاس با کل کاری که وجود دارد، پایین است.

رضا مقصودی:نوع فیلمنامه تعیین کننده است!

رضا مقصودی در خصوص بحث فاکتورهای موثر بر تعیین قیمت یک فیلمنامه به بانی فیلم گفت: در این باره می توان گفت این بازار است که به طور مستقیم تعیین می کند قیمت فیلمنامه چطور باشد، یعنی به عبارتی این قیمتگذاری به موارد مختلفی چون متن و این که چه قدر دشوار یا آسان است بر می گردد، همچنین این که فیلمنامه مورد نظر قرار است به یک فیلم پرفروش تعلق داشته باشد یا یک کار معمولی تر جزو دیگر مواردی است که در این حوزه تأثیرگذار است، در ادامه این که متن تا چه اندازه دارای ظرافت های هنری است نیز از جمله دیگر مواردی است که مورد توجه قرار می گیرد.

وی ادامه داد: علاوه بر این ها تبحر فیلمنامه نویس و شناخته شده بودن شخص نویسنده جزو دیگر مواردی است که در این حوزه موثر است، با این وجود واقعیت این است که کل ماجرا به توافق تهیه کننده و فیلمنامه نویس نیز بستگی دارد، یعنی یک نویسنده ممکن است گاهی کارش را با ارزش پایین تری ارائه کند و گاه عکس این اتفاق هم هست. البته این موارد بیشتر در سینما تأثیرگذار است و ماجرا در تلویزیون متفاوت است. در این حوزه فیلمنامه برای یک سریال تلویزیونی تفاوت زیادی با فیلنمامه ای که از طریق همان نویسنده برای یک مجموعه نمایش خانگی نوشته شده، دارد. یعنی همان فیلمنامه در شبکه نمایش خانگی خیلی بالاتر خریداری می شود.

این نویسنده با اشاره به عدم تفاوت خاص بین شبکه های تلویزیونی گفت: تلویزیون به طور کلی یک چارچوب ثابت در این حوزه دارد و شبکه ها نیز موظف اند که آن را رعایت کنند. حال در این میان ممکن است که تهیه کننده ای اصرار داشته باشد که حتما فلان نویسنده ، حتی با یک قیمت بالا کار را بنویسد و در این جا از سهم تهیه کنندگی خودش آن مبلغ را پرداخت می کند، اما در کل قیمت از سوی تلویزیون برای همه شبکه یکسان است، مگر در بعضی موارد که ممکن است به جهت درجه کیفی کار این مبلغ کمی تغییر کند.

تأثیر تهیه کننده در این حوزه موضوع دیگری بود که او درباره اش عنوان کرد: رابطه تهیه کننده با تلویزیون درمورد دستمزد فیلمنامه نویس موضوعی است که جای بحث دارد، در این میان گاهی تهیه کننده ای توان تأمین دستمزد بالاتر را به نویسنده را دارد، اماگاهی این گونه نیست و همه این ها به موقعیت آدم ها، فیلمنامه نویس، تهیه کننده، درجه فیلم و… بستگی دارد.

امیرعباس پیام:همه چیز به نام کارگردان تمام می شود!

امیرعباس پیام  نویسنده مجموعه هایی چون «مأمور بدرقه»، «موج وصخره»، «کوچه اقاقیا» و… که این روزها مشغول نگارش سریال «آنام» به کارگردانی جواد افشار است، در گفت وگو با بانی فیلم پیرامون فاکتورهایی که قیمت یک فیلمنامه را تعیین می کنند، بیان کرد: خود نویسنده، سازمان و تهه کننده، از جمله عواملی اند که متناسب با هر شرایطی روی قیمت یک فیلمنامه اثر می گذارند. گاهی نویسنده به خاطر برشی که دارد، تعیین کننده است و گاه عکس این اتفاق وجود دارد، همه این موارد در حالی اتفاق می افتد که سازمان ظاهرا معیار کلی را برای این قیمت تعیین کرده است،اما بازهم عوامل متعددی روی این بحث تأثیر می گذارد.

به عنوان مثال الان اسم و رسم آدم ها برای تهیه کنندگان اهمیت زیادی دارد، در حالی که ممکن است یک تازه کار، اثر بهتری داشته باشد، اما او مورد توجه قرار می گیرد.امیرعباس پیام  نویسنده مجموعه هایی چون «مأمور بدرقه»، «موج وصخره»، «کوچه اقاقیا» و… که این روزها مشغول نگارش سریال «آنام» به کارگردانی جواد افشار است، در گفت وگو با بانی فیلم پیرامون فاکتورهایی که قیمت یک فیلمنامه را تعیین می کنند، بیان کرد: خود نویسنده، سازمان و تهه کننده، از جمله عواملی اند که متناسب با هر شرایطی روی قیمت یک فیلمنامه اثر می گذارند.

گاهی نویسنده به خاطر برشی که دارد، تعیین کننده است و گاه عکس این اتفاق وجود دارد، همه این موارد در حالی اتفاق می افتد که سازمان ظاهرا معیار کلی را برای این قیمت تعیین کرده است،اما بازهم عوامل متعددی روی این بحث تأثیر می گذارد. به عنوان مثال الان اسم و رسم آدم ها برای تهیه کنندگان اهمیت زیادی دارد، در حالی که ممکن است یک تازه کار، اثر بهتری داشته باشد، اما او مورد توجه قرار می گیرد.

وی ادامه داد: با این وجود در حال حاضر نسبت به قبل این قیمت گذاری دارای محدوده مشخصی است که هم تهیه کنندگان تا حد زیادی رعایت می کنند و هم سازمان به آن نظارت دارد. در واقع فاکتورهای واحدی در این بین وجود دارد که همه موظف به رعایت آن هستند اما بازهم همانطور که گفتم این قیمت ها نسبت به نویسنده و خود تهیه کننده متغیر است و کیفیت خود آدم ها بر فیلمنامه تأثیر می گذارد. در این بین واقعیت این است که خود نویسنده ها نیز خیلی اهمیت دارند و ما بازهم شاهد هستیم که با وجود تعیین قیمت توسط سازمان، بازهم عده ای به سراغ تازه کارهایی که قیمت پایین تری دارند می روند و برخی دیگر نیز حاضر نیستند هر کسی را بپذیرند. پیام در ادامه درباره تأثیر شبکه ها بر روی قیمت فیلمنامه گفت: به دلیل همان میزانی که وجود دارد، چندان بین شبکه ها فرقی نیست و اغب همه یک قیمت اند مگر آن که درجه کیفی فیلم متفاوت باشد. این نویسنده در پایان یادآور شد: حال که بحث حقوق مادی نویسنده ها به میان آمده ، از فرصت استفاده کرده و به نمایندگی از همکاران خودم گله ای را مطرح می کنم که مخاطب این گلایه دوستان مطبوعاتی و خبرنگاران هستند. نمی دانم این اشتباه از کجا نشأت می گیرد که خبرنگاران در تحلیل محتوای سریالها، کارگردان  را نسبت به نویسنده پررنگتر نشان می دهند. بدین معنی که دغدغه اجتماعی مطرح شده در سریال را متوجه کارگردان کرده و او را صاحب این دغدغه و دیدگاه اجتماعی معرفی می کنند.در واقعیت این طور نیست. محتوای سریال یا هر آنچه که در فیلمنامه موضوعیت یافته و به آن پرداخته شده، محصول کنکاش اجتماعی و دغدغه نویسنده هاست.

این نویسنده است که با نگاه تیزبینانه موضوع یا معضلی در جامعه را رصد کرده و سالها با آن دست و پنجه نرم کرده و سرانجام به شکل فیلمنامه در می آورد و سپس این فیلمنامه توسط تهیه کننده به کارگردانی پیشنهاد می شود. ممکن است کارگردان در خلال کار ایده ای به آن بیفزاید و نقشی ایفا کند ؛ اما عموماً خود کارگردانها در شکل گیری محتوا نقش چندانی ندارند و نسبت دادن آن به کارگردانها به نوعی اجحاف در حق نویسنده هاست. همین یک ساعت پیش نقدی درباره ی یکی از سریالها می خواندم که منتقد محترم در تحلیل محتوایی سریال هیچ اسمی از نویسنده های آن نیاورده بوده و همه چیز را محصول تفکر و دغدغه و دیدگاه کارگردان عنوان کرده بود!!! باید توجه داشت که مقوله فیلم و سریال با هم خیلی تفاوت دارند و بنابراین بهتر است دوستان مطبوعاتی نگرش خود را اصلاح کرده و حقوق معنوی نویسنده ها را نادیده نگیرند و ضمن احترام به دوستان کارگردان توصیه میکنم خبرنگاران در خصوص محتوای اثر با نویسنده ها وارد گفتگو شوند. متأسفانه نویسنده ای که سالها تلاش کرده و با نگارش فیلمنامه ای برای عده زیادی فرصت کاری ایجاد می کند در عرصه مطبوعات و تبلیغات و رسانه های دیگر مورد کم لطفی و بی توجهی قرار می گیرد که این باعث دلگیری بیشتر همکاران زحمتکش و بی ادعای بنده است. به نظر من دوستان خبرنگارِ قلم بدست که به نوعی اشتراکات صنفی بسیاری با نویسنده ها دارند و به نوعی همکار ما نویسنده ها قلمداد می شوند، می توانند نقش موثری در احیای حقوق معنوی نویسنده ها ایفا نمایند.

رویا غفاری:موفقیت یک متن روی قیمت تأثیرگذار می شود

رویا غفاری نویسنده سریال «یادآوری» و … در خصوص عواملی که قیمت یک فیلمنامه را تعیین می کند، به بانی فیلم گفت: قیمت فیلمنامه در سینما بیشتر توافقی است، اما در تلویزیون موارد دیگری در این امر دخیل هستند، به عنوان نمونه در جه بندی داستانی یک سریال، سابقه کاری نویسنده و سبک کاری او از جمله این عوامل هستند که اغلب مورد توجه قرار می گیرند.

غفاری در ادامه در پاسخ به این که آیا قیمت فیلمنامه در هر شبکه ای متفاوت است یا نه گفت: از زمانی که در تلویزیون حدودی برای قیمت ها در نظر گرفته شده،من با این اتفاق مواجه نشده ام که مثلا شبکه ۳ یک قیمت و شبکه ۲ قیمت دیگری داشته باشد. در این فضا اغلب همانطور که گفتم بیشتر فیلمنامه و درجه ای که کار دارد مورد بررسی قرار می گیرد. از طرفی هر نویسنده ای سبکی دارد که تهیه کننده ها از آن مطلع هستند.

در ادامه خود سازمان نیز سقفی دارد که در حال حاضر ۸ تومان است و اصولا بیشتر از آن نمی دهند.

وی ادامه داد: در همین راستا در جلسه ای که ما با آقای علی عسگری داشتیم این موضوع و بحث دستمزدها مطرح شد و ایشان صحبتی مبنی بر این که هر کاری چه قدر در جذب مخاطب موفق بوده را عنوان کردند و از دخالت دادن این مسئله در تعیین دستمزد نهایی خبر دادند.

تهیه کننده و اسم ورسم او از جمله دیگر مواردی بود که غفاری درباره اش عنوان کرد: معمولا مبلغ نهایی با توافق بین نویسنده و تهیه کننده صورت می گیرد ولی هر چه یک تهیه کننده دارای موقعیت حرفه ای بهتری باشد و در جلسه برآورد بتواند بهتر از کار دفاع کند، به هر حال روی قیمت کار اثر می گذارد و این موضوع هم جزو فاکتورهایی است که در قیمت نهایی فیلمنامه تأثیر می گذارد.

در شماره های گذشته به موضوع قیمت و ارزش مادی و معنوی فیلمنامه سریال های تلویزیونی پرداختیم. در این گزارش و در گفت و گو با کارشناسان این عرصه و نویسندگان فاکتورهای موثر در قیمت فیلمنامه را از زوایا مختلف بررسی کردیم. سعید جلالی، خشایار الوند، بابک کایدان، سعید فرهادی، مسعود بهبهانی نیا، رضا مقصودی، امیرعباس پیام، رویا غفاریان و… در این گپ و گفت به نکات جالبی در اینباره اشاره کردند. در این شماره و در بخش پایانی نیز این موضوع در گفت و گو با مهدی سجاده چی، هومان فاضل و محمد محمود سلطانی بررسی می شود.

مهدی سجاده چی:توقع دارند، اما پول نمی دهند!

مهدی سجاده چی نویسنده روز سوم، قاعده بازی، هقت سنگ و…. در بخش دیگری از این گزارش درباره فاکتورهای موثر بر تعیین قیمت یک فیلمنامه به بانی فیلم گفت: من ترجیح می دهم که در این باره صحبتی نکنم، ولی در کل نیمی از مسوولیت هر کاری به عهده فیلمنامه است، و نویسنده های موفق این حوزه نیز تمام رسانه ها را می بینند، به شیوه جذب مخاطب آگاه هستند و رسانه ای که با آن کار می کنند را می شناسند و عنصر اصلی جذب مخاطب نیز در سپردن نیمی از کار به نویسنده برمی گردد، از همین رو لازم است که این حوزه آن طور که شایسته است مدنظر قرار دهد.

وی ادامه داد: شیوه پرداخت ها به تناسب راه ارائه فیلمنامه کمی فرق می کند. ولی به طور کلی در حال حاضر درست است که برآورد در نظر گرفته شده چندان بالا و مطلوب نیست، ولی خوب خیلی پایین هم نیست،اما در این شرایط بعضی نویسندگان این ارقام را قبول نمی کنند و از سوی دیگر برخی از نویسندگان حاضرند مبلغی را از جایی کم و به متن اضافه کنند، اما از طرفی عده ای هستند که همان برآورد مدون را هم پرداخت نمی کند، به همین دلیل جدا از آن چارچوب در کل قیمت یک کار به شرایط و ارتباط تهیه کننده با نویسنده و سازمان بستگی دارد.

این نویسنده خاطرنشان کرد: در کل رقم تعیین شده برای فیلمنامه به جز شاید یک مورد در سال برای نویسنده آن قدر ناچیز است که عملأ یک فیلمنامه نویس به جز چند نفر، باید دائم کار کند و این اتفاق نتجیه مشخصی چون افت کیفیت در فیلمنامه ها را به دنبال خود دارد.

سجاده چی یادآور شد: در حال حاضر توقعی که از یک نویسنده می رود، این است که متن او با تمام کارهای موجود در تلویزیون و شبکه های خارج از کشور که معاند اتلقی می شوند، بتواند برابری کند و احتیاجات فرهنگی مردم را رفع نماید، این انتظار درحالی است که می گویند این کار را بکن اما ما پول چندانی به تو نمی دهیم. در واقع مثل این است که به مربی بگویند که تو و گروهت باید به جام جهانی برودذ اما ما پولی را می دهیم که به یک باشگاه حذفی میدهند! این اتفاق امکان پذیر نیست ونمی شود که منتظر ماند آدم ها نیت های بزرگی داشته باشند و تهیه کنندگان و کسانی که در این حوزه هستند نیز به این مسائل واقف هستند، اما در مورد نویسنده این مسئله مثل عادت شده است.

محمد محمودسلطانی:سازمان تعیین کننده قیمت هااست

محمد محمودسلطانی که این روزها مشغول نگارش سریال سرنوشت به تهیه کنندگی اکبر تحویلیان برای شبکه ۲ شده است و پیشتر نگارش مجموعه هایی چون شاید برای شما اتفاق بیفتد را در کارنامه کاری خود دارد، در ادامه این گزارش درباره بحث عواملی که تعیین کننده قیمت فیلمنامه اند، به بانی فیلم گفت: تا جلیی که من می دانم، سازمان در طی سیاست های جدیدش، کف و سقف دستمزد ها را تعیین می کند و از مبلغی بیشتر را آن تهیه کننده به نویسنده نمی دهد، اما تهیه کننده و نویسنده می توانند توافق کنند که قسمت بیشتری از بودجه کار را به فیلمنامه اختصاص دهند.

وی ادامه داد: دستمزدی که الان وجود دارد، با توجه به اینکه فیلمنامه نویس مولف کار محسوب می شود و به گفته همه یکی از مهمترین و برجسته ترین عوامل در هر کاری ابتدا فیلمنامه است، رقم اختصاص داده شده به آن، خیلی کم است.

این نویسنده اظهار کرد: من فکر نمی کنم که دستمزد یک نویسنده به واسطه شبکه، زمان آماده سازی و …. چندان فرق کند و البته هر شبکه با توجه به تعریفی که دارد ممکن است به طور کلی برای همه عوامل کار هزینه بیشتری را صرف کند.

وی افزود: طبیعتأ در این میان تهیه کننده ای که شما با او تجربه کار دارید و با سابقه است، می تواند شبکه را راضی کند که حداکثر دستمزد را در نظر بگیرد،

از همین رو من فکر می کنم آن چه که در دستمزد و تعیین آن خیلی تاثیر دارد، سابقه نویسنده است، قطعا آن که کم کارتر بوده و کارهای معمولی تری را انجام داده و یا تازه وارد شده است، دستمزدش پایین از یک فرد با تجربه تر است.

در این بین اینکه کار چه طور از آب در می آید نیز اهمیت دارد چرا که گاهی دیده ایم که نویسندگان از تصویر نهایی که اجرا شده شاکی اند.

به همین دلیل در کل عوامل متعددی وجود دارد که این فضا را شکل می دهد.

هومان فاضل:در تلویزیون مبلغ ها ثابت هستند

هومان فاضل نویسنده سریال «آسمان من»، «ستاره های سربی» و… در بخش دیگری از این گزارش درباره فاکتورهای مؤثر بر تعیین قیمت فیلمنامه به بانی فیلم گفت: خود تلویزیون با توجه به سابقه فیلمنامه نویس یک کف و سقف مشخصی را برای دستمزد فیلمنامه در نظر می گیرد و این قانونی است که وجود دارد. حال با توجه به سابقه فیلمنامه نویس، کارهای قبلی که انجام داده و مورد استقبال قرار گرفته و مدیران و تهیه کنندگان آنها را پسندیده اند، همه دست به دست هم می دهند که نرخی را برای فیلمنامه نویس مشخص می کند. در این میان نظر خود نویسنده نیز موجب می شود تا یک فضای مشخص در حوزه قیمت به وجود بیاید، به همین دلیل نوسان و تغییرات عجیب و غریبی در تلویزیون وجود ندارد.

فاضل اضافه کرد: تقریباً با تمام شبکه ها کار کردم، در این میان بخش زیادی از اتفاق به شیوه سفارش کار برمی گردد، یعنی تهیه کننده از فیلمنامه نویس دعوت می کند، در این موارد شبکه ها تأثیر چندانی نمی گذارند و من تا امروز این اتفاق را حس نکردم، البته که شبکه ۳ به دلیل باکسی که دارد، تهیه کنندگان و نویسندگان راغب ترند تا با آن کار کنند، به همین دلیل بحث مالی و توافقات نیز در این شبکه متغیرتر است و تهیه کننده با نویسنده راه می آید.

این نویسنده تصریح کرد: به هر حال تهیه کننده ای که به کیفیت کارش اهمیت می دهد و سابقه درخشانی دارد، طبیعتاً وقتی به تلویزیون می گوید که من می خواهم فلان مبلغ را برای فیلمنامه هزینه کنم، تلویزیون نیز با او راه می آید و برآورد مالی را با اطمینان بیشتری در اختیار او می گذارد.